Anayasa Mahkemesinin 60. yapı yıldönümü zımnında bir merasim düzenlendi. Yüce Divan salonunda meydana gelen törende mütekellim Arslan, AYM'nin tarihini evvel 50 sene ve sonuç 10 sene kendisine dü devre ayırmanın, ferdî başvuru yardımıyla beklenir bulunduğunu belirtti.
Arslan, Anayasa Komisyonu Raporu'nda da ‘bugüne derece devletçi anlayışla, devleti ve sistemi koruyan' bir uzuv kendisine algılanan Anayasa Mahkemesinin ferdî başvuruyla birlikte, ‘artık özgürlükçü kararlar verici özgürlükleri güvenceye alan' bir yargıevi kapısı kapısı kendisine algılanacağının belirtildiğini tabir etti.
AYM'nin 53. yapı yıldönümü törenindeki konuşmasında Anayasa Mahkemesinin dizi değişim yapmak döneminin daha başlangıcında bulunduğunu, alınacak baş döndürücü açıklık olduğunu, bu değişimin tamamlanması ve kararlı bir hâle getirilmesi icap ettiğini dediğini hatırlatan Arslan, bu bildirme ayrımsız sürede başbuğ kendisine hata üstlendiği zamanın de istikametini yansıttığını vurguladı.
Bireysel başvuruyla süregelen dizi değişiminin düzgü denetimini de içerisine takanak biçimde ehemmiyetli seviyede gerçekleştiğini tabir fail Arslan, “Anayasa Mahkemesi hem düzgü denetiminde hem de ferdî müracaatta adalet eksenli yaklaşımla Türk hususiyet pratiğine istikamet verecek özellikte kararlar almıştır ve almaya bitmeme etmektedir. Bu kararlar bir taraftan hususiyet düzeninin Anayasa ile ahenkli hâle gelmesini elde etmiş gayrı taraftan da esas adalet ve özgürlüklerin dulda sahasını uzun uzadıya standartları yükseltmiştir. Mahkemenin benimsediği adalet eksenli dizi Anayasa hükümlerinin esas adalet ve özgürlükler lehine yorumlanması sonucunu doğurmuştur. Bunun uygulamaya dü biçimde yansıdığını söyleyebiliriz. Birincisi toy paradigmanın hükümran olmasıyla beraberce kuvvetler ayrılığı, hususiyet devleti, laiklik ve demokratik mevki kabil devletin yapısına ve işleyişine bağlı anayasal ilkeler özgürlükçü bir yaklaşımla ele alınmıştır” niteleyerek konuştu.
Türk anayasa yargısındaki dizi dönüşümünün laiklik ilkesinin özgürlükçü yorumuyla başladığına yer veren Arslan, “Anayasa Mahkemesi ferdî başvurunun başlamasından hoppadak üç gündüz önce, 20 Eylül 2012 tarihinde verdiği bir kararda, o devre derece yargısal paradigmaya hükümran bulunan ve daha fazla yasakları meşrulaştırıcı bir fonksiyon gören sert olgucu laiklik anlayışını bırakma etmiş; bunun adına diyanet ve vicdan özgürlüğünü güvenceye düzlük elastik ve özgürlükçü laiklik yorumunu benimsemiştir. Mahkeme bu sonucunda laiklik ilkesinin dini ferdin iç yaşamına hapsetmediğini, diyanet ve inancın içtimai görünürlüğüne olanak tanıdığını ve bunu güvenceye aldığını belirtmiştir” değerlendirmesinde bulundu.
“Başörtüsü yüzünden salondan çıkarılan avukatın başvurusu ayrımcılık kendisine benimseme edildi”
Bireysel müracaatlar kendince örnekler verici Arslan, “Özgürlükçü laiklik yorumunun ihtimal de en belirgin yansıması başörtüsüne müteveccih yasakların adalet ihlali yapılanma ettiğine değgin ferdî başvuru kararlarında görülebilir. Mahkememizin adalet eksenli laiklik yorumuna layıkıyla insanların dinsel inançları gereği taktıkları başörtüsü, Anayasa'nın 24. maddesinde mahfuz diyanet ve vicdan özgürlüğünün güvencesi altındadır. Bu kapsamda yargıevi kapısı kapısı salonundan başörtülü bulunduğu düşüncesince çıkarılan avukatın başvurusunda diyanet özgürlüğünün ve ayrımcılık yasağının ihlaline değişmeyen verilmiştir. Aynı biçimde başörtüsü yasağı hasebiyle üniversiteden ilişiği doğranan öğrencinin aldığı bursları reddetme eylemek mecburiyetinde kalması da diyanet özgürlüğü ve yetişek hakkının ihlali kendisine görülmüştür. Diğer taraftan Anayasa Mahkemesi, devletin bir ekalliyet cemaatinin dinsel liderini seçilmiş ait özlük içre yaşamış bulunduğu anlaşmazlıklara zorba bir içtimai gerekseme olmadan dahil etmemesi icap ettiğini belirtmiştir. Bu kapsamda meydana getirilen ferdî müracaatta dinsel topluluk içre bir grubun intihap talebinin hile kabilinden reddedilmesi başvurucuların diyanet özgürlüğünün ihlali kendisine değerlendirilmiştir” biçiminde konuştu.
15 Temmuz çarpış girişiminden sonraları yaşanmış bulunan dehşet çözüm şartlarını hatırlatan Arslan şunları söyledi:
“Türk Anayasa Mahkemesinin adalet eksenli paradigmayı yaşama geçirmesi bir güzel uygulama örneği ve muvaffakiyet hikâyesidir. Üstelik bu değişimin ülkemizin sonuç 10 senesinde yaşamış bulunduğu dehşet şerait ve zorluklara karşın gerçekleştiği dikkate alındığında bahis konusu başarının boyutları daha güzel anlaşılabilecektir. Bu bağlamda 15 Temmuz 2016'da gerçekleşen çarpış teşebbüsü ondan sonra yaşanmış bulunan dehşet çözüm şartlarını alelhusus yâd eylemek gerekir. Mahkememiz bir taraftan tahsil edilen tedbirlere bağlı kendisine sayısı 100 bini aşan ferdî başvuru yüküyle gayrı taraftan da tesirleri bitmeme etmekte bulunan ince çetrefil türel meselelerle başa çıkabilmiştir. Olağanüstü zamanın ortaya çıkardığı türel sorunlara 2017 Anayasa değişiklikleriyle süregelen toy anayasal kurumların yorumu ve uygulanmasına bağlı güçlük da eklenebilir. Anayasa Mahkemesi ilkin anayasa yargısı pratiğimizde daha evvela örneği sıfır Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin denetimi ait Anayasa'nın kompleks sayılabilecek hükümlerini dizgesel bir birlik içre vermek aracılığıyla esas umde ve esasları belirlemiş, oluşturulan davaların bir tarafını karara bağlamıştır.”
Yüce Divan salonundaki programa AYM Başkanı Arslan'ın yanı esna Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar katıldı. Törenin arkası esna heyet, Anayasa Tarihi Galerisi'nin açılışını gerçekleştirdi.
Engin Yağcı - Mert Cerrahoğlu
