İstanbul
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, "Türk yüklenici ve danışmanlık firmalarının Irak'ın altyapı, hastane, okul, amme binaları basamak planlarında henüz tek tomar arazi almaları için, rakiplik koşulları içinde, fazlalık ayrımcılık talebimizin bulunduğunu anlatım eylemek istiyorum." dedi.
Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde, DEİK organizasyonunda, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ile Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu (FICC) iş donanmasında planlı Türkiye-Irak İş, Yatırım ve Müteahhitlik Forumu başladı.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş'un katılımıyla meydana gelen forumun açılışında mütekellim DEİK Başkanı Olpak, organizasyonun anne amacının devletler arası "yatırım ve ticari iş birliklerine yenisini eklemek" bulunduğunu söyledi.
İki diyar ortada tahminî 17 bilyon dolarlık tecim kütlesi bulunduğunu dile getiren Olpak, Irak'ın ithalatında Türkiye'nin payının yüzdelik 20'den yüzdelik 27'ye yükseldiğini bildirdi.
Olpak, akıbet çağda Irak'a ihracatta altın-mücevher, plastik ve möble sektörlerinin öne çıktığını kaydederek, "Ancak hoppadak bu sektörleri düşünmeyin. Başta imalat endüstri olgunlaşmak kıl payı gayrı sektörlere de odaklanmamız lazım." sanarak konuştu.
Mevcut kazançlı iş birlikleri geliştirmenin önünü açacağını düşündüğü, çapraz envestisman ve ticaretin artarak çoğalması düşüncesince müstelzim hususlardan bahseden Olpak, laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Vize süreçlerinin kısaltılması ve kolaylaştırılması hem de ülkelerimizde iş karşılayıcı firmalarımızın elemanlarının düzentileme vizesi süreçlerinin kolaylaştırılması ehemmiyetli tek alan. Sadece iş kişilerin değil bire tek sürede malların da ulaşımı gır konusu. Türkiye ile Irak arasındaki çıpa yolu bağlantısının güneye gidecek biçimde uzatılması tek apayrı ehemmiyetli unsur. Çok ayrımlı alanlardan bahsedebiliriz gıda, tarım, otomobil ekipman, savunma, lojistik, giyim, nesiç ve enerji... Mevcut çalışmalarımız var ancak henüz tek tomar imkanın bulunduğunu biliyoruz."
Türk müteahhitlere amme ihalelerinde evleviyet talebi
Nail Olpak, "Türk yüklenici ve danışmanlık firmalarının Irak'ın altyapı, hastane, okul, amme binaları basamak planlarında henüz tek tomar arazi almaları için, rakiplik koşulları içinde, fazlalık ayrımcılık talebimizin bulunduğunu anlatım eylemek istiyorum." sanarak konuştu.
Yerli endüstri hamlesiyle üretimlik ve kuruluş ihdas dair ağırbaşlı hedefleri bulunan Irak'ta Türk şirketlerin eş bulunduğu know-how'ı kılgılı namına paylaşmaları önerisinde bulunan Olpak, "Bilgi ve networkun başta zamanımız dünyasında ne genişliğinde ehemmiyetli bulunduğunu biliyoruz. Tüm dünyaya münteşir 148 iş konseyimize ilişik hepsi networkumüzü, dostlarımızla beraberce kullanmaya devir hazırız." ifadelerini kullandı.
"İki diyar ekincilik ve erke dair teşrikimesai yapmalı"
Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu Başkanı Abdulrezzaq Al-Zuhari ise Türkiye ile Irak'ın teşrikimesai yaparak istihsal ve dış satım basamak mevzulara yönelmesi icap ettiğini belirterek, "Karşılıklı tashih eylemek ve yarar getirmek düşüncesince iş donanmasına çağırıyoruz. İş donanması ister arazi yağı ister eroin gerekse tarımsal bölgelerde Irak ekonomisine ulama sağlayacaktır." dedi.
İki diyar arasındaki ticaretin de artarak bitmeme ettirilmesi icap ettiğini dile getiren Al-Zuhari, besin ve ekincilik üretimi mevzusuna konsantre çalmak istediklerini anlattı.
Al-Zuhari, Türkiye ile Irak ortada yapılacak teşrikimesai sebebiyle Körfez ülkelerine karaca ve çıpa eliyle baş döndürücü aceleci dış satım yapılabileceğini, bu mevzuda da teşrikimesai tesirli olgunlaşmak istediklerini söyledi.
"Irak'tan doğacak herhangi tek muhtelif arzu ve teşrikimesai önerilerine açığız"
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren ise Türk müteahhitlerin, 1975'ten buyana teşrikimesai zarfında oldukları Irak'ta bugüne genişliğinde 1.034 plan üstlendiklerini söyledi.
Eren, "Bugün, baştan bayındırlık ve kazançlı kalkınma sürecinde bulunan komşumuz Irak ile bulunan iş birliğimizi geliştirmek; ülkenin bu yöndeki çalışmalarına katkıda bulunan olgunlaşmak düşüncesince akıbet basamak istekliyiz. Hedeflediğimiz iş birliğinin temelinde ülfet ve komşuluk sorumluluğumuz da bulunduğunun bilinmesini isterim." sanarak konuştu.
Irak ekonomisinin kalkınmasına sağlayabilecekleri maksimum ulama düşüncesince hepsi olanakları araştırdıklarına yer veren Eren, bu ülkenin gereksinim duyan enfrastrüktür ve üstyapı projelerinin finansmanına müteveccih ayrımlı modeller üstünde çalışıldığını bildirdi.
Eren, "Daha ilk bulunduğu basamak bugün de, TMB namına anbean sizlerle direkt dek kurmaya ve teşrikimesai önerilerine, talepleri değerlendirmeye açığız. Bölgemiz düşüncesince şişman ehemmiyet haiz Irak'a, kalkınma sürecinde 'yakın teşrikimesai ortağımız' gözüyle baktığımızı vurgulamak istiyorum." ifadesini kullandı.
İş yaparken Irak'ta hakediş ödemelerinde, arızi benimseme süreçlerinde ve ara sınav alımında yaşadıkları sorunlardan bahseden Eren, ülkede çalışkanlık ifşa eylemek düşüncesince lüzumlu yurt ve düzentileme izinlerinin temininin değerli olduğunu, gümrük ve mevhibe muafiyetleri bulunan projelerde anılan muafiyetlerin uygulanmaması basamak teessürat da yaşadıklarını, bu mevzulara hal üretilmesi icap ettiğini anlattı.
Irak'tan Türk hususi sektörüne teşrikimesai çağrısı
DEİK Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha da konseyin, kurulduğu 2001'den buyana dü diyar arasındaki ticari ve kazançlı ilişkileri güçlendirmek, tecim hacmini bırakmak ve Türk hususi sektörüne toy iş fırsatları getirmek kıl payı hepsi kuvvetiyle çalıştığını söyledi.
DEİK Irak-Türkiye İş Konseyi Başkanı Cafer Resul Al-Hamdany ise Irak'ta baş döndürücü tek tomar yersiz ekincilik arazisi bulunduğunu belirterek, bu arazilerin eş ekilip besin üretimi yapılabileceğini ve bu mamüllerin icabında ihraç edilebileceğini söyledi.
Irak'taki erke üretimine ve potansiyeline dikkati çeken, hala çıkarılmayan ve envestisman yapılmayan baş döndürücü tek tomar eroin sahası bulunduğunu özetleyen Al-Hamdany, Türk hususi sektörünü bu mevzuda teşrikimesai hazırlamaya çağırma etti.
Al-Hamdany, "Türkiye ile zamanı tek ortaklığımız var. Bu ortaklığı henüz iyiye çalmak istiyoruz. Tarım, hayvancılık, sağlık, eğitim, madencilik basamak sektörlerde ortaklığa ve sizin desteğinize ihtiyacımız var." sanarak konuştu.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Müteahhitler Birliği Başkanı Serow Dizayi de Türkiye ile IKBY arasındaki ticari ilişkilerden bahsederek, "Tüm şehirlerimizde ağırbaşlı izlemsel projelerimiz var. Türkiye'deki şişman şirketleri bölgemize bekliyoruz. Türkiye'deki şişman şirketlerin hem Irak'ta hem de IKBY'de baş döndürücü ehemmiyetli projeleri var. Bu şirketlerimizi gene bölgemize bekliyoruz." dedi.
'5 yıla genişliğinde müteahhitlere baş döndürücü girişli mezun vizeler verilmesi dair hemfikiriz'
Irak Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Alaa Ahmed Hassan Obaid, bu forumda ortaklıklar oluşturmayı amaçladıklarını belirtti.
Forumda hususi bu piyasanın de bulunmasının baş döndürücü ehemmiyetli bulunduğunu anlatım fail Obaid, hususi bu piyasanın kamudan rolü alıp, devletler ortada siyasi, ekonomik, ticari ilişkilerin gelişmesinde kılavuz bulunduğunu söyledi.
Obaid, Irak’ta DAEŞ’in birtakım yerleri ele geçirdiğini, sonra bu alanların teröristlerden temizlendiğini anlatarak, “Şimdi bu bölgelerin, bayındırlık ve kalkınması meselesi var. Bugünkü toplantımızda inşallah ortaklıklar düşüncesince imza atacağız, anlaşmalar yapacağız.” dedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile sabahleyin tek araya geldiğini bildiren Obaid, şunları kaydetti:
“Özellikle iş adamları düşüncesince ara sınav kolaylığı getirilmesi dair anlaşmaya vardık. 5 yıla genişliğinde müteahhitlere baş döndürücü girişli mezun vizeler verilmesi dair hemfikiriz. Önümüzdeki çağda bunu yaygınlaştıracağız ve gayrı kesimlere de bunu yayacağız. İki diyar ortada herhangi tek ay 1 ila 1,5 bilyon dolarlık tecim kütlesi gır konusu. Bu henüz da gelişebilir. Aynı coğrafyanın insanlarıyız, Türkiye’nin kazançlı alandaki deneyimi ve tecrübesi bizim düşüncesince örnektir.”
Obaid, Kovid-19’un eksiksiz dünyayı etkilediğini, kazançlı bölgede tek araya gelinmesi icap ettiğini vurgulayarak, laflarını şu biçimde sürdürdü:
“Ekonomiler etkilendi, behemehâl kazançlı lehçe kümeler olması lazım. Bu bire tek sürede bölgenin ekonomik, politik ve içtimai yönden istikrarı düşüncesince şişman aktif fiil oluşum edecektir. Dünyada pınar realizasyon edilmesinde teessürat çekilmektedir. Ülkeler ve hususi sektörler ortada çalışmaların yapılması lazım. Artık yeşil envestisman ve çokbilmiş yatırımdan gır ediliyor. Bu bölgede fiyatların istikrarı da baş döndürücü önemli. Bu forumda, gelecekte ehemmiyetli planlar üstünde de durmamız lazım. Temiz erke basamak toy endüstri alanları var. Irak hükümeti ticaretin desteklenmesi dalında tek dal film film kararlar aldı. Türkiye ile bu mevzuda çalışacağız, elleme yansımaları olacaktır.”
Bakan Obaid, Türkiye’nin Irak’ta gerçekleştirdiği planların muvaffakiyet sağladığını anlatarak, muvasala ile bağlanmış oluşan birtakım sıkıntıları çözmeye çalıştıklarını, halkların refahı düşüncesince eş çalışmaların gerçekleştirileceğini dile getirdi.
“Yatırım fırsatları bizim aramızda henüz elleme tek iş donanmasına müstevi sağlayacaktır”
Irak Cumhuriyeti Ulaştırma Bakan Yardımcısı Talib Abdullah Baish ise Irak’ta envestisman vadeden baş döndürücü şişman imkanların bulunduğunu belirtti.
Bilhassa çıpa yolu sektöründe 12 projelerinin bulunduğunu aktaran Baish, “Ticaret dalında yatırımlar beş altı cızık üstünde yapılmaktadır. Projelerimizden 6’sı netleşti, bunun altyapısını tesirli olgunlaşmak düşüncesince tedarik safhasındayız.” dedi.
Baish, limanlarda envestisman tesirli olgunlaşmak düşüncesince şişman tek projelerinin bulunduğunu belirterek, “3 kıta endüstri bölgemiz var. Şu anki limanların ve geri işlev hizmetlerinin genişletilmesi doğrultusunda çalışıyoruz. Yatırım fırsatları bizim aramızda henüz elleme tek iş donanmasına müstevi sağlayacaktır. Bir araya gelirken hepsi dürüstlüğümüzle buna sürdürmek istiyoruz.” sanarak konuştu.
“Kusursuz tek kazançlı transformasyon tesirli olgunlaşmak istiyoruz”
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Bakanlar Kurulu Divan Başkanı Umed Sabah Othman da Türkiye’de bulunmaktan öz saygı duyduklarını belirterek, bu forumda, tek işlev sunmak, ticari ilişkileri henüz elleme bölgelere çekmek düşüncesince tek arada olduklarını kaydetti.
Othman, eksiksiz emek harcamaları anayasaya ilişkin namına yürüttüklerini anlatım ederek, “Kusursuz tek kazançlı transformasyon tesirli olgunlaşmak istiyoruz. Devletimiz ve ticari ilişkilerimizle bunu tesirli olgunlaşmak istiyoruz. Bireysel girişimlerden uzak, hoppadak kolektif fiilen hedeflerimize ulaşabiliriz. Böylece hepsi gayrı sektördeki katılımcılarla bütünleşelim ve çalışalım istiyoruz.” sanarak konuştu.
IKBY’de şu anda lehçe namına kazançlı yapılarını geliştirmeye çalıştıklarını aktaran Othman, şunları kaydetti:
“Irak merkezi hükümeti ile IKBY namına aramızda dava olmasını istemiyoruz, ticaretimizi bayındırlık düzeltmek istiyoruz. IKBY'de ihracata mebni baş döndürücü şişman tek kalkınma var. Bizim yeşil yatırımla bağlanmış çalışmalarımız olacak. Tüm evren şu anda bu bölgede çalışıyor. Bunun dair odaklanacağız. Türk tarafı namına siz değerli üyelerimizin yeşil yatırımlarınızı bekliyoruz. Uluslararası taşımacılık konusunu beraberce geliştirebiliriz. IKBY olarak, bankacılık sektörünü de ticari sahası geliştirirken geliştirmemiz lazım.”
