Ankara
Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Hacettepe Hukuk Fakültesinde Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanlığı da işleyen Prof. Dr. Rauf Karasu, , AA muhabirine değerlendirmesinde, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da, "Üretici, tedarikçi ve perişan işletmeler çeşidinden ortak dünyalık yahut hizmetin satı fiyatında fahiş artma yapılamaz." hükmünün arazi aldığını belirtti.
Bu hükme karşıt akım edenlere 10 bin liradan 100 bin liraya denli yönetimsel kredi cezası kesileceğini ve bunun infaz yetkisinin de Ticaret Bakanlığı çeşidinden hazırlanmakta olan yönetmelikle açılan Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna verildiğini vurgulayan Karasu, şunları kaydetti:
"Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nin Ek 19. maddesine göre, döviz kurundaki yükselişi esbabımucibe göstererek çok paha artışı işleyen işletmeler kurlar düşmüş olduğu durumda fiyatlarını düşürmezse faziletli yönetimsel kredi cezası yapmak durumunda kalabilir. Zira bu artışları bundan sonra kur artışı ile açıklama edemeyeceklerdir. Bu mallarını faziletli fiyatla satmaya bitmeme etmeleri şeklinde nahak yere ortak paha uygulamış olurlar."
"Fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyene ukubet artırılmalı"
Karasu, nahak yere namına tutarları fahiş durumda artıranlara uygulanacak cezaların, paha artışının sebebi ortadan kalktığı kısaca kurlar ve maliyetler düşmüş olduğu durumda tutarları buna akla yatkın biçimde düşürmeyenlere de verilebileceğine dikkati çekerek, şu detayları verdi:
"Fiyatları düşürmeyenlere bulunan kanuna mucibince 10 bin liradan 100 bin liraya denli yönetimsel kredi cezası verilir. Meclise maruz anayasa değişikliği teklifinde stokçulara maruz cezaların artırılması öngörülürken, nahak yere paha uygulayanlara verilecek cezalar artırılmamakta. Caydırıcı olması açısından fahiş paha artışı yapanlar yahut kur ve maliyetlerin düşmesine koşut namına paha düşürmesi gerekirken düşürmeyenlere verilecek cezanın da artırılması gerekir. Meclis'e maruz öneri bu yönde değiştirilmelidir."
"Tüketiciler manevi ödence açabilir"
Döviz kuru artışında paha artırıp düşüşünde paha indirmeyenlere gönül rahatlığı Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun denetimlerini çoğaltması icap ettiğini dile getiren Karasu, piyasaya şu öneride bulundu:
"Vatandaşlar da fiyatı düşürmeyen işletmeleri belirleme ettiklerinde hali Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna yakınma etmelidir. Bu mevzuda 'ALO 175' suç duyurusu hattını kullanabilirler yahut Ticaret Bakanlığının reklamlarla ilişik birimine şikayetlerini iletebilirler. Kurlar ve maliyetler düşmüş olduğu durumda paha düşürmeyenler hak kuralına karşıt davranmış olur. Dürüstlük kuralına karşıt tavırlar ve ticari icraat Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesine mucibince nahak yere rakiplik sayılmıştır. Haksız rakiplik hallerinde dokunca gören tüketiciler ve tüketici sayılmayan gayri alıcılar Türk Ticaret Kanunu’nun 56. maddesine mucibince manevi ödence açabilir. Müşteriler açacakları sorun ile ödedikleri aşkın ücretin iadesini ve kanıtlama buyurmak gibi bambaşka zararların tazminini istem edebilirler."
"Fiyat indirenler de indirmeyenler de duyurulsun"
Karasu, çok paha artışı işleyen işletmelerin teftiş ve yönetimsel kredi cezasına ister kalmadan zat arzuları ile tutarları düşürmesi tavsiyesinde bulunarak, "Bu mevzuda benim Ticaret Bakanlığına ortak tavsiyem olacak. Bakanlık zat tutkusu ile paha düşüren işletmelerin isimlerini Bakanlığın genel ağ sitesinde yayınlasın. Bu işletmeler bire ortak sürede medyada da duyurulsun. Bu biçimde fiyatlarda ortak iskonto kampanyası başlatılmalıdır. Ayrıca, caydırıcı olması açısından tutarları düşürmesi gerekirken düşürmediği düşüncesince yönetimsel kredi cezası maruz işletmelerin isimlerinin de bire ortak sitede yayınlanması akla yatkın olacaktır." dedi.
