Prag
Çekya'da Başbakan Andreij Babis'in başlangıcında bulunmuş olduğu Gayrimemnun Vatandaşlar Hareketinin (ANO) 8-9 Ekim'de planlı umumi seçimde aykırılık ittifakına dirlik tarzı kaybetmesi, Avrupa Birliği (AB) yanlısı blokun zaferi namına değerlendiriliyor.
Ülkede nüfuz partisinin hâlâ az oy almasına karşın -ülkedeki seçme sistemi nedeniyle- hâlâ müşterek tomar mebus çıkarması, Cumhurbaşkanı Milos Zeman'ın hükümeti ihdas vazifesini en müşterek tomar oy düzlük partiye vereceğini açıklaması ve aykırılık partilerinin ANO ile teşrikimesai gerçekleştirmek istememesinden çevre ülkede, hükümeti ihdas döneminin devir alması bekleniyor.
Çekya'da planlı umumi seçimlerde, Sivil Demokrat Parti (ODS), TOP 09 ve Hristiyan Demokratlar Birliğinin (KDU-CSL) oluşturduğu SPOLU ittifakı oyların yüzdelik 27,75'ini alarak müşterek numara tümen bulunmasına karşın 200 sandalyeli Meclis'te 71 mebus ile asimilasyon hakkı kazandı. İktidardaki ANO ise yüzdelik 27,17 oy alarak seçimleri ikinci tam bitirmesine karşın 72 milletvekiline ulaştı.
Seçim evveliyat nüfuz partisi ile anlaşma yapmayacağını açıklanan Çekya Korsan Partisi ve Bağımsız Şehirliler Partisi (STAN) ittifakı yüzdelik 15,57 ile 37 milletvekili, halihazırda iktidarın koalisyon hükûmeti hükûmeti kurabileceği müşterek tane tümen bulunan baş döndürücü sağcı Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi (SPD) ise yüzdelik 9,58 oy oranıyla 20 mebus ile parlamentoya giriş hakkı kazandı.
Sosyal Demokratlar sedir dışı kaldı
İktidar ortağı Sosyal Demokrat Partisi (CSSD) yüzdelik 4,6 oy alırken hükümeti haricen destekleyen Çekya ve Moravya Komünist Partisi (KSCM) ise yüzdelik 3,6 oy alarak ülkedeki yüzdelik 5'lik seçme engelini aşamadığı düşüncesince parlamentoya giremedi.
Ülkede eski senelerden değişik namına partiler ürün seçime anlaşma kurarak girdi. Seçimi evveli tam mütemmim SPOLU ittifakı, bu stratejiyle bulunan Başbakan Andreij Babis’i geride bırakmayı başardı.
Çeşitli usulsüzlük iddialarına karşın topluluğun belli müşterek kesimi çeşidinden desteklenen Babis’in tarzı kaybetmesi, Çekya'yı, Macaristan ve Polonya kabil Brüksel'le dava yaşayabilecek 3'üncü dünya olma potansiyelinden uzaklaştırırken; bütünlük içre popülistlerin çağ kaybetmesine illet oldu.
"Muhalefetin kazanması sürpriz"
Orta Avrupa uzmanı gazeteci Gabor Stier, AA muhabirine, Çekya seçme neticelerini ve hükümet kurulmasına müteveccih süreci değerlendirdi.
Muhalefet ittifakı SPOLU'nun müşterek numara tümen namına seçimleri kazanmasının şaşırtı bulunduğunu tamlayan Stier, "Bu, seçme ittifaklarının can alıcı olabileceğini gösteriyor lakin Çekya, Macaristan veya Polonya değil. Burada müşterek tümen siyasete Macaristan ayrıca Polonya'daki derece üstelik bilgili değil. Babisler'in ülkeyi eski çağda de ekalliyet hükümeti ile yönettiğini unutmayalım." ifadelerini kullandı.
Seçimin kazanını SPOLU ve STAN ittifakları
Stier, "Seçimin en şişman kazananı, Petr Fiala çeşidinden yönetilen, özek sağ, az buçuk Avrupa'ya şüpheyle yakın ODS, sağcı erkinci TOP 09 ve Hristiyan-Demokrat (KDU-CSL) çeşidinden oluşan 3 partili SPOLU ittifakı. Benzer biçimde STAN ittifakı da müşterek tomar şişman avantaj sağlamış oldu zira 4 sene eski neticelerle karşılaştırıldığı devir mebus sayısını 6'dan 34'e yükselttiler." niteleyerek konuştu.
Babis'in seçimleri kaybetmesine karşın ciddi müşterek hezimet almadığına ayraç fail Stier, seçimin esas kaybedeninin hükümetin ortağı bulunan bu seçimde yüzdelik 5'lik engelini aşamayan CSSD ve hükümeti haricen destekleyen KSCM partilerinin bulunduğunu belirtti.
Bazı halkoyu araştırmalarında müşterek numara tümen çıkması muhtemel Çekya Korsan Partisi'nin de seçimin kaybedenlerinden birisi olduğuna dikkati çekici Stier, 2017 seçimlere mucibince 18 iskemle kaybederek hemen 4 mebus çıkarabildiğini söyledi.
ANO'nun hükümeti ihdas şansı müşterek tomar düşük
Cumhurbaşkanı Zeman'ın hükümeti ihdas vazifesini ANO'ya verse üstelik Babis'in bunu realizasyon şansının müşterek tomar düşüt olduğuna ayraç fail Stier, "Andrej Babis'in partisi 4 sene öncekine benzeşim ürün yakaladı ve parlamentodaki en çelimli tümen evet lakin koalisyon hükûmeti hükûmeti potansiyeli sıfır." niteleyerek konuştu.
Stier, ürün 2 senedir izlediği halkçı politikayla müttefiklerinin seçmenlerini kendine çektiğini ve bu biçimde Sosyal Demokrat ve Komünistlerin yasama kurulu haricinde kaldığını, bu partilerin Meclis'e giriş yerinde üstelik Babis ile anlaşma yapmayacağını söyledi.
Babis'in üzerine çıkan usulsüzlük iddialarına karşın partisinin güzel başarım sergilediğini tamlayan Stier, bunun sebeplerini ülkede toy insan koronavirüs (Kovid-19) durumunun normalleşmesi, ekonominin gine canlanması, bunun sonucunda de topluluğun sakinleşmesi namına sıraladı.
Son çağda yaşamış olduğu afiyet sorunlarıyla gündeme mevrut ve ülkede hükümetin kurulmasında anahtar role ehil Cumhurbaşkanı Zeman'ın afiyet durumunun da hükümetin kurulması dönemini etkileyebileceğine dikkati çekici Stier, "(Zeman'ın) Bozulan afiyet durumu, ülkeyi cumhurbaşkanlığı seçimine götürebilir. Bu halde Babis edinim şansı en şişman namzet namına seçime girebilir." değerlendirmesinde bulundu.
Gazeteci Stier, şöyleki bitmeme etti:
"Sonuçlar, sol-liberalleri güçlendirirken, halkçı kesimi ise zayıflattı. Hükümeti kurabilecek kâffesi partiler, AB taraftarı. Kazananlar, Federal Avrupa düşüncesini desteklerken Orta Avrupa iş birliğini (Macaristan, Slovakya, Çekya ve Polonya’dan oluşan Vişegrad ülkeleri, V4 namına da adlandırılıyorlar) ise müşterek tomar da önemsemiyor. Böylece Birlik içerisindeki V4 duruşu da zayıflayacak. Çek-Slovak liberal, Macar-Polonya tutucu çizgi oluşacak."
Çekya'daki seçimlerden hem Polonya aynı zamanda Macaristan hükümetlerinin çıkarması müstelzim dersler bulunduğunu vurgulayan Stier, erkinci Avrupa'nın, Orta Avrupa'da halkçı ve tutucu güçlerin yönetimi kaybetmesi düşüncesince Çekya seçimlerine dahil ettiğini de anlatım etti.
Stier, ülkede hükümetin Noel zamanına akıllıca kurulmasının beklendiğini de söyledi.
Bu arada doktorlar, dü haftaya benzeyen süredir hastanede otama gören Cumhurbaşkanı Zeman’ın afiyet durumunun, vazifesini hazırlamaya makul olmadığını açıkladı.
