İstanbul
Afrika kıtasındaki aşırı sayıda ülkede akıbet senelerde tanıdık siyasal belirsizlikler ve aut dahil suçlamaları kıtanın müstemleke geçmişini baştan gündeme getirdi.
Afrika kıtasının aykırı ve yerüstü kaynaklarını sömürmekle beraberce 15'inci ve 19'uncu çağ ortada bitirdikleri köle ticaretiyle ehven iş enerjisini de gerçekleştirme fail Batılı devletlerin Afrika kıtasındaki iktidar arayışı çağ "yeni sömürgecilik" yerine adlandırılıyor.
Batıya müteveccih muhaceret hareketini kapatmak düşüncesince anne kara ülkeleriyle arka arkaya bağış anlaşmaları imzalayan Batılı devletler, beniz seneler süresince milyonlarca Afrikalı yerliyi topraklarına ve sömürgelerine çekmek düşüncesince birbiriyle yarıştı.
Uzun seneler süresince köle ticaretinin anne durağı Batı Afrika sahilleri olurken sömürgelerini genişleten dayanıklı aşırı iklim anadan görme köle ticareti yollarını ele geçirerek Doğu Afrika ve Güney Afrika limanlarından da köleleri "Yeni Dünya"ya taşıdı.
Afrika’dan Atlantik Okyanusu ötesine taşınan kölelerin sayısı açık yerine bilinmezken, bu rakamın 25-30 milyon dolaylarında bulunduğu kestirim ediliyor.
Köle ticareti 15'inci yüzyılda Portekizliler aracılığıyla başladı
Afrika'nın dayanıklı aşırı ülkesinde geçmişi milattan öncesine denli uzanan köle ticareti, çoğu kez savaşlarda ve ya yerel el arasından tutsak edilerek zengin ailelere işlev eylemek düşüncesince satılan kölelerden meydana geliyordu.
Afrika kıtasına Avrupalıların fut basmasıyla kıtalar arası özelliğe mülaki ve gemilerle kitlesel köle ticaretinin başladığı çevrim 15'inci çağ oldu.
15. yüzyıla denli Doğu ve Kuzey Afrika'daki limanlardan besleme yerine gönderilen ve bağıl nice hakka cemaat bulunan köleler, Portekizlilerin Batı Afrika kıyılarında yakaladıkları insanları köle yerine satmaya başlaması ve derneşik seferler düzenlemesiyle toy indinde ticaret yolunu aldı.
Amerika'nın keşfi sonrasında ve Hollanda, İspanya, İngiltere ve Fransa kabilinden devletlerin müstemleke yarışına girmesiyle bendegân giderek anne ticaret ögelerinden birisi biçimine geldi.
Kölelerin hem okyanusu geçe hem de vardıkları topraklarda gördükleri adamlık dışı muamelat giderek köleliğe dirlik tepkilerin artmasına ve 19'uncu asrın sonuna akıllıca köleliğin yasaklanmasına biçim açtı.
Deniz kabuklarına yanıt bendegân
Batı Afrika'daki köle ticareti, Portekizlilerin 15'inci çağ ortalarında toy ticaret olanakları ve altın madenler araştırmak amacıyla Batı Afrika kıyılarına gelmesiyle başladı.
Batı Afrika kıyılarında köle ticareti düşüncesince en indinde tomar geçer not limanlar Benin, Gana, Senegal, Gambiya, Kongo, Nijerya ve Angola'daydı.
Batı Afrika'dan kölelerin taşınmasında başat görevi İspanyollar ve Portekizliler canlandırırken bu devletlere ahir yüzyıllarda Hollanda ve İngiltere eklendi.
Portekizlilerin, Batı Afrika sahillerinden alarak taşıdıkları kölelerin akıbet durağı ise çoğunlukla Brezilya, Karayip adaları ve ya Kuzey ABD oluyordu.
Bir güncek düşüncesince 40 kişi
Portekizli tüccarlar, burada geçmiş yerine madenlerde işletmek kıl payı kabile reislerinin savaşlarda tutsak almış bulunduğu yerlileri satın almaya başladı. Köle ticareti ilerleyici yüzyıllarda öbür Avrupa ülkelerinden mevrut eşhas çeşidinden sürdürüldü.
17'nci asrın başına gelindiğinde İtalya, İspanya ve Portekiz'deki köle pazarlarında satılan kölelerin sayısının 50 bin yöresinde bulunduğu kestirim ediliyor. O çağda köle tüccarlarının indinde at karşılığında 25-30 köle sattığı belirtiliyor.
Tüccarlar, kabile reislerine yanlarında getirdikleri kumaş, silah, barut, bakır ve bronzdan mamul eşyalar, alkollü içecekler, ayrıca kükremek kabuğu veriyor ve karşılığında onlarca, birtakım kimi yüzlerce Afrikalıyı satın alıyordu. Bu ticaret, birtakım kimi indinde şişe alkole yanıt 10 isim ve ya indinde güncek düşüncesince 40 isim halinde üstelik olabiliyordu.
Afrikalı kabile reisleri, Avrupalı tüccarlardan kölelere yanıt "deniz kabuğu" üstelik alıyor, bunu kabileler ortada değişim tokuşta "para" yerine kullanıyordu. Miktarına mucibince kükremek kabuğu karşılığında onlarca ayrıca yüzlerce Afrikalı, Avrupalı tüccarlara satılabiliyordu.
17. yüzyılda Orta ve Batı Afrika’dan köle taşımaya süregelen Fransız tüccarlar, şimdi sonradan Afrika’nın doğusundaki Madagaskar'da da ticari üsler elde etti.
Fransızlar, 17. ve 18. yüzyılda Morityus ve Reunion adalarına getirdikleri kölelerin iri çoğunluğunu ise Madagaskar'dan getiriyordu.
Fransızların taşımış bulunduğu kestirim edilen köle sayısı ise tahminî 2 milyon.
Köle ticaretinin en ehemmiyetli merkezlerinden Goree Adası
Senegal'in başkenti Dakar açıklarındaki Goree Adası da Batı Afrika'daki köle ticaretinin en ehemmiyetli merkezleri ortada toprak alıyor.
Portekizlilerin 1450'de önemsiz indinde taş kilise nesir ederek yerleşime açmış bulunduğu Goree Adası, 1677'de Fransa'nın kontrolüne geçti. Fransa'nın adadaki hakimiyeti, 1960'da Senegal'in bağımsızlığını kazanmasına denli bitmeme etti.
UNESCO koruması altındaki talibi bugünkü acıklı şöhretine kavuşturan ise 1780'de nesir edilen "köle evleri" oldu.
Kıtanın garp çeşidinden birleşen Afrikalılar, toy dünyaya yapacakları seyahat önceleri bu evlerde afiyet durumları, gözyaşı ve boylarına mucibince birbirlerine zincirlenerek haftalarca bekletildi.
Bazı köleler, köle evinin okyanusa oluşturulan kapısından, Portekizce de "yüzen mezar" manasına mevrut "Tumberio" adlı gemilere bindirilerek Avrupa ve Güney Amerika'ya sevk edilirken birileri da köle pazarlarından 1 kilogram düğü ve ya kumpir karşılığı satıldı, birileri da yapım ve ev işlerinde çalıştırıldı.
Köle tüccarlarının kavuşma noktası bulunan Goree Adası, milyonlarca Afrikalının köle yerine alınıp satılmış bulunduğu kestirim ediliyor.
Üç köşeli ticaret ve İngiltere
Avrupa'daki Nantes, Rochelle, Bordeaux, Liverpool, Bristol, Amsterdam, Lizbon limanlarından koruyucu gemilerin, Afrika'nın türlü yerlerinden birleşen dinç ve dosdoğru köle adaylarının sergilendiği Goree Adası'na geldiği biliniyor.
Erkek kölelerin "değeri", boyları, kiloları ve adale durumlarına mucibince belirlenirken, eş ve ayrıntılar da ise ölçüt diş ve umumi afiyet durumlarıydı.
Afrika, Avrupa ve ABD kıtaları ortada gerçekleşen idmansız konu ve kölelerin satılmasıyla meydana getirilen üç köşeli ticaret, beniz senelerce Fransa, Portekiz, İngiliz ve Hollandalılar çeşidinden sürdürüldü.
Avrupa'dan getirilen mahsulat bendegân karşılığında buraya bırakılırken, Batı Afrika'dan tahsil edilen bendegân de idmansız konu karşılığında Amerika'daki ekincilik arazilerine taşındı.
İngiltere'nin Amerika'da kurduğu toy kolonilerine taşımış bulunduğu kölelerin çokları da Batı Afrika'dan geldi.
İngiltere, Afrika'da alakanın aşırı bulunduğu kumaş, bakır ve barut kabilinden maddeleri buraya bırakırken, karşılığında köle aldı. Karayip adalarına ve Amerika'daki İngiliz kolonilerine taşınan kölelere yanıt bire indinde gemiler bu defa de Avrupa'ya buralarda yetişen idmansız maddeyi götürdü.
Güney Afrika’ya geçmiş mevrut müstemleke ülkesi Hollanda
Birçok Avrupa ülkesinden şimdi evvela Afrika'da müstemleke kuran Hollanda, Güney Afrika’ya geçmiş mevrut müstemleke ülkesi olma hususi durumunu taşıyor. Hollandalılar, 1652 senesinde "Hollanda Doğu Hindistan Şirketi"ni kurarak müstemleke bölgelerindeki çalışmalarını artırmaktadır ve umut Burnu'nda mevcut Cape Town kentinin temellerini attı.
Güney Afrika'daki Hollandalı sayısı 1652'de hoppadak 90 kişiyken bu nüsha 1795 senesinde 16 bine ulaştı. Aynı sene Hollandalılar çeşidinden bu ülkede köleleştirilen Güney Afrikalı sayısı ise 16 bin 839'a yükseldi.
Güney Afrika'yı köle ticaretinde tarz yerine kullanan Hollanda, ilkin Cape Town'da toplamış bulunduğu köleleri gemilerle ABD ve Avrupa kıtalarına götürdü. Tarihçilere göre, 1795 senesinde Cape Town'un nüfusunun üçte ikisi kölelerden oluşuyordu.
Hollanda'nın Afrika'daki müstemleke izlerinden en bilineni, Khoikhoi halkına müteveccih katliamları oldu. Hollanda, 1659, 1673 ve 1674-1677 yılları ortada Khoikhoi kabilesini köleleştirmek düşüncesince iri katliamlar yaptı.
Ateşli silahlar ile Khoikhoi kabilesine hücumcu Hollandalılar binlerce Afrikalıyı öldürdü, evlerine ve arazilerine el koydu, köle yerine kaçırdı ve bölgedeki tabii kaynakları sömürdü.
Tanzanya, Almanların müstemleke başkenti he
Almanların Doğu Afrika'daki müstemleke yönetiminin başkenti olan, Tanzanya'nın Bagamoyo kasabası, "Alman Doğu Afrikası" yerine isimlendirilen bugünkü Tanzanya, Ruanda ve Burundi'nin iri tarafını içerisine meydan müstemleke yönetiminin başkentliğini yaptı.
Köle ticaretinin anne merkezlerinden bulunan Bagamoyo, Zanzibar Adası'na yakınlığı dolayısıyla mühim ciddiyete sahipti ve 17'nci yüzyıldan 19'uncu asrın sonlarına denli iri seviyede Umman Sultanlığı'nın kontrolü altında kaldı. 17'nci çağ öncesinde birtakım besin maddelerinin taşımacılığının yapıldığı Bagamoyo, bu tarihten sonradan Avrupa ve Amerika'da küsurat köle ve fil eksik etek ihtiyacının karşılanmasında geçer not toy indinde tarz oldu.
Afrika'nın iç kesimlerinden sahile getirilen bendegân birtakım kimi aylarca birtakım kimi de senelerce seyahat gerçekleştirmek zorundaydı. Bitkin sakıt ve hastalanan bendegân yola bitmeme edemeyecekleri anlaşıldığında öldürülüyordu.
Kölelere biçim süresince ayakta kalmaları ve erke toplamaları düşüncesince ise "bitter kola" ismindeki indinde cins incir yediriliyordu.
Doğu Afrika'da 19'uncu yüzyılda topraklarından koparılan Afrikalı kölelerin yüzdelik 23'ü Arabistan, İran ve Hindistan'a, yüzdelik 18'i Güney Afrika ve Amerika'ya, yüzdelik 6'sı ise Fransızların diyabet hastalığı kamışı tarlalarında çalıştırılmak kıl payı Reunion Adası'na ve Morityus'a götürüldü.
Kıtalar arası köle ticaretinin unutulan merkezi Kamerun'daki Bimbia Limanı
Kamerun'un Limbe şehri civarlarında mevcut "Bimbia köle limanı", kıtalar arası köle ticaretinin yüzdelik 10'unun yapıldığı tarz bulunmasına karşın köle ticareti tarihinde unutulan merkezlerden biri.
Kamerun çeşidinden millî miraslar arasına tahsil edilen Bimbia köle limanı, bire indinde sürede emektar ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ve adlı sanlı musiki yapımcısı Quincy Jones kabilinden ünlülerin atalarının köle yerine ABD kıtasına gitmeden eskiden akıbet durağı.
Afrika kıtasının ayrımlı bölgelerinden ABD kıtasına gitmek kıl payı getirilen kölelerin bağlandığı zincirlerin ve zindanların kalıntılarını çağ de kıymetlendirmek mümkün.
Bimbia Limanı üstünden ABD ve Avrupa kıtasına götürülen kölelerin sayısı milyonlarla anlatım ediliyor.
