Moskova
Ukrayna’nın başkenti Kiev’e 110 kilometre uzaklıktaki santralde 26 Nisan 1986’da gerçekleşen ilçe hafızalardaki yerini korurken, kazanın neticeleri ise arsıulusal gündemde kritik edilmeye bitmeme ediyor.
Çernobil Nükleer Santrali, Sovyet biliminin en iri başarılarından biri şekilde nitelendiriliyordu.
O tarihteki patlama, 1 zaman 24 zaman idame eden müşterek asayiş testinin kontrolden çıkması üstünde 4. reaktörde meydana geldi. Patlamada 2 bin tonluk bina havaya uçtu ve 8 tonluk ışın etkin mahrukat atmosfere karıştı. Reaktörü söndüren itfaiyecilerden 31’i faziletli radyasyona verilen kalmış şekilde görüngü durumunda yaşamını kaybetti.
Yıkılan reaktör, öldüren ışıma yaymaya bitmeme ederken, Sovyet yetkilileri, vakası maskelenmek düşüncesince ellerinden mevrut herhangi müşterek şeyi yaptı.
Çernobil Nükleer Santrali'nde etkin işçilerle ailelerinin yaşamış bulunduğu Pripyat şehrinin tahliyesi düşüncesince duyurulmayan tedbir yapılmış, tahliyeye fakat devrisi gündüz öğleden sonraları başlanabilmişti. Üç zaman ortamında Pripyat fantom şehre dönmüş, ahir eyyam helikopterlerle patlayan reaktörün hesabına binlerce titrem kimyevi gereç atılmıştı.
Patlamadan çıkan ağılı bulut, özellikle Ukrayna ve Belarus peyda etmek az daha Rusya ve Avrupa’nın müşterek tarafını etkiledi. Zehirli bulutlar, on gündüz sonraları da ABD, Kanada ve ayrıca Japonya’ya caba ulaştı.
600 bin insan faziletli dozda radyasyona verilen kaldı
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, felaketin gerçekleştiği 30 kilometrelik alanda yaşayan, çalışan, asayiş hizmetleri yapan, likidasyon ve tasfiye işlemlerine dahil bulunan 600 bin insan faziletli dozda radyasyona verilen kaldı.
Ukrayna, Belarus ve Rusya’da kestirmece 5 milyon insan ışıma riski bulunan alanlarda yaşamaya bitmeme ediyor.
Felaket ondan sonra bölgedeki devletlerde tiroit bezi kanseri, lösemi, başka dokunmabana türleri, aksu ve bebeklerde çırılçıplak işlemeyen kırgınlık oranlarında artışlar yaşandı. Psikolojik hastalıkların yanı esna içtimai ilişkilerde dışlanmalar dolayısıyla teessürat ortaya çıktı. Yüksek kurda ışıma düzlük 120 bin insan kanserden fevt riskiyle gönül rahatlığı karşıya kaldı.
Felaketin sonucu, Türkiye’de de ağız dalaşı konusu olmuş, zamanın Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral çayda ışıma bulunduğu iddialarını tekzip etmek düşüncesince kameralar uğrunda çay içerek kurum vermişti.
Felaketin izlerini bozma emek harcamaları bitmeme ediyor
Çernobil’deki patlamanın üstünden onlarca sene geçmiş olmasına rağmen felaketin izlerini bozma emek harcamaları hala sürüyor.
Santraldaki patlamanın meydana geldiği ve ışıma ifşa riski bitmeme fail 4. reaktör binasının beden hususi polat çadırla ağız ağıza kapatıldı.
Üzeri betonla mülga reaktördeki riski sıfıra azaltmak düşüncesince tümsekli biçiminde hususi müşterek polat düğün düz yazı edildi. Çadır, 2016 teşrinisani ayında reaktör blokunun üstünde akilane kaydırıldı ve reaktör ağız ağıza izole edildi. Çalışmalar, Avrupa Birliği'ne örgen devletler ile Türkiye’nin de engelleme bulunduğu 44 ülkenin yardımıyla akçalanmış edildi.
Çernobil Nükleer Santrali yetkililerine göre, binalarda ışın etkin yakıtlar temizlendi ve riziko tesiri on bin kıvrım henüz azaltıldı. Kazadan sonraları santraldeki gidişat değişmez bir vaziyete getirildi, tesislerin izolasyonu, tasfiyesi ve rehabilitesi düşüncesince icraat ise bitmeme ediyor. Çalışmaların fakat arsıulusal katılımla sonuçlandırılabileceğine nazarıitibar çekilirken, kişilerin Çernobil çevresindeki bölgenin hoppadak yüzdelik 60’ına fakat 60 sene sonraları dönebileceği belirtiliyor. İzolasyon, likidasyon ve iyileştirme emek vermesi tamamlansa caba bölgenin yüzdelik 40’ında yerleşme beklenen olmayacak.
Ukrayna Parlamentosu'nun almış bulunduğu karara göre, Çernobil Nükleer Santrali, 2065 yılına denli ağız ağıza ortadan kaldırılacak. Programa göre, 2010-2013 yıllarındaki geçmiş evrede çekirdeksel yakıt, santrallerden depolara taşındı.
2013 senesinde süregelen ikinci adım bu sene sona erecek. Bu süreçte reaktörler korunum dibine fiş ve kazanın meydana geldiği reaktör izole edildi.
2022-2045 yıllarındaki üçüncü evrede uzmanlar, yalıtım sonrası radyasyonun azalmasını gözlemleyecek. 2045-2065 yıllarındaki sonuç evrede ise santralin sökülme ve mertlik işlemi gerçekleştirilecek.
Sovyet yönetiminin sorumsuzluğu eleştiriliyor
Hiroşima’da atılmış atom bombasından henüz sakıncalı şekilde vasıflandırılan kazanın arkası esna Sovyetler Birliği yönetiminin gösterdiği sorumsuzluk, tenkit konusu olmaya bitmeme ediyor.
Sovyetler Birliği yönetimi, geçmiş evrede toptan müşterek felakete kez açan ilçe kendince özlük halkına bile bilgelik vermemişti.
Batılı ülkeler, İsveç’teki müşterek çekirdeksel santralde etkin uzmanların, Sovyetler Birliği topraklarından çekirdeksel bulutun geldiğini belirlemesiyle kazanın fark etmiş ve Sovyet yönetimine bilgelik vermesi düşüncesince edisyon yapmıştı.
Acil güruh karşıcı Sovyet yönetimi, evvela namına ideolojik şekilde yaklaşan ülkeleri bilgilendirmeyi, Batılı devletlere ise hoppadak evcil müşterek kazanın meydana geldiğini söylemeyi kararlaştırmıştı. Dünya basını felaketi duyurmuş, Sovyet basını ise adeta bulunmayan saymıştı.
Sovyetler Birliği genelinde bulunduğu az daha Kiev'de de halk, 1 Mayıs 1986’da herhangi müşterek şeyden bilgisiz İşçi Bayramı'nı kutlulamak düşüncesince sokaklara dökülmüştü. Sağlık görevlileri, dü hafta süresince kazayla ait hiç kimseye bilgelik vermemişti. Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, fakat dü hafta sonraları bölüt pencerelerini kapatması ve ayaklarını silmeden eve girmemeleri dair tavsiyede bulunmuştu. Bu çıtırbom izah el ortada henüz da aşırı ürkü yaşanmasına bozukluk olmuştu.
SSCB Sağlık Bakanlığı, 27 Haziran 1986’da “Çernobil Kazası'nın arkası esna likidasyon işlerinin mahremiyet ortamında yapılmasına” müteveccih müşterek değişmeyen çıkararak ilçe sonucunda hastalananların tedavisi ve radyasyona verilen kalanlarla ait bilgilerin gizlenmesini istemişti. Milyonlarca insan radyasyondan etkilenerek marazlı olmuştu. Sovyetler Birliği, bu mahremiyet ve gerçekleri örtme politikasıyla doğacak nesilleri caba etkileyecek müşterek keyif trajedisine imza atmıştı.
Rus ordusunun Çernobil üstünden Ukrayna’ya girmesi akıl yarattı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 24 Şubat’ta Ukrayna’ya başlatmış bulunduğu harpte Rus ordusunun geçmiş eylemlerinden bir tanesi Belarus sınırından geçerek Kiev’in kuzeyine akilane abluka başlatması oldu.
Rus birlikleri Kiev’i kuşatmadan evvela Çernobil Nükleer Santrali’nin kontrolünü ele geçirdi. Çatışma yaşanmadan santralci bölgesindeki kontrolü eline düzlük Rusya, Ukraynalı askerlerle beraberce santralde güvenliği sağladıklarını duyurdu.
Rusya, Ukraynalı ulusçu güçlerin santralde tahrik yapabileceği iddiasında bulundu. Ukrayna da santralde Rus güçlerinin çekirdeksel müşterek felakete kez açabilecek eylemde bulunabileceği suçlamasını ortaya attı.
Başta bölgedeki devletlerde peyda etmek az daha evren kamuoyunda bu iddialar akıl yarattı.
Ukrayna, 9 Mart’ta Çernobil Nükleer Santrali ve oradaki hepsi çekirdeksel tesisleri besleyici biricik cazibe şebekesinin hasar gördüğünü beyan etti ve arızanın giderilmesi düşüncesince Rusya’dan çabucak mütareke arzu etti.
Soğutma sisteminin çalışmama riskiyle gönül rahatlığı karşıya küsurat santralde hoppadak 48 saatlik kapasiteye ehil redif jeneratörler devreye girdi.
Çok geçmeden Rusya Enerji Bakanlığı, Belarus üstünden santrale baştan cazibe verildiğini açıkladı. Ukrayna Enerji Bakanlığı da tamirat çalışmalarının sona erdiğini bildirdi.
Rusya ile Ukrayna ortada İstanbul’da meydana getirilen mütareke müzakereleri ondan sonra 30 Mart’ta Rusya Savunma Bakanlığı Kiev ve Çernigiv yönlerinden birliklerini incizap sonucunda aldı.
Bu değişmeyen ondan sonra Çernobil Nükleer Santrali’ndeki Rus askerleri de çekildi. Rusya Savunma Bakanlığı, Rus askerlerinin santrali Ukraynalı yetkililere teslim-tesellüm vesikası ile bıraktığını açıkladı.
