Van
.w3-content { max-width: 100%; margin: auto;} .w3-tooltip, .w3-display-container {position: relative;} .w3-black, .w3-hover-black:hover { color: #fff!important; background-color: #000!important;} .w3-display-left { position: absolute; top: 50%; left: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(-0%,-50%);} .w3-display-right { position: absolute; top: 50%; right: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(0%,-50%);} .w3-btn, .w3-button {-webkit-touch-callout: none;-webkit-user-select: none; -khtml-user-select: none;-moz-user-select: none; -ms-user-select: none;user-select: none;} .w3-btn, .w3-button {border: none;display: inline-block;outline: 0;padding: 8px 16px;vertical-align: middle;overflow: hidden;text-decoration: none;color: inherit;background-color: inherit;text-align: center;cursor: pointer;white-space: nowrap;}
Cilo Dağları'ndaki buzulların yüzdelik 48'i küresel ısınma hasebiyle eridi 
Cilo Dağları'ndaki buzulların yüzdelik 48'i küresel ısınma hasebiyle eridi Cumhurbaşkanı sonucu ile "Milli Park" anons edilen Hakkari ve Yüksekova arasındaki Cilo Dağları'nın eteklerinde arazi meydan Türkiye'nin en şişman koyak buzulu, küresel ısınmadan aksi etkilendi.
Önceki sene "kesin korunacak kırılan alan" kapsamına tahsil edilen buzullarla ilişik düzentileme örümcek ilim insanları, buzulların 31 salname süreçte yüzdelik 48 eridiğini belirleme etti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da Konya'da planlı İklim Şurası'nda sonuç senelerde yerel ve ecnebi doğaseverlerin yol uğrağı noktası durumuna mevrut buzuldaki erimeye dikkati çekti.
"Buzulun bütünlüğü bozulmuş"
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Onur Şatır, AA muhabirine, Hakkari'deki buzul tabakasının daima erimesine müteallik derinlemesine süredir düzentileme yaptıklarını söyledi.
Dünyada yayılmış namına makbul peyk verileriyle hazırladıkları ilmî yazının Hollanda'daki ilmî ortak dergide yayımlandığını tamlayan Şatır, şu detayları verdi:
"İki periyotta çalıştık ve elde ettiğimiz verilere baktığımızda ısınmanın buzullar üstünde kesin ortak tesirinin bulunduğunu ortaya koyduk. 31 salname süreçte yüzdelik 48 oranında ortak erime olmuş. Çok kesin ortak zayi var. Bu zayi buzulun bütünlüğünü de bozmuş. Dolayısıyla ilerleyici sürede bu erime bitmeme edecek. Bu çalışmalarda tahminî 530 hektar buz örtüsünün berk kaldığını belirledik."
Erimedeki en şişman etkilerden birinin küresel ısınma bulunduğunu vurgulayan Şatır, fiziksel ve coğrafi koşulların da buz tabakalarını etkilediğini aktardı.
Güneşi yalman meydan yamaçlarda buz kütlelerinin şişman seviyede kaybolduğunu, güneşi şimdi ufki açıyla meydan bölgelerdeki buz kütlelerinin şimdi baş döndürücü korunduğunu belirleme ettiklerini özetleyen Şatır, laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Bu erime ne efsus ki şimdi baş döndürücü modüler tabakaların oluşmasına hastalık oluyor. Bölgede bütünlüğü bozunmuş modüler buz tabakaları şimdi aceleci eriyor. Küçük tabakalardan başlayarak şişman tabakaların da adım adım eriyeceğini öngörüyoruz. Son 30 yılda beklenenin üstünde ortak çözülme uydurma konusu. 2020'de bura Milli Park anons edildi. Yaklaşık 7 bin 500 hektarlık ortak alan. Bu bölgenin şimdi kırılan korumaya katılması baş döndürücü şişman ortak avantaj. Kontrollü ortak intikal şart. Küresel ısınmanın birlikte ortak de insanoğlu baskısı olursa şimdi baş döndürücü eriyecek."
"Erime bundan böyle da bitmeme edecek"
Kentteki buzullara müteveccih düzentileme karşılayıcı ve polar kontrolleri emek harcamaları düşüncesince 2018'de Antarktika'ya revan ekipte arazi meydan Hakkari Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuri Bodur ise küresel hava değişikliğine müteallik buzul erimelerinin bariz biçimde arttığını söyledi.
Bilim insanlarının buzul sahalarında devir zamane düzentileme yürüttüğünü tabir fail Bodur, şunları kaydetti:
"Türkiye'de buzulların yaşlarının tahminî 1-2 milyon sene bulunduğunu meydana getirilen araştırmalardan biliyoruz. Yaptığımız sonuç gözlemler kararında buzullardaki erime periyodunun hızlandığını görüyoruz. Bunun da diyalekt namına dar iklim, ekosistem, flora ile ekincilik ve hayvancılık açısından şişman etkilerinin bulunduğunu söyleyebiliriz. Günümüzde bölgenin hava şartları devir içinde farklılaştı ve kuraklık da arttı. Bölgemizdeki buzulların geçtiğimiz yıllara layıkıyla arka çekildiğini ve hasebiyle şimdi önemsiz alanlar türüne dönüştüğü görülmektedir. Dolayısıyla çabucak yaşanmış olan erimenin bundan böyle da bitmeme edeceği kestirim ediliyor."
"Burası banko müdahaleye kapalı"
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Van İl Müdürü Ali Kemal Atlı da buzulların bulunmuş yer aldığı bölgenin korunmasına müteveccih çalışmaların bitmeme ettiğini belirtti.
Bölgede daima denetimler yaptıklarını özetleyen Atlı, şu değerlendirmede bulundu:
"Buzullarda sonuç senelerde hava değişikliğinden kaynaklı erimeler yer aldığı görülüyor. Hazırlanan 'Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırmalar Raporu' doğrultusunda Tabiat Varlıklarını Koruma Van Bölge Komisyonu kabilinden tahsil edilen kararlar ve tescil dosyasını bakanlığımıza gönderdik. 2019'da Sayın Cumhurbaşkanı'mızın kararıyla bu meydan 'kesin korunacak kırılan alan' anons edildi. Burası müdahaleye kapalı. 24 kilometrekarenin üstünde ortak alan. Zaman devir ilişik kurumlarla denetimlerimiz oluyor. Tüm yazışmalarımızı tamamladık, ilişik topu topu kurumlara ilim verdik. Bu açıdan çalışmalarımız, denetimlerimiz bitmeme edecek."
