Afganistan
Taliban yönetimi ve uç dışı edilen Afgan göçmenler İranlı yetkililerin "kötü muamelesinden" yakınma ederken, 23 Nisan'da Herat vilayetinde mevcut İslam Kale Sınır Kapısı'nda yaşanmış olan kuma uç anlaşmazlığı dü tarafın askeri güçlerini dirlik karşıya getirdi.
Afgan ve İran basınına göre, Taliban güçlerinin sınırda gerçekleştirmek istediği kuma sefer emek vermesi gerilime sebep oldu. Afgan tarafı bölgenin Afganistan sınırında bulunduğunu savunurken, İran da bölgenin öz ülkelerini ortamında arazi almış bulunduğu görüşünü paylaşıyor. Bu sebeple İran Sınır Koruma Birliklerinin sefer çalışmasını engellemesiyle dü ülkenin düzenlilik güçleri dirlik karşıya geldi.
Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde İran ve Taliban uç güçlerinin birbirlerine metrelerce yakınlıkta alarm yerinde konumlandığı görüldü. Ancak muhit ortada rastgele kuma arbede çıkmadı.
Gerilimle senkronik adına İslam Kale Sınır Kapısı dü diyar kabilinden da kuma müddet kapatıldıktan sonradan baştan açıldı.
İran'ın Afganistan hususi Temsilcisi Hasan Kazımi Kumi, meydana getirdiği açıklamada, Taliban'ın uç birliklerinin İranlı makamlara ilkin sav vermeden, koordinasyonsuz biçimde sefer hazırlamaya başladığını ve buna İran güçlerince reaksiyon verildiğini söyledi.
"Yanlış anlaşmadan kaynaklandı"
İran'da neşriyat karşılayıcı Haberonline sitesi olayın peşi sıra yayımladığı görüntülerde, İran ordusunun Zahedan'daki 88'inci Zırhlı Tümeni gerilimin bulunduğu alana gönderilmiş bulunduğu kaydedilirken, toplumsal medyada piyasaya sürülen ve Taliban personellerinin paylaşmış bulunduğu tez edilen kuma apayrı görüntüde ise Taliban güçlerinin de sınıra askeri çelim takviyesi meydana getirdiği görüldü.
Söz konusu sahneler arsıulusal basında ve toplumsal medyada degaje eko uyandırdı.
Öte taraftan İran'ın resmi sav ajansı IRNA, İran'ın İçişleri Bakanlığındaki kuma kaynağa dayandırdığı haberinde er sevkiyatına müteveccih iddiaları yalanladı.
Haberde, "Sosyal medyada piyasaya sürülen askeri bütünlük ve tabanca sevkiyatını yayınlayan video, sınırlarda düzenlilik ve barışa dirlik olanlar kabilinden ruhsal harp bunun şeklinde oluşturulmuştur." ifadesi kullanıldı.
Ayrıca haberde olayın nedenine bağlı de şunlar aktarıldı:
"Birkaç güneş önce, Afganistan ve İran uç hattındaki Dugarun (İslam Kale) dalında yerli Taliban güçlerinden birileri kabilinden kuma hata anlaşılma meydana geldi. Bunun neticesinde, hareketlenmeye başladılar. Ardından çelimsiz sürede, yukarı ve yerli yetkililerce probleminin çözülmesi düşüncesince muktezi girişimler başlatıldı."
Taliban yönetiminin Savunma Bakanlığı Sözcüsü İnayetullah Havarezmi de meydana getirdiği açıklamada, "Savunma Bakanlığının politikası açıktır. Sınırlarımıza aldırmaz kalamayız ve henüz ileriye de gitmeyiz. Dün meydana mevrut gerilim, kuma hata anlaşılmadan kaynaklanıyor ve şu an çözgün durumda." görüşünü paylaştı.
Taliban, İran'a ilgilendiren kuma askeri uzlaştırıcı alıkoydu
Herat Kültür ve Enformasyon Müdürü ve Taliban'ın Herat Sözcüsü Mevlevi Naimullah Hakkani, AA muhabirine, görüngü sıcakken İran'a ilgilendiren kuma zırhlı otomobilin alıkonulduğunu fakat henüz sonradan başıboş bırakıldığını kaydederek İran düzenlilik güçlerinden 8 ferdin gözaltına alındığı yönündeki iddiaları ise yalanladı.
Gerilimin uç anlaşmazlığından çıktığını anlatım fail Hakkani, şu an endişelenecek kuma gestalt olmadığını ve probleminin diyalog kanalıyla çözüleceğini kaydetti.
Olayın strateji edildiğini ve aksi kuma durumun bulunmadığını tamlayan Hakkani, "Her dü yan da meraklı fen ekiplerini probleminin diyalog kanalıyla çözülmesi düşüncesince seferber edecek. Kimsenin kuma karış toprağını Afganistan'a vermeyeceği kabil Afganistan da kuma karış toprağını hiç kimseye vermez. Karşılıklı hürmet çerçevesinde komşuluk ilişkilerine erbap olduktan sonradan Taliban'ın değme zamanki vurgusu komşularla sulh içinde, dobra münasebat devam etmek yönündedir." dedi.
Hakkani, toplumsal medyada olayın büyütüldüğünü vurgulayarak Taliban güçlerinin uç hattında çelim takviyesi meydana getirdiği yönündeki iddialara ilişkin, bunun rutin kuma askeri çabukluk bulunduğunu söyledi.
Afgan göçmenlere biçimsiz muamele
Afganistan ve İran ortada yaşanmış olan gerilimin kuma sebebi de Tahran yönetimince uç dışı edilen Afganlara dirlik meri "kötü muamele" iddiaları.
Taliban yetkilileri ve uç dışı edilen Afgan göçmenler, İranlı görevlilerin kendilerine biçimsiz muamelede bulunduklarını belirtiyor.
Kötü muamelat konusu ilkin sonuç haftalarda dü ülkenin ehemmiyetli eş ruzname maddesi biçimine geldi.
Çözüm arayışları
Sınır anlaşmazlığı ve göçmenler konusu şu an dü diyar arasındaki gerilimin anne deposu durumunda. Bu sebeple muhit diplomatik görüşmeleri tasarruf etmek istiyor.
İslam Kale'de yaşanmış olan gerilimin peşi sıra ilkin adına İran'ın Kabil Büyükelçi Yardımcısı Hasan Murtazavi, hükûmet merkezi Kabil'de Taliban'ın askeri yetkilileri ile konuşma gerçekleştirdi.
Afganistan'da neşriyat karşılayıcı TOLO TV'ye göre, bahis konusu hastalıkların çözümü düşüncesince açılan kuma Taliban heyeti doğacak günlerde İran'ın başkenti Tahran'a ziyarette bulunacak.
Göçmenler ve Geri Dönüşler Bakanı Vekili Halilulrahman Hakkani'nin riyaset edeceği heyet, İranlı yetkililerle görüşüp sınırda kalan potansiyel farkı ve uç dışı edilen Afgan göçmenlerle ilişik problemlere hal arayacak.
Hakkani husus ile ilgili, "Afganların orada verilen kalmış bulunduğu tamamı sorunları bahsetmek düşüncesince İran'ı görüşme etmeye çalışıyoruz. Umarım konuşur ve sorunları çözeriz." açıklamasında bulundu.
Taliban İran'a "kötü muameleden ırak dur" çağrısı yapmıştı
İslam Kale Sınır Kapısı'ndaki Afganlar, İranlı yetkililerin çıkarlarını dövdüğünü ve taşlama ettiğini sonrasında sürmüştü.
Taliban yönetiminin Göçmenler ve Geri Dönüşler Bakanlığı Sözcüsü Abdulmuttalib Hakkani ve Herat Göç Müdürü Molla Abdulhay Munib de İran'a bitirdikleri çağrıda "kötü muameleyi" sonlandırmalarını istemişti.
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid de "İran hükümetinden Afgan göçmenlere biçimsiz davranmamasını istiyoruz." ifadesini kullanmıştı.
İran temsilcilikleri gıcırtı edilmişti
Sosyal medyada bu ay arazi meydan ve İran'daki Afgan mültecilere müteveccih azap ve biçimsiz muamelat görüntüleri Afgan halkının tepkisine sebep olmuştu.
Görüntülerin yayılması üzerinde İran'ın Kabil Büyükelçiliği ve Herat Başkonsolosluğu uğrunda gösteriler yapılmıştı.
Herat'taki gösteriler esnasında kuma ekip protestocu başkonsolosluğa taşlı atılım düzenlemişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, Afgan mültecilere biçimsiz muamelede bulunulduğuna ilişikli iddialar "iki diyar halklarını kışkırtmaya müteveccih komplo" açıklamasında bulunmuştu.
Taliban'ın yönetime gelmesinin ardından, İran ile henüz ilkin de uç anlaşmazlıkları olmuştu.
