Kosova
Sırbistan'ın halihazırda öz toprağı adına görmüş olduğu Kosova, bugün 117 yurt çeşidinden bağımsız mutluluk adına tanınıyor.
Kosova ile Sırbistan ortada Avrupa Birliği (AB) boşluk buluculuğunda planlı diyalog süreci bitmeme ederken er seçim, İsrail ile diplomatik münasebat başlatıp Kudüs'te büyükelçilik açma, bitişik Sırbistan ile yaşanmış bulunan gerginlikler 2021 süresince Kosova'nın esas gündemleri ortada toprak aldı.
Başkenti Priştine bulunan ve kısaca 1,8 milyon nüfusa erbap Kosova'da nüfusun şişman çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken, ülkede başkaca Türk, Boşnak, Sırp, Goralı, Roman, Aşkali ve Mısırlı ekalliyet grupları da yaşıyor.
Kosova mücadelesi ve bağımsızlığa revan yol
Yugoslavya zamanında Sırbistan Federal Cumhuriyeti'nin birlikte parçası bulunan Kosova'ya, 1974'te muhtariyet verilse de bu değişmeyen 1989'da fazla Sırp milliyetçisi Slobodan Milosevic çeşidinden bozma edildi.
Yugoslavya'nın kokuşma sürecine girmesiyle Kosovalı Arnavutlar yükselen Sırp milliyetçiliğinden bizar ha ve elan sonraları ülkenin bağımsızlığında ehemmiyetli gösteriş oynayacak Kosova Kurtuluş Ordusunun (UÇK) temellerini attı.
Önce Hırvatistan, peşi sıra Bosna Hersek'teki hunriz çatışmalar, 1998'de Kosova'ya da sıçradı. Sırp polisi ile UÇK arasındaki çatışmalar 1998'de başlarken, Milosevic emrindeki Sırp güçleri Arnavut köylerini basarak sivilleri katletti.
Sırp güçlerinin Kosova'daki saldırıları, 24 Mart 1999'da süregelen ve 78 çağ devam eden ameliyat kararında NATO'nun Yugoslavya'yı bombalamasıyla akıbet buldu.
Savaşta 8 binden ilavesi Arnavut iktisap buyurmak neredeyse 10 binin üstünde Kosovalı öldürülürken, 800 bine yakını Arnavut iktisap buyurmak neredeyse 1 milyonunun üstünde ayrımlı budunsal gruplardan Kosovalı konutlarını vazgeçme buyurmak durumunda kaldı.
Savaşın peşi sıra şişman ölçekteki önce bunalım 2004'te yaşandı. "Mart Ayaklanmaları" adına bilinen vakalarda 11'i Arnavut, 8'i Sırp 19 insan öldü, yüzlerce insan yaralandı.
Dönemin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan çeşidinden 2005'te Kosova hususi Temsilcisi adına görevlendirilen Martti Ahtisaari, 2007'de Kosova'nın bağımsız olması icap ettiğini belirttiği tutanağı BM Güvenlik Konseyine sundu. Sırbistan ise "denetimli özerklik" önerisinde bulundu.
Ahtisaari, Planı ve BM'nin 1244 mahdut sonucu doğrultusunda Kosova Meclisi 17 Şubat 2008'de birlikte tane cepheli bağımsızlığını anons etti.
Kosova'nın bağımsızlığını aralarında Türkiye'nin de bulunmuş olduğu fazla sayıda yurt doğrudan tanıdı. Sırbistan'ın arsıulusal arenadaki en şişman destekçisi adına bildik Rusya'nın vetosu dolayısıyla Kosova hala BM üyesi olamadı.
Kosova ile Sırbistan diyaloğu
İki yurt arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla 2011'de AB boşluk buluculuğunda diyalog süreci başlatıldı. Geçen devir zarfında proses yaşanmış bulunan gerginlikler dolayısıyla yoğun pıtrak kesintiye uğradı.
AB Belgrad-Priştine Diyaloğu hususi Temsilcisi Miroslav Lajcak ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borell boşluk buluculuğunda Haziran 2021'de Kosova Başbakanı Albin Kurti, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile görüştü.
Brüksel'de gerçekleşen toplantıda Kurti, aralarında dü yurt ortada sulh anlaşması imzalanması ve aykırı iştihar da engelleme iktisap buyurmak neredeyse 4 talepte olduğunu fakat taleplerinin reddedildiğini açıkladı.
Bölgede gerçekleşen toplantılarda sıkça Sırbistan'dan menfaatlerini tanıması talebinde mevcut Kurti, temmuzda birlikte el değişik araya geldiği Vucic ile görüşmesinin peşi sıra "barış anlaşması teklifinde bulundum fakat reddedildi." ifadelerini kullandı.
Eylül ve münteha teşrin aylarında da uzmanlar ve temsilciler seviyesinde devam eden diyalog sürecinde daha konkre aşama atık değil.
Kosova ile Sırbistan ortada "plaka gerginliği"
Kosova'nın, Eylül 2021'de Sırbistan plakalı vasıtaların geçmiş olmasına müsaade vermemesi ve taşıtlara eğreti Kosova plakası vermesinin peşi sıra dü yurt ortada birlikte el elan gerilim yaşandı.
Yaklaşık dü hafta devam eden gerilim sırasında Sırbistan, Kosova'nın plak sonucuna iyice kaba aksülamel gösterdi ve kargaşa birliklerini Kosova sınırına konuşlandırdı. Kosova'nın da kolluk birlikleri sınırda konuşlandı. Jarinje ve Bernjak münteha kapılarına revan yol, Kosovalı Sırp protestocular çeşidinden kurulan barikatlarla kapatıldı. Gerginliğin artarak çoğalması karşı AB ve NATO'dan diyalog ve tansiyonu düşürme çağrıları geldi. Lajcak, ilkgüz kocaoğlan böylece AB'nin boşluk buluculuğunda Sırp ve Kosovalı yetkililer ortada dü çağ devam eden müzakerelerin, anlaşmayla sonuçlandığını duyurdu.
Lajcak'ın toplumsal medyadan paylaşmış olduğu 3 maddelik barışma metnine göre, Jarinje ve Bernjak münteha kapılarına gönderilen hususi kolluk birlikleri 2 Ekim 2021'den itibaren aykırı ve eş anlı çekilecek. Çekilme öncesinde bu dü münteha kapısına KFOR konuşlandırılacak. KFOR, sakıncasız birlikte ortamın ve akım özgürlüğünün sağlanması amacıyla burada kısaca dü hafta kalacak. Ayrıca temelli birlikte hal bulunana denli eğreti tedarik adına 4 Ekim 2021'den itibaren araçlara "çıkartma" yapıştırılması sonucu verildi.
