Rabat
Dünyada şişman güçler arasındaki çatışmaların çoğunun internete ve sayısal ortama aktarılması sonucunda siyasa ve ekonomide arsıulusal kurda çarpıcı unsurlardan birisi biçimine mevrut siber risklerle savaşım konusu Rabat'ın da gündeminde arazi alıyor.
Ülkedeki en şişman firmalar grubu Fas Şirketleri Genel Konfederasyonunun genel ağ sitesinin 22 Kasım'da saldırıya uğradığına ilişikli istihbarat siber yıldırma meselesini baştan gündeme taşıdı.
Fas basınında arazi meydan haberlere göre, Konfederasyonun genel ağ sitesine salahiyetsiz muvasala gerçekleştirildi. Konfederasyonun güvenliği, genel ağ sitesini hackleyip Cezayir bayrağı gösteren ortak salahiyetsiz erişimci kabilinden ihlal edildi.
Konfederasyon, mevzuya müteallik açıklamada bulunmazken bu gelişmeler, Fas'a müteveccih siber saldırılarla ilgilendiren tartışmaları baştan alevlendirdi.
Siber saldırılar
Faslı yetkililer çelimsiz müddet evvela 2021 senesinde ülkeyi hedefleyen siber saldırılarda çoğalma görüldüğünü açıkladı.
Savunma Bakanlığına ilişikli Bilgi Sistemleri Güvenliği Genel Müdürlüğünün verileriyle hazırlanmakta olan Meclis raporunda, "Yetkili makamlar, 2021 senesinde 400 siber saldırı belirleme etti." ifadesi kullanıldı.
Raporda, bahis konusu saldırıların, salahiyetsiz erişimlerin belirleme edilmesinde geçer not tekniklerle elde edilmiş bilgiler ışığında aceleci ve satır satır çözümleme edilmiş bulunduğu ve siber vakalarla savaşım düşüncesince mukteza adımların atılmış bulunduğu kaydedildi.
Bu cins müdahalelerle, bilginin gizliliği, muhafazası ve kullanılabilirliği kabil esas siper hedeflerine odaklanarak siber risklerin azaltılmasının, alıngan sistemlerin iç ve aut tehditlerden korunmasının hedeflendiği vurgulandı.
Yerel şifreleme makinesi
Meclis raporunda, siber saldırı riskinin artmasıyla baş başa hükümetin bu cins saldırılarla mücadeleye müteveccih çabalarının da ehemmiyetli seviyede arttığına arazi verildi.
Bilgi Sistemleri Güvenliği Genel Müdürlüğünün, bazısı alıngan altyapılar düşüncesince evvel yerli şifreleme cihazını ürettiği dökme raporda, cihazın, belgeç yazışmalarının ve konuşmaların güvenliğini arkalamak düşüncesince millî şifreleme programları üstünde oturmuş bulunduğu kaydedildi.
Raporda bahis konusu adımların, mütekâmil şifreleme programlarıyla dirimsel ciddiyete cemaat mutluluk sektörlerindeki verilerin ve yazışma detaylarının korunmasını sağlayıcı programların geliştirilmesiyle koşut atılmış bulunduğu aktarıldı.
Yetkili makamların başkaca ülkede benimsenen siber asayiş sistemlerinin etkinliğini ortaya çıkarmak, boşlukları icat etmek ve ortak zamanlar ele kabul etmek benzeri ortak branş film film deneyim ve sınav gerçekleştirdiği belirtildi.
Bunun yanı esna Fas makamlarının, bilgelik sistemleri güvenliği dalında etkin kadronun da geliştirilmesi düşüncesince çalışmalarda bulunduğu, çalışanlardan 300'ünün bilgelik güvenliği dalında 60 terbiye programına engelleme bulunduğu tabir edildi.
Bilgi güvenliği kanunları ve anlaşmaları
Ülkedeki siber saldırıların artmasıyla baş başa bilgelik güvenliği bölgesine odaklanan yasaların çıkarılması konusu da hareketlendi.
Bu konudaki teşri hareketliliği, Rabat'ın Bilgi Teknolojisi Suçları Arap Sözleşmesi'nde onayladığı yasaların 2013'te çıkarılmasıyla şekillenmeye başladı.
Fas başkaca Avrupa Konseyi içerisinde hazırlanmakta olan (28 Ocak 1981 tarihinde Strazburg’da imzaya oluşturulan ve 1 Ekim 1985 tarihinde yürürlüğe giren) 108 stratejik Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi ile bu bölgede bambaşka anlaşmaları da onayladı.
Bu hareketlilik, sonuç zamanlarda, siber asayiş bölgesine odaklanan kanuncu gerekliliklerle mevzuat sistemini güçlendirerek ivme kazanmaya bitmeme ediyor. Bakanlar Kurulu, 28 Haziran'da siber güvenliğe ilişikli ortak yasayı da onayladı.
Ayrıca elektronik işlemlerle ilgilendiren asayiş hizmetlerine ilişikli kanunun gerekliliklerini infaz etmek yerine da değişmeyen taslağı hazırlandı.
Fas'ın bu mevzuda çıkardığı yasaların ve almış bulunduğu önlemlerin, Birleşmiş Milletlere (BM) ilişikli Uluslararası Telekomünikasyon Birliği kabilinden piyasaya sürülen toptan siber asayiş endeksi listesinde 2018'de 93'üncü tam iken 2021'de 50'nci sıraya yükselmesine bozukluk reşit olabildiği tabir ediliyor.
Aynı endekse layıkıyla Fas, Arap dünyasında ise Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Umman, Mısır, Katar ve Tunus'un arkası esna yedinci tam arazi alıyor.
Siber saldırıların artarak çoğalması ve bu çağdaş saldırı türünün riskleri karşısında öbür devletler kabil Fas makamlarının da bilginin rastgele ortak sızdırılmış yapılmaksızın korunması yerine siber asayiş mevzusuyla şimdi evvela bulunmadığı denli ilgilenilmiş bulunduğu görülüyor.
Siber savaşlar, dünyada şişman güçler arasındaki çatışmaların çoğunun internete ve sayısal ortama aktarılması sonucunda siyasa ve ekonomide arsıulusal kurda çarpıcı unsurlardan birisi biçimine geldi.
İnternet üstünden meydana gelen saldırıların kaynağının ve hükümetler kabilinden desteklenip desteklenmediği stabil şekilde bilinemese de siber savaşlar, devletler ortada aykırı şekilde tartışılır oldu.
Bu durum, devletleri sayısal ortamda asayiş altyapılarını güçlendirmeye, ilgilendiren kadrolarını eğitmeye, aut kaynaklardan mevrut saldırılarla savaşım etmeye irsal etti.
