Ekonomistler, büyümenin 2022'de bitmeme etmesini bekliyor

İstanbul

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2021'de yüzdelik 11, güzeşte senenin sonuç çeyreğinde yüzdelik 9,1 büyüme kaydetti.

AA Finans Beklenti Anketi'ne mucibince ekonomistler, 2021'de Türkiye ekonomisinin yüzdelik 11,1 büyümesini, 2021 yılı 4. çeyrekte ulusal gelirin yüzdelik 8,7 artmasını öngörmüştü.

Verilere değgin değerlendirmelerde mevcut AA Finans Analisti ve iktisatçı Haluk Bürümcekçi, senenin sonuç çeyreğinde Türkiye ekonomisinde büyümenin beklentilerin üstünde gerçekleştiğine ayraç ederek, 2021 yılı ulusal dirimsel toplamının da 802,7 bilyon dolarla 2017’den beri en erdemli kıymetine ulaştığını söyledi.

Büyüme trendinin gücüne değgin göstergelerin geçmiş çeyreğe mucibince itidalli artışa ayraç ettiğini aktaran Bürümcekçi, "Üretim yöntemiyle hesaplanan Gayrisafi Yurt içi Hasıla'yı (GSYH) sonuç çeyrekte uran ve görev piyasası fevk çekti. Bu dönemde, mecmu ek değere ortak geçmiş senenin ayrımsız çeyreğine mucibince hizmetler yüzdelik 16,7, mal yüzdelik 13,7, uran yüzdelik 10,7, ekincilik yüzdelik 3,3 ve taşınmazlar faaliyetleri yüzdelik 3,1 çoğalma anlamında ulama sağlarken, yapım piyasası yüzdelik 3,9 düşme anlamında bulaşık yaptı." dedi.

Bürümcekçi, masraflar yöntemiyle hesaplanan GSYH bazında bakılınca sonuç çeyrekte hususi istihlak harcamalarının ve açık aut ilginin büyümeyi fevk çektiğini, yatırımların ve yığılım azalışının zararlı etkilediğini belirterek, şunları kaydetti:

"Stoklar büyümeyi 7 nokta alçak çekerken, açık aut arzu büyümeye 4,2 nokta ulama sağladı. hususi yatırımların işareti bulunan makine-teçhizat yatırımları yüzdelik 7 ile sonuç 9 çeyrektir fevk üstüne üstlük yükseliş kaydetti. Önümüzdeki fasıl görünümünü ele aldığımızda ise geçmiş sinyaller büyümenin senenin geçmiş çeyreğinde ortak hacim çelim kaybettiğine ayraç ediyor. İmalat ve öbür sektörler kılavuz göstergelerinin beraberinde cazibe tüketimi, güven kartı masrafları ve dışarı satım üzere konsantre frekansta açıklayan öbür kılavuz göstergeler senenin geçmiş dü ayında büyüme eğiliminin korunduğunu fakat salname artışların hâlâ sınırlanmış olabileceğini düşündürdü. Bu bağlamda, ulusal dirimsel endeksinin zamanı zirvesinde olmasının da katkısıyla çeyrekten çeyreğe artışların ufki kalmış olduğu senaryoda yüzdelik 3 büyümeye erişmek havadan görünmektedir. Dönemsel değişimlerin sınırlanmış da olsa fazlalık olması yerinde ise yüzdelik 5’e erişmek belkili dururken, çabucak çeyrekten çeyreğe azalma yahut düşüşler görülmesi yerinde yüzdelik 3'ün altındaki büyüme tahminleri realist görünecektir."

"Bu yılı yüzdelik 3,5 yöresinde ortak büyümeyle kapatabiliriz"

Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova da kendisinin güzeşte yıla değgin yüzdelik 12'lik büyüme beklentisinin bol altında kalındığını belirterek, Türkiye ekonomisinin sonuç 6 çeyrektir art arda büyüdüğünü, bunun azımsanamayacağını söyledi.

Büyüme rakamlarında salgının tesirinin dip hissedildiğine ayraç fail Arzova, "Bu sene ayrımsız miktarda ortak büyüme görmeyeceğiz lakin ego bunu daralma adına değil normalleşme halinde nitelendiriyorum." dedi.

Arzova, verinin detaylarına bakıldığında, araba donatı yatırımlarında salname bazda gözlenen yüzdelik 7'lik büyümenin önemine aksan yaparak, şunları kaydetti:

"Diğer taraftan yapım yatırımlarında da yüzdelik 8'lik ortak ricat var. İnşaat sektöründeki bu durum, büyümeyi zararlı etkileyen ortak durum. Stoklar tarafı da büyüme üstünde en zararlı katkıyı karşılayıcı öge oldu. Öte taraftan sonuç 4 çeyrektir gece gündüz sakıt iş gücü ödemelerinin mecmu büyüme içindeki oranı yüzdelik 25,8'e derece geriledi. Bu ince az ve sonuç zamanlarda görmediğimiz ortak oran. Enflasyonun en ehemmiyetli tesirini burada gördük diyebiliriz. Büyümenin hissedilmemesinin en ehemmiyetli sebeplerinden bir tanesi bu. Tüm bunlara rağmen büyüme verisi umumi adına olumlu. Yüzde 11'lik ortak büyüme azımsanacak ve küçümsenecek ortak tutar değil. Mevsim etkisinden arındırılmış sayılara baktığımızda çeyreklik bazda yüzdelik 1,5'lik ortak büyüme var. Bu da ehemmiyetli ortak büyüme. Kaldı ki bu aylar büyümenin dip hissedilmediği, yavaşlamanın olabileceği aylar adına değerlendirilir lakin mevrut tutar ince kuvvetli."

Bu sene düşüncesince büyüme açısından şartların az buçuk hâlâ emekli bulunduğunu özetleyen Arzova, jeopolitik gerilimler ve Rusya'ya makbul yaptırımların tesirinin giderek gözlenebileceğini tabir etti.

Arzova, müstevli sonrası normalleşme yaşanılacağına da dikkati çekerek, "Tüm bu nedenlerle bu senenin Türkiye'nin gizil gelişmesine yaklaşan seviyelerde, yüzdelik 3,5 yöresinde ortak rakamla kapatılacağını düşünüyorum. Bu da tahminlerin ötesinde ortak tutar ve gelişmelere değgin adına revizyonlara elbette tutulabilir." sanarak konuştu.

"Bu sene büyümenin yüzdelik 3-4 bandına gerçekleşeceğini düşünüyorum"

Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu ise açıklayan rakamların şaşırtı olmadığını, ince çelimli açıklayan verinin meydan beklentileri doğrultusunda gerçekleştiğini söyledi.

Detaylara bakıldığında, hizmetler ve uran ağırlıklı ortak büyüme kaydedildiğine ayraç fail Aslanoğlu, "Baz tesiri ve ekonomilerin açılmasıyla büyümenin hizmetler sektörüne yansıdığını görüyoruz. Sanayi piyasası doğrusu 2020'nin ikinci yarısından itibaren enerjisini ortaya koymuştu, bu sonuç çeyrekte de bitmeme etmiş görünüyor. Burada ihracatımızın uran ağırlıklı ürünlerden oluşması etkili." dedi.

Aslanoğlu, dışarı satım ve gezim sektörlerinin öne çıkmasıyla aut ticaretin büyümeye ehemmiyetli ulama sağladığını vurgulayarak, iç ilginin de az kalmadığını tabir etti.

Bir öbür dikkati çekici noktanın ise yatırımlardaki çoğalma bulunduğunu tamlayan Aslanoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Yıllık bazda yatırımlardaki artış, ihracattaki yükseliş ve bu paralelde sığa kullanımının artırılması doğrultusunda ekonominin bu talebi gelecek ihtiyacıyla anlatılabilir. Diğer taraftan iş gücü faktörlerinin payının ise azaldığını görüyoruz. Bu derece çelimli ortak büyüme senesinde en azından buranın atıl kalmasını beklerdik lakin iş gücü payının azalması büyümedeki zararlı yan diyebiliriz. Bu sene Türkiye gene büyüme kaydedecektir lakin 2021'e nazaran mahsus ortak yavaşlama da bekleyivermek gerekli. Normal karşılanacak ortak durum. Özellikle Rusya-Ukrayna-Rusya arasındaki savaşın bizlere ve Avrupa'ya zararlı yansımalarından kaynaklanacak ortak aut arzu kilo vermesi büyüme düşüncesince zararlı olabilir. İç talepte de ortak kilo verme görebiliriz. dışsatım ve turizmin seyri, açıklanacak destek sunar ve jeopolitik gelişmeler paralelinde baştan gözden geçirilebilir lakin şimdilik bu sene büyümenin yüzdelik 3-4 bandına gerçekleşeceğini düşünüyorum."