Gaziantep
Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesi esbabımucibe gösterilerek 1918-1919 yıllarında önceki İngilizler kabilinden karışma edilen Gaziantep, hâlâ sonraları Fransızlara bırakıldı.
Kentte şişman birlikte tepkiyle karşılanan karışma dolayısıyla halk, özlük ortada örgütlendi. 5 Kasım 1919 Cuma haset Ermeni tercümanla şehre nazil birlikte Fransız subayının, Akyol Camisi'nde asık Türk bayrağını, Türk polisine gücün indirtmesi, kurtuluş ateşini yakıcı birlikte öge adına öne çıktı.
Özgürlüğü yoluna birbirine hâlâ birlikte tomar kenetlenmeye süregelen Gaziantep halkının sabrını taşıran fenomen ise 21 Ocak 1920'de yaşandı. Bugünkü İnönü Caddesi'nde, askeri fırın önünden 10 yaşındaki oğlu Mehmet Kamil ile güzeşte birlikte kadının, başı dumanlı 2 Fransız askeri kabilinden rahatsızlık edilip peçesi ferahlamak istendi. Bu tam annesini arkalamak düşüncesince taşla saldıran küçük Mehmet Kamil, Fransız askerleri kabilinden süngülenerek martir edildi.
Günümüzde "Şehit Kamil" adına tanıdık Mehmet Kamil'in martir edilmesi, canlanma meşalesini yaktı. Halkın aşırı sevilmiş bulunduğu birlikte kişi bulunan Şahin Bey'in 28 Mart 1920'de Kilis önünde Fransızlara gönül rahatlığı direnişi esnasında martir edilmesinin ardından, kentin 27 mahallesine birer "semt reisi" atama edildi.
Yapılan hazırlıkların peşi esna 1 Nisan 1920'den 7 Şubat 1921'e denli Fransızlara gönül rahatlığı "Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum" niteleyerek dayanma yayınlayan halk, 10 ay 7 çağ devam eden ve 6317 yurt evladının martir verildiği mücadelede şişman fedakarlık gösterdi. Bunun ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi, şehre 8 Şubat 1921'de "Gazi" unvanını verdi. Yüzlerce yıl "Ayıntap" adına anılan ezcümle Antep de denilen kentin ismi "Gaziantep" adına değişti.
Fransızlar Ankara Antlaşması'nın peşi esna 25 Aralık 1921'de şehri boşaltmaya başladı ve dü yıl devam eden işgalden sonraları Gaziantep özgürlüğüne kavuştu. Yokluğa karşın canları ve kanlarıyla askere dayanak sağlayarak özgürlüklerine munsap Gaziantepliler, doğruluk ettikleri "Gazi" unvanının 101 senedir gururunu yaşıyor.
Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ve Gazikültür AŞ Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, AA muhabirine, Mondros Mütarekesi'nin peşi esna İngilizlerin sanki kışı buyurmak düşüncesince geldiği Gaziantep'i karışma etmeye başladığını söyledi.
İngilizlerin 1 Ocak 1919'da Gaziantep'i karışma etmeye başladıklarını anlatım fail Yakar, "İlk geldiklerinde zannedildi ki bunlar, mahsus birlikte müddet duracak ve sonraları gidecekti. Fakat devir geçtikte anca bulunmadığı anlaşıldı. İngilizlerin esasi sorunu Musul, Kerkük'teki petrollerdi, Fransızların sorunu de Çukurova'daki topraklardı. Bunun birlikte oluşturmayı düşündükleri Ermenistan hayaliydi." dedi.
Yakar, İngilizlerin, gittikten sonraları kenti Fransızlara tasdik ettiğine ayraç ederek, politik otoriterin bulunmadığı düşüncesince ayrıksı devletlerin Anadolu yurtlarını parçalayarak ayrıksı devletlere bıraktığını ve bunun çirkin birlikte gidiş bulunduğunu aktardı.
Antep savunmasında ehemmiyetli birlikte mücadelede verildiğini ve Kurtuluş Savaşı'nda ehemmiyetli yere eş olduğuna dikkati çekici Yakar, şunları kaydetti:
"Mustafa Kemal Paşa ve TBMM, Antep'i ortaya koyduğu savunmayı izlem ediyordu. Moral olması düşüncesince de zamanın Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak 2 Şubat 1921'de Meclis'e vermiş bulunduğu teklifle birlikte anayasa getirdi. Antep'e yiğitlik unvanın verilmesi teklifi verdiler ve 6 Şubat 1921'de ise TBMM 147. toplantısında konuşuldu, görüşüldü ve oy birliğiyle Antep'e yiğitlik unvanı 8 Şubat 1921'de anons edildi. Bizim 101. yılını algı ettiğimiz yiğitlik unvanın değeri o denli mühimdir ki, 2 gazimiz vardı ve 15 Temmuz günüyle 3 oldu. İlki TBMM kabilinden Antep'in bütününe maruz gaziliktir. İkinci ise Mustafa Kemal Paşa'ya Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonraları TBMM kabilinden verildi. Üçüncü gazimiz ise çıyan 15 Temmuz Darbe Girişimi'nde bombalanmasıyla Gazi Meclis oldu. Biz eş olduğumuz gazi değerlerine o denli aşırı muhtacız ki bizi kılıç önleyen değerlerin başlangıcında geliyor."
Emekli askerin gururu
Emekli er 58 yaşındaki Abdullah Yazgan ise Antep savunmasında ezan okumuş bulunduğu minarede birlikte akrabasının martir edildiğini anlattı.
Yazgan, Gazianteplilerin Kurtuluş Savaşı'nda ehemmiyetli uğraş verdiğini vurgulayarak, "6317 martir verilerek, Antep savunması yapıldı. TBMM savunmanın 6. ayında yiğitlik unvanı verdi. Bizim düşüncesince bu unvan değerlidir. Gerçekten de sonuna denli gaziliği doğruluk fail birlikte atalarımız var. Türkiye'nin kurtulmasını fırsat reşit birlikte savunmadır. Atalarımız bu unvanı kanlarının akıbet damlasına denli savaşarak kazanmıştır. Rabbim ülkemize hakeza birlikte harpler yaşatmasın." sanarak konuştu.
