İstanbul
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Bosna Hersek'in aşırı aydın ve budunsal kimlikli yapısının korunarak istikrara ulaşması düşüncesince tek farklılık yapmadan dayanaklık kılmak verdik. Dayton Barış Anlaşması'ndan bu yana Bosna Hersek'te geçmişteki üzere müessif hadiselerin yaşanmasının önündeki en şişman bariyer Türkiye olmuştur." dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'deki Boşnak çıplak maşer kurumlarının temsilcilerini kabulünde davetlilere seslenme etti.
Bosna Hersek'in önceki cumhur reisi rahmetli Aliya İzetbegoviç'in sorun arkadaşlarından Hasan Cengic ve Sırbistan İslam Birliği Meşihatı emektar müftüsü Muammer Zukorliç'e yağmur arzulayan Erdoğan, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş başkanlığında müşterek heyetin Bosna'ya gideceğini söyledi.
Erdoğan, Cengic'in Bosna Savaşı'nda en ön safta uğraş ettiğini anımsatarak, şunları belirtti:
"Merhum Aliya'ya defa ve sorun arkadaşlığı yapmış, ömrünü Bosna Hersek'e adamış esas müşterek kahramandı. Rabbim kendisinden razı olsun, cenneti ve cemaliyle müşerref kılsın. Boşnak vatandaşlarımızı siz temsil fail siz kardeşlerim ve dostlarımda müşterek araya gelmekten şişman müşterek devlet duyuyorum. Nazik ziyaretiniz düşüncesince değme birinize değişik teşekkürname ediyorum. Yapacağımız istişarelerin Boşnak kardeşlerimiz ve Bosna Hersek düşüncesince hayırlara okazyon olmasını Rabb'imden yakarma ediyorum. Bugün şimdi aşırı sizleri dinlemek, siz değerli üyelerimizin giranbaha fikirlerini bellemek arzusundayım. Ancak sohbetimizin bu kısmına geçmeden ilkin gündeş birtakım hususlarla ait değerlendirmelerimi sizlerle öldürmek istiyorum."
Türkiye'nin akıbet 2 asırda anahtar coğrafyasından değişik sebeplerle muhaceret fail milyonlarca insana ev sahipliği yaptığını dile getiren Erdoğan, şöyleki bitmeme etti:
"Bugün ülkemizin yalnızca değme ilinde tahminî 2 milyon yöresinde Boşnak menşeli vatandaşımız bulunuyor. Öyle ki 'Türkiye'de Arnavutluk nüfusundan şimdi müşterek tomar Arnavut, Bosna Hersek'tekinden şimdi müşterek tomar Boşnak yaşıyor.' dersem kusur olmaz. Bu kardeşlerimiz, anne yurtlarıyla bağlarını ve irtibatlarını halen çelimli müşterek biçimde de koruyor. Balkanlar'da canlı değme aksi yahut pozitif gelişme, siz değerli üyelerimizin mümessili olduğunuz kardeşlerim kendisine sizler kabilinden yakından izleme ediliyor. Balkanlar'ın refahını, huzurunu ve barışını etkileyen pozitif olaylar bizleri sevindirirken, sıkkın ahval da hepimizi endişeye atıf ediyor."
Erdoğan, bilhassa asırlardır çelimli münasebetlerin sürdüğü Bosna Hersek'in milletin gönlünde ayrı müşterek noktayı olduğuna aksan yaparak, Türk milletinin tarihin değme zamanında şerait ne olursa olsun Bosna Hersek ve Boşnakların indinde olmayı kendine fariza bildiğini dile getirdi.
Büyük katliamların ve adamlık suçlarının yaşandığı Bosna Savaşı'nda, Türkiye'nin elindeki olanakları seferber ettiğini aktaran Erdoğan, konuşmasını şöyleki sürdürdü:
"Bundan sonraları da aşırı şimdi çelimli müşterek şekilde, aşırı şimdi değişik müşterek biçimde biz, Boşnak kardeşlerimizin indinde arazi almaya bitmeme edeceğiz. Savaştan sonraları bünye edilen sulh ortamının mihman bir vaziyete gelmesi düşüncesince de değme muhtelif çabayı gösterdik, gösteriyoruz. Bosna Hersek'in aşırı aydın ve budunsal kimlikli yapısının korunarak istikrara ulaşması düşüncesince tek farklılık yapmadan dayanaklık kılmak verdik. Dayton Barış Anlaşması'ndan bu yana Bosna Hersek'te geçmişteki üzere müessif hadiselerin yaşanmasının önündeki en şişman bariyer Türkiye olmuştur. Türkiye'nin Bosna Hersek'te yaşama geçirdiği projelerden, meydana getirdiği kalkınma yardımlarından, Türk şirketlerinin yatırımlarından Boşnaklarla bu arada Sırplar ve Hırvatlar da yararlanma etmiştir."
"Belgrad-Saray Bosna Otoyolu'yla ait çalışmalarımız planlandığı biçimde ilerliyor"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, beşeri ve kültürel bağların yanı esna Türkiye'nin coğrafi kendisine da müşterek Balkan ülkesi bulunduğunu kaydederek, "Sınırı bile sıfır birtakım devletlerin Balkanlar'a aracısız karışma etmiş olduğu müşterek denklemde Türkiye'nin bu coğrafyaya sırtını dönmesi düşünülemez. Balkanlar'daki değme gelişmeyi kişi iç meselemiz üzere görüyor, sıkıntıların çözüme kavuşturulması düşüncesince müstelzim adımları atıyoruz ve atacağız. Türkiye'nin bu coğrafyada sulh ve istikrarı dulda gayretlerinin, anarşi ve kaostan sönümsüz birtakımı çevreleri erinçsiz ettiğini de biliyoruz. Ancak bu kötülük odaklarına karşın Bosna Hersek'in ve topu topu Balkanlar'ın esenliği düşüncesince çalışmaya bitmeme ediyoruz." niteleyerek konuştu.
Türkiye'nin, Türk şirketlerinin yatırımlarından TİKA, Yurtdışı Türkler Başkanlığı, Yunus Emre Enstitüsü, DEİK üzere kurumların faaliyetlerine, bankacılık sektöründen üniversiteye uzanan serbest müşterek yelpazede servet gösterdiğini özetleyen Erdoğan, şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye'nin Bosna Hersek'teki aracısız yatırımlarının toplamı 250 milyon doları şu anda aşıyor. Geçen sene salgına karşın 650 milyon dolar kendisine meydana gelen düet ticaretimizi çelimsiz müddette 1 bilyon doların hesabına çıkarmayı hedefliyoruz. Sivil maşer kuruluşlarımızla insanımızın iane elini Balkanlar'ın en ücra köşesine denli ulaştırıyoruz. Bölgenin ekonomisine aşırı şişman medet sunacak Belgrad-Saray Bosna Otoyolu'yla ait çalışmalarımız planlandığı biçimde ilerliyor. Bize mucibince bu yalnızca müşterek defa projesi değil, değme yönüyle bire müşterek vakitte müşterek sulh projesidir. Kısa müddet ilkin Yeni Pazar Başkonsolosluğumuzun açılışını yaptık. Yeni Pazar-Tutin yolu da önümüzdeki sene hizmete girecek. İnşallah iklim yolu taşımacılığından ticarete, ulaşımdan endüstri ve tahsile denli değme bölgede projelerimize gayret vereceğiz."
Erdoğan, tarihte dayanıklı aşırı ateş yaşamış, şimdi düne denli çatışmayla anılan Balkanlar'ın gerilimlerin değil, baştan sona huzurun membaı olmasını istediklerini belirterek, şöyleki bitmeme etti:
"Biz Balkanlar'ın, Avrupa'nın göbeğinde müşterek balans adası durumuna gelmesini, kalkınmasını, konuşu kendisine güçlenmesini istek ediyoruz. Bosna Hersek'in bu coğrafyayla ait hesabı olanların erk endüstrisi ve uğraş arenası durumuna dönüşmesini katiyen istemiyoruz. Bu tatlılıkla Bosna'nın bütünlük ve bütünlüğünü bile münakaşaya açan akıbet gerilimin peşi esna diplomatik çabalarımıza ağırbaşlı açıdan gayret verdik. Bosna Hersek'teki topu topu taraflarla görüşen, topu topu kesimlerin hürmet duyduğu, inanma etmiş olduğu müşterek dünya kendisine hastalıkların çözülmesi düşüncesince üstünlük aldık. evvel Dışişleri Bakanımızı Bosna Hersek'e göndererek mesajlarımızı muhataplarımıza kesin halde ulaştırdık. Ardından Ağustos ayındaki Bosna Hersek'i ziyaretimde düşünüm ve telkinlerimizi en yukarı ölçüde esasen ilettik. Sayın Dodik bu kapsamda arabuluculuk teklifinde bulundu. Bosna Hersek'teki topu topu çevre filhakika kökeninden bu yana Türkiye'nin bu sürece karışan olmasını istiyordu. Biz de 'Siz kişi aranızda bu mevzuda kararlıysanız, kılıç arabuluculuk görevine soyunuruz ancak yalnızca Sayın Dodik, senin talebinle bu iş olmaz. Buna Caferovic'in de Komsic'in de aşırı azimli müşterek biçimde dayanaklık kılmak vermesi lazım.' dedik.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Sayın Vucic'le de 18 Eylül'de İstanbul'da gelişimleri ele aldık. Çarşamba haset Sayın Bakir İzetbegoviç'i mihman ettim, beraberce düzentileme yemeği gerçekleştirdik. Bakir kardeşimle ülkedeki hali ve gerilimi, şimdi müşterek tomar büyümeden elbette çözüme kavuşturabileceğimizi danışma ettik. Görüşmemizde kendisiyle Türkiye'nin bu süreçte yapabileceği katkıları yorum fırsatı bulduk. İnşallah gelecek günlerde Bosna Hersek'ten gayrı yetkilileri de ilkin Dodik kazanmak üzere, Komsic ve onun indinde Caferovic, onları da Ankara'da ağırlamayı planlıyorum ve bu mevzuda lüzumlu görüşmeleri yapacağız. Merhum Aliya İzetbegoviç'in emanetine bozma gelmemesi düşüncesince elimizden mevrut değme muhtelif çabayı gider edeceğiz. Bosna Hersek'in esasen emektar biçimsiz günlerine dönmemesi düşüncesince topu topu taraflarla diyaloğumuzu artırarak sürdüreceğiz. Bu arada ihtimal gelişigüzel müşterek Sırbistan ziyareti gerçekleştirmek aracılığıyla yahut Sayın Vucic'i bire müşterek biçimde Ankara'ya çağırma kılmak aracılığıyla onunla da müşterek müzakere yapmayı planlıyorum."
"Türk diplomasisine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne güvenmenizi bekliyorum"
"Başkaları ne yaparsa yapsın, kılıç Boşnak kardeşlerimizle bu arada Sırpları, Hırvatları, Arnavutları, Makedonları kucaklamaya bitmeme edeceğiz." diyen Erdoğan, şunları kaydetti:
"Uzlaştırıcı ve hal odaklı müşterek yaklaşımla doğruluk ve nasfet temelinde çelimsiz müddette bu meselenin de üstesinden geleceğimize inanıyorum. Siz kardeşlerimin, yurdumuzdaki topu topu Boşnaklar üzere yükselen gerilim karşısında muhik kendisine endişelendiğinizi biliyorum. Milletimizin tamamının hadiseleri yakından izleme ettiğinin de farkındayım. Bu noktada sizlerden bize, Türk diplomasisine ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne güvenmenizi bekliyorum. Türkiye, Bosna Hersek'in 1990'larda yaşamış olduğu acıları müşterek şimdi yaşamasına banko müsaade vermeyecektir. Sorunu müşterek mihman çözüme kavuşturana denli girişimlerimize bitmeme edeceğiz. Gerektiğinde şimdi azimli davranış almaktan çekinmeyeceğimizi anlatmaya fark ister duymuyorum. Rahmetli Aliya'nın başını çekmiş olduğu dönemdeki Türkiye bundan böyle yok, çağ başka müşterek Türkiye var. Dolayısıyla da atacağımız aşama aşırı şimdi değişik olacaktır."
