Taşkent
28 Kasım'da Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta düzenlenecek bulunan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da alınması muhtemel Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın (EİT) 15'inci zirvesinde uzuv devletler ortada ticari, hesaplı ve kültürel iş birliğini ihya anlamında adımlar atılacak.
Türkiye, İran, Pakistan büyüklük ve hükümet başkanlarının lehçe hesaplı iş birliğini yükseltmek amacıyla 1964'te İstanbul'da bir araya gelerek, yayımladıkları bildiriyle kurulan Kalkınma düşüncesince Bölgesel İş Birliği (RCD) platformunun devamı zorunda bir bina konumunda mevcut İET, 1979'da İran'da gerçekleşen İslam Devrimi sonra faaliyetlerinin çoğunu askıya kabul etmek yerinde kalmıştı.
1980'li yılların başlangıcında üç diyar arasındaki hesaplı ilişkilerin baştan gelişmeye başlamasıyla, iş birliğini RCD'nin türel zemini üstünde fakat ayrımlı bir ad altında temdit sonucu alınmıştı. Böylece 1985'te EİT'nin de temeli atılmıştı.
Türkiye, İran ve Pakistan'ın kurucuları bulunduğu teşkilata 1992'de Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'ın katılmasıyla çalışkanlık piyasası henüz da genişlerken EİT, bütün 7 milyon kilometrekare bölgeye yayılan ve kısaca 400 milyon nüfusa ehil hesaplı ağırlıklı lehçe bir kuvvet vaziyetini aldı.
Teşkilat, zirve ve dışişleri bakanları düzeyindeki dönemsel toplantıların yanında ticaret, ulaştırma, tarım, enerji, çevre, sağlık, sanayi, maliye ve iktisat bakanlarıyla derneşik toplantılar düzenleyerek; sektörel bazda tahsil edilen kararlar ve teşrikimesai projelerinin yaşama geçirilmesine olanak sağlıyor.
Teşkilatın kurumsal yapısı
Devlet ve hükümet başkanları düzeyinde 2 yılda bir meydana getirilen EİT Zirvesi, şimdiye derece 14 defa düzenlendi. Mart 2021’deki sonuç EİT Zirvesi devre içi kendisine gerçekleştirilirken; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağı 15. zirve 28 Kasım'da Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta yapılacak.
Bakanlar Konseyi Toplantısı, örgütün en fevk düzem değişmeyen kabul etme organı sayılırken; Konsey, dışişleri bakanları düzeyinde değme sene toplanıyor. Teşkilatın kapsamında sektörel bakanlar toplantıları da düzenleniyor. Ayrıca Bölgesel Planlama Konseyi (BPK), Daimi Temsilciler Konseyi (DTK) toplantıları da derneşik yapılmakta.
Tahran’da beledi EİT Sekretaryası ise bir Genel Sekreter ve 3 Genel Sekreter Yardımcısı iktisap etmek kıl payı kısaca 60 insandan oluşuyor. EİT kapsamında lehçe ve bilirkişi firmaların yanında nice biçim bulunuyor.
Bölgesel şirketler ortada EİT Ticaret ve Sanayi Odası, EİT Ticaret ve Kalkınma Bankası, EİT Sigortacılık Koleji ve EİT Mühendislik ve Müşavirlik Şirketi toprak alırken; eksperlik kuruluşları ortada Tahran’da EİT Kültür Enstitüsü, İslamabad’da EİT Bilim Vakfı ve Ankara’da EİT Eğitim Enstitüsü mevcut.
Üye devletler ortada tecim ve yatırım, iblağ ve haberleşme, enerji, madenler ve çevre, tarım, endüstri ve turizm, proje, hesaplı araştırı ve istatistik, insanoğlu kaynakları ve sürdürülebilir kalkınma kabil bölgelerde teşrikimesai emekleri yürütülüyor.
Teşkilat, uzuv devletler ortada sürdürülebilir hesaplı kalkınmayı, lehçe ticaretin geliştirilmesini, uzuv devletlerin evren ticaretinde henüz çok gösteriş almasını, uzuv devletlerin birbirleriyle ve öbür ülkelerle bağlantısını sağlayacak iblağ ve danışma altyapısının geliştirilmesini, ekincilik ve endüstri potansiyelinin çalışan kullanılmasını ve bölgesindeki halklar ortada zamanı ve kültürel bağların güçlendirilmesini amaçlıyor.
Türkiye-EİT ilişkileri
Türkiye, Pakistan ve İran’la EİT'in üç müessis üyesi statüsünde. Genel kendisine ticari ve hesaplı devamlı bir kombinezon kendisine tanımlanabilecek EİT, Türkiye’yi Orta Asya Cumhuriyetleri ve Güney Asya ülkeleriyle bir araya getiren ehemmiyetli bir ortam özelliği de taşıyor.
Teşkilatın türlü alanlardaki faaliyetleri, ilişik Türk gurur ve kuruluşlarınca yakından strateji edilirken; Türkiye, ehemmiyetli gösteriş üstlendiği EİT’nin 1993'te 2'nci, 2002'de 7'nci ve 2010'da 10'uncu zirvesine ev sahipliği yaptı.
Sekretaryası İran'da, hesaplı bürosu Türkiye'de, ilmî bürosu ise Pakistan'da ulunan EİT'nin umumi sekreterliğini Hadi Soleimanpour yürütüyor.
