Pekin
BM İnsan Hakları Konseyi'nin (BMİHK) 50'ci oturumunda, Hollanda'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Paul Bekkers çeşidinden maruz eş açıklamada, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'nin, Sincan'daki insan haklarının niteliğine ilişikli hazırladığı, ertelenen raporun müşterek an evvel yayınlanmasının beklendiği bildirildi.
Üye devletlerin Sincan'daki insan hakları niteliğine ilişikli koyu kaygılarının sürdüğü tamlanan açıklamada, "Kapsamlı araştırmalara ilgilendiren epey sayıda güvenli rapor, 1 milyonu müşterek tomar insanoğlunun tadı şekilde gözaltında tutulduğuna ayraç ediyor. Dahası, Uygurların ve gayrı ekalliyet çalışanlarının münteşir elektronik takibe ve ayrımcı uygulamalara maruz kaldığı, Uygur kültürü ile kült ve erkincilik özgürlüğü karışma esas hak ve özgürlükler üstünde baş döndürücü kısıtlamaların olduğuna müteallik duyum var." ifadeleri kullanıldı.
47 dünya namına meydana getirilen açıklamada, "İşkence ve gayrı adamlık dışı, acımasızca ve yerici işlem ve cezalandırma, gücün kısırlaştırma, eşeysel ve cinsiyete mebni şiddet, gücün çalıştırma ve evlatların anne babalarından gücün ayrıldığına ilişikli haberlere müteallik de kaygılarımızı bildiriyoruz." ifadelerine arazi verildi.
Pekin yönetimine bu konudaki endişelere hemen karşılık vermesi çağrısı meydana getirilen açıklamada, "Çin'i hukukun üstünlüğüne ilişikli kalmaya, insan haklarının korunması üzerine millî ve arsıulusal hukuktan meydana gelen yükümlülüklerini hesabına getirmeye, BM Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesini imzalamaya çağırıyoruz." değerlendirmesi arazi aldı.
BM üyesi ülkeler, Çin hükümetinden, BM İnsan Hakları Konseyi'nin hususi Prosedürler mekanizması karışma tamamı hür gözlemcilere Sincan'a manalı ve mâniasız muvasala sağlaması, Irk Ayrımının Sonlandırılması Komitesinin (CERD) Ağustos 2018'de Sincan mevzusundaki önerilerini hesabına getirmesi ve o vakitten beri dile getirilen endişelere karşılık vermesi arzu edildi.
Ülkeler, Sincan'daki insan hakları hali dolayısıyla gayrı üyelere, "sığınmacıları reddetme etmeme" kuralını uygulamasını haber verdi.
Bachelet'e Sincan tutanağı sorusu
Öte taraftan BM üyeleri, İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'in mayısta Çin'e icra ettiği görüşme ve Sincan'daki temaslarıyla ilgilendiren hâlâ etraflıca bilim sağlamasını, görüşme esnasında makbul kısıtlamalara, akıntı serbestisi ve çırçıplak maşer temsilcilerine erişimine müteveccih engellere ilişikli etraflıca gözlemlerini aktarması istendi.
Ülkeler ayrıca, Bachelet'in BMİHK'nin 48'nci oturumunda duyurduğu, Sincan'daki insan haklarının niteliğine ilişikli ertelenen raporun müşterek an evvel yayınlanmasını beklediklerini belirterek, raporun yayınına ilişikli takvimin açıklanmasını arzu etti.
BM İnsan Hakları Ofisi, 8 Mart'ta BM İnsan Hakları Konseyinin 48'inci oturumunda Pekin yönetimi ile BM heyetinin alanı görüşme etmesi üzerine anlaştıklarını duyurmuştu. Çin tarafının ziyarete, raporun ertelenmesi koşuluyla müsaade verdiği ati sürülmüştü.
Sincan'daki insan hakları ihlallerine ilişikli iddialar
Çin, akıbet zamanlarda Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve gayrı ekalliyet mensuplarını maksat düzlük dizgesel hak ihlallerine ilişikli iddialar dolayısıyla arsıulusal kamuoyunda eleştirilere maksat oluyor.
Türkiye'nin de arazi almış olduğu BM üyesi 43 ülke, 21 Ekim 2021'de New York'ta planlı BM İnsan Hakları Komitesi Toplantısı'nda bitirdikleri eş açıklamada, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 1 milyondan müşterek tomar bireyin "yeniden terbiye merkezi" ismi maruz politik kamplarda alıkonulmasından, işkence, çirkin muamele, adamlık dışı ve yerici cezalandırma, gücün kısırlaştırma, eşeysel kuvvet ve evlatları ailelerinden bölme kabil münteşir ve dizgesel insan hakları ihlallerine maruz kalmasından duydukları endişeyi dile getirmişti.
Açıklamada, alanda kült ve erkincilik özgürlüğü ile seyahat, derinti ve tabir özgürlükleri üstünde engellemeler bulunmuş olduğu ve münteşir makbul elektronik takip teknolojilerinin orantısız halde Uygurları ve gayrı ekalliyet mensuplarını maksat almış olduğu belirtilmişti.
Pekin yönetiminin hukukun üstünlüğü ilkesine ve insan haklarını esirgeme mevzusundaki millî ve arsıulusal yükümlülüklerine uyması gerektiği vurgulanan açıklamada, "Çin'e BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri ve ofisi de karışma hür gözlemcilere Sincan'a hızlı, manalı ve başıboş muvasala terazi çağrısı yapıyoruz." ifadelerine arazi verilmişti.
Çin yönetimi, Sincan'da birçok dinlenme kampı bulunduğuna, buralarda birçok bireyin tutulduğuna ve bahis konusu kişilerden ne kadarının toplumsal yaşama döndüğüne ilişikli bilim vermezken, özlük belirlediği beş altı kampın biraz ecnebi dış ilişkiler uzmanı ve matbuat çalışanı çeşidinden azda olsa görülmesine müsaade vermişti.
Zorla çalıştırma
Öte taraftan epey sayıda Uygur Türkü'nün bölgedeki fabrikalarda gücün çalıştırıldığı tez edilmiş, Sincan'daki bazısı işletmeler, "zorla çalıştırma" eliyle istihsal yapıldığı iddialarının maksadı olmuştu.
ABD Kongresi, Aralık 2021'de Çin'in Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türkleri ile gayrı budunsal ve dini azınlıkların gücün çalıştırılması eliyle ürettiği malların ABD'ye ithalatının yasaklanmasını öngören yasayı bildirme etmişti.
Washington yönetimi, iddialara madde bulunan işletmelere ve onlarla etkin şirketlere müeyyide kararları almıştı.
Pekin yönetiminin sözcüleri ise gücün çalıştırma iddialarını "Çin-karşıtı güçler çeşidinden uydurulmuş yalanlar" şekilde nitelemiş; ülkedeki insan hakları durumunun gerçeğe karşıt şekilde karalanmaya çalışıldığını savunmuştu.
