Moskova
Dünya ekonomisi, Kovid-19 salgınının yaralarını sarmaya çalışırken, toptan erke krizi 2022'de de konuşu toparlanmayı dikçe etkilemeye bitmeme edecek.
Enerji talebinde zamanı düşüşe sebep bulunan Kovid-19 salgını, kapanmaların arkası sıra esasen oluşturulan ekonomilerin çabucak küsurat petrol, katıksız kavara ve kömür talepleri karşısında müstehase mahrukat piyasalarında alevli dalgalanmalara kez açtı.
Enerji talebinin düşmesiyle yatırımlar eğlenme noktasına geldi, aşırı sayıda iştirakçi işini yitirdi ve hazırlık zincirlerinde dalgalanmalar başladı.
Salgın devrinde sakıt erke üretimi daha ivme kazanmadan ilginin çabucak artması, erke fiyatlarını Avrupa ve Amerika kabilinden alanlarda üstün dereceli seviyelere çıkararak piyasalarda aksaklıklara sebep oluyor.
Söz konusu erke krizi, müstevli devrinde istihdam kaybıyla uğraş fail devletlerin faziletli fiyatlar dolayısıyla hâlâ da dokunca görmesine kez açıyor.
Petrolde balans senenin ikinci yarısında gelebilir
Dünyanın en münteşir müstehase kaynaklarından petrolde fiyatlar, 2020'de sonuç zamanların en girdap seyrini göstererek toptan piyasaları negatif etkiledi.
Salgın dolayısıyla meri engellemeler sonrası 20 Nisan 2020'de WTI tipi incelmemiş petrolün varil fiyatı yüzdelik 300'ün üstünde bedel kaybederek eksiklik 37,63 seviyesine denli indi. 2020 sonu bakımından Brent tipi incelmemiş petrolün fiyatı ise varil başına 2015'ten buyana en ceninisakıt kırat bulunan 42 dolara geriledi.
Normalleşme sürecinde alan yağı talebinin çabucak artmasına karşın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve Rusya önderliğindeki OPEC dışı kimi yetiştirici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu üretimlerini bire birlikte süratte bırakmak dair davranışlarında ölçülü davranmayı yeğleme etti.
Brent çeşidi incelmemiş petrolün varil fiyatı 2021'de averaj yüzdelik 53, WTI çeşidi incelmemiş petrolün varil fiyatı ise yüzdelik 57 ile 2009'dan buyana en faziletli artışını gerçekleştirdi.
Fiyatların varil başına 85 dolar seviyesini aşmasının arkası sıra ABD, Çin, Hindistan, Güney Kore ve Birleşik Krallık, izlemsel alan yağı rezervlerinden birlikte yönünü tüketicilere sürmeye değişmeyen verdiklerini duyurdu. Ancak bahis konusu kararın tesiri hudutlu kaldı ve Brent alan yağı 2021'i 77 dolar bandında kapattı.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi kabilinden Aralık 2021'de tüketicilere sürülen raporda, güzeşte sene süresince alan yağı talebinin, arzı günce 1,7 milyon varil aştığı anlatım edildi.
Bu durumun 2022'nin eskiden yarısında da bitmeme edeceğine ayraç edilen raporda, arz-talep dengesinin fakat senenin ikinci yarısında sağlanabileceği ve bunun alan yağı fiyatlarında üst taraflı bası yaratacağı kaydedildi.
JP Morgan'ın Aralık 2021'de yayımladığı raporda ise alan yağı fiyatlarının OPEC+'in istihsal kısıntıları dolayısıyla bu sene varil başına 125 dolar seviyesine denli çıkabileceği tahminine arazi verildi.
Petrol fiyatlarındaki artma nedeniyle, ABD'de süt tutarları güzeşte sene birlikte esbak yıla gereğince yüzdelik 61 artışla 2014'ten buyana en faziletli kırat bulunan galon başına 3 dolara ulaştı.
Aynı dönemde, dünyanın en şişman alan yağı üreticilerinden Rusya'da benzinin fiyatı yüzdelik 8,7, İngiltere'de yüzdelik 23, Japonya’da yüzdelik 20, İtalya'da da yüzdelik 15 artma gösterdi.
Avrupa'da katıksız kavara tutarları zamanı üstün dereceli kırdı
Avrupa'nın erke üretiminde kömürden katıksız kavara ve yenilenebilir erke kaynaklarına yönelmesi, kıtada dip birlikte erke krizinin başlangıcı oldu.
Yeşil erke dönüşümü dolayısıyla meri politikalar, Avrupa'nın ilkin katıksız gaza bağımlılığını sonuç 10 yılda ehemmiyetli miktarda artırdı.
Doğal kavara tüketimindeki artma ise ağırlıklı namına Rusya'dan ithalat, Norveç'in üretimi ve sıvılaştırılmış katıksız kavara (LNG) tedarikiyle sağlandı.
Ekonomilerin açılmasıyla oluşan çelimli talep, LNG piyasalarında Asya ülkeleriyle yaşanmış bulunan rakiplik ve Rusya'nın sevkiyatları artırmaması dolayısıyla katıksız kavara fiyatlarında üstün dereceli artışlar yaşandı.
Avrupa'da hanuman vadeli katıksız kavara kontratları güzeşte ayın böylelikle megavatsaat başına 180 ekü seviyesini aşarak üstün dereceli kırdı.
Avrupa Birliği (AB) Enerji Regülatörleri İşbirliği Ajansı raporunda, kıtada katıksız kavara fiyatlarının güzeşte sene ekimde nisana gereğince yüzdelik 400 arttığı, buna ilişkin namına canlılık fiyatlarının da yüzdelik 200 arttığı kaydedildi.
Yetkililer, şita sezonunun antipatik geçmesi biçiminde kıtadaki erke krizinin hâlâ da derinleşebileceği dair uyarılarda bulunuyor.
Öte yandan, Çin ve Japonya'nın başını çekmiş olduğu dünyanın en aşırı LNG tüketilen bölgesi Asya'da ışıntı fiyatlar güzeşte sene yüzdelik 230 artma gösterdi.
Kömür talebi üstün dereceli fiyatlara karşın sürecek
Dünyanın en şişman erke tüketicisi konumunda mevcut Çin'de de bildirme istem dengesizliğinden meydana gelen erke krizi dolayısıyla kaba artırım tedbirleri alınırken, Pekin ve Şangay kabilinden nüfusu sıkı metropoller engelleme kazanmak kıl payı ülkede planlanmış canlılık kesintileri uygulandı.
Ülke çapında meri kesintiler aşırı sayıda fabrikanın kapanmasına sebep oldu. Bu durum, kimi şehirlerdeki genel ağ erişimi ve gidiş geliş ışıklarını da etkileyerek yaşamın rastgele sahasına yansıyan kötü etkileri yanında getirdi.
Elektrik üretiminin kestirmece yüzdelik 60,8'ini kömürden sağlayıcı Çin'in erke sektöründeki sorunlarda, ilkin kömür arzındaki ehliyetsizlik ve üstün dereceli seviyeye vasıl fiyatlar ehemmiyetli rol oynadı.
Uluslararası Enerji Ajansı raporunda Çin'deki erke krizine ayraç edilerek, kömür talebinin 2021'in eskiden yarısında çabucak arttığı ve bu yüzden fiyatlarda kaba yükselişler yaşandığı belirtildi.
Raporda, kömür fiyatlarının titrem başına 298 dolarla Ekim 2021'de tarihin en faziletli seviyesine ulaştığının fakat toptan katıksız kavara ve LNG talepleri dolayısıyla ilginin bu sene da bitmeme edeceğinin altı çizildi.
