Üsküp
Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'te Osmanlı devrinde nesir edilen Eski Üsküp Çarşısı'nda mevcut yorgancı Ali Halili, "çarşının akıbet el inşası yorgancısı" yerine asırlık karı geleneğini korumaya bitmeme ediyor.
Çarşının açılışından bugüne derece vasıl bulunmaz zanaatlardan bir tanesi de yorgancılık oldu. Bu zanaatın Üsküp'teki akıbet ustalarında biri bulunan Ali Halili'nin ailesi kısaca 100 senedir yorgan üretiyor.
Halili, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, işine bulunan sevgisini anlattı.
Eski Üsküp Çarşısı'nda ilkin 25 yorgancı bulunduğunu aktaran Halili, "Bir müşterek bütünü gitti, 25 insandan çabucak ego kaldım." dedi.
Dedesinin yorgancı bulunduğunu tamlayan Halili, "Babamdan sonraları ise bu işin mirasçısı ağabeyimdi o da emekliye ayrıldı. Ondan sonraları mirası ego üstlendim ve benimle (zanaat) de akıbet bulacak. Çocuklar bellemek istemiyor, mektepli de yok." ifadesini kullandı.
Halili, meslekte adabın önemine değinerek, "Yavaş ağır zanaatı kavradığınızda önceki evvela çıraksınız sonraları kalfa ve böylelikle ise eli uz oluyorsunuz. Ancak burada töre da hürmet sergileme de var, müşteriyi tebessüm ile istikbal ve uğurlama, ona zanaatından herhangi müşterek şeyi sergileme de var." sanarak konuştu.
Mesleğini nesilden nesile dökme müşterek iş yerine nitelendiren Halili, bunun eliyle anadan görme ve kültürel mirasın yaratıldığını vurguladı.
El inşası yorgan minimum 50 sene dayanıklıdır
Halili, "Doğal malzemeden meydana getirilen yorganla 7 yahut 8 sayaç uyursanız baş döndürücü hâlâ mıhlı olacaksınız. Doktora mı mal verirsiniz, olmadan katıksız müşterek biçimde mi uyursunuz; bunun kararını siz vereceksiniz. Bir eli uz yerine size bu ürünün kullanılmasının mıhlı ve 50 sene dayanıklılığa ehil bulunduğunu söylüyorum." dedi.
Batı vatanlarında hâlâ müşterek tomar katıksız eşyalara ve biraz gündüz devam eden el inşası ürünlere bedel verildiğini vurgulayan Halili, şu biçimde bitmeme etti:
"Bir yorgan yapımına herhangi müşterek dü yüzü de alttan ve üstten kazanmak kıl payı dikilerek başlanır. Elle dikilen müşterek yorganda, kısaca 100 ila 120 bin enjeksiyon bulunur, bu ise müşterek ustalıktır. Çünkü müşterek el aşağıdan öteki el tepeden dikilmelidir, herhangi müşterek obje denk ve DOĞRU dikilmelidir. Bu ustalıktır, ayrımsız sürede da müşterek sanat."
Zanaatların güzelliğinin, nazirsiz olmasından kaynaklandığının altını çizen Halili, tek ürünün müşterek diğerine benzemediğini, herhangi müşterek ürünün elle yapıldığını ve özgün bulunduğunu kaydetti.
