İstanbul
Arap başkentlerinden meydana getirilen açıklamalarda arsıulusal topluma ve alakalı taraflara "sağduyu, gerginliği azaltma, barışçıl yollarla uzlaşıya varma, diyalog ve müzakerelerle alanda asayiş ve istikrarı baştan sağlama, devletlerin bağımsızlığı ve arazi bütünlüğüne uyma etme" çağrısı ön plana çıktı.
Kiev'de katar istasyonu yöreleri füzeyle vurulduBM, 1 milyondan çok mültecinin Ukrayna'dan bitişik devletlere geçtiğini duyurduÇin, BM Genel Kurulundaki Ukrayna oylamasında bikarar oy kullandıMoody's Rusya'nın emniyet notunu düşürdüAncak Arap coğrafyasındaki hükümetlerin bu sesletim birliğinin tersine Arap sokakları Ukrayna-Rusya harbinde ikiye bölündü. Çoğunluk Ukrayna'nın egemenliğini ve bağımsızlığını savunmaktan yana müşterek davranış seyrederken az da olsa toplumsal iletişim araçları platformlarında Rusya'nın bahis konusu askeri müdahalesini destekleyenler de yalan konusu.
Atılan bombalar, yanan evler, korkma ve panikle ölümden kaçmaya etkin kişilerin görüntüleri Irak ve Lübnan'daki aut istilalarda Libya, Yemen ve Suriye'deki iç savaşlarda benzeşim sahnelere kanıt bulunan Arap halklarını içten etkiledi.
Batılı devletlerin ve Rusya'nın müttefiklerine yaklaşımı
ABD ve NATO'nun Ukrayna'yı bekâr bıraktığına bağlı söylemler ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin "Rus ordusunun 24 Şubat'ta başlatmış bulunduğu saldırılarla mücadelede ülkesinin yegâne başına bırakıldığı" yönündeki açıklamaları Arap sokağında enli eko buldu.
Batı'nın Ukrayna dair sergilediği bu tutum, Arap halklarında "devletlerin öz kabiliyetlerini mensur etmesi, bağımsızlığını garanti dibine alması ve aut saldırılardan sığınmak düşüncesince ecnebi güçlere güvenmemesi gerektiği" noktasında çelimli müşterek düşünce oluşturdu.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısına gerek dayanak versin gerek gönül rahatlığı çıksın Arap dünyası "Batı ve ABD'nin, Rusya kıl payı çelimli müşterek devletin saldırısına uğrayan müşterek bağlaşık ülkeyi bekâr bıraktığı" noktasında hemfikir.
Buna mukabil Rusya, Batı'nın tamamı eleştirilerine mukabil Suriye'deki Esed diyetine verdiği kıl payı müttefiklerine desteğini sürdürüyor.
Suriye'ye 2015 senesinde askeri müdahalede bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladamir Putin, silahlı aykırı gruplara gönül rahatlığı yürüttüğü 4 salname savaşın arkası sıra düşüşü an meselesi iken Esed diyetinin devrilmesini işgal noktasında ehemmiyetli müşterek gösteriş oynadı.
Putin'in 21 Şubat'ta Ukrayna'nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçı Donbas ile Lugansk'taki güya yönetimleri tanıdığını açıklamasının arkası sıra da Esed, Rus liderin kararını desteğini anlatım ederek Donbas ile Lugansk'ı tanıdığını duyurdu.
Arap ülkelerinin önde mevrut isimlerinin Ukrayna-Rusya savaşına bağlı toplumsal medyada icra ettikleri açıklamalarda Rusya'nın Suriye'deki rolünü hatırlatmaları dikkati çekiyor. Söz konusu paylaşımlarda, Rusya'nın Suriye'de oynadığı rolün çatışmaların uzamasına, sivillerin ölümüne ve yerlerinden edilmesine ve şehirlerin yıkılmasına hastalık bulunduğu anlatım ediliyor.
Arap seçkinleri başkaca Rusya'nın Libya'da da başşehir Trablus'u ele nakil girişimlerinde namına iane etmesi düşüncesince "Wagner" yüklü askerlerini devreye sokarak ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin önderi Halife Hafter'in birlikte arsa aldığını; 2011'den buyana bitmeme fail çatışmaları sona erdirecek politik hal dönemini aksattığını hatırlatıyor.
Lübnan yönetiminde Ukrayna-Rusya çatlağı
Bazı Arap vatanlarında ise dalavere ortamında Ukrayna-Rusya mücadelesi dair değişik sesler yükseldi.
Lübnan'da Dışişleri Bakanlığı "Rusya'nın Ukrayna topraklarına saldırısını kınayıp askeri operasyonun ivedilikle sonlandırılması, askeri güçlerin arka çekilmesi ve diyaloğa arka dönülmesi" çağrısında bulunurken, Hizbullah ise hâlâ bikarar müşterek davranış sergiledi.
Hizbullah saylav İbrahim el-Musevi, kaba üslubu zımnında Dışişleri Bakanlığının tutumunu eleştirdi. Musevi, toplumsal medyada tartışmalara ve bölünmelere kez açan bu çeşit durumların Lübnan'ın çıkarına olmadığını savundu.
Lübnan'da Hizbullah'ın müttefiki hür Yurtsever Hareketi Partisi Başkanı Cibran Basil de Lübnan Dışişleri Bakanlığının açıklamasının partilerinin tutumunu yansıtmadığını belirtti.
Çıkar dengesine mebni pozisyon
Genel şekilde Arap vatanlarında toplumsal medyadaki paylaşımlara ve doğacak mevrut adların tutumlarına bakılınca Arapların Ukrayna-Rusya harbinde menfaat dengelerine mebni vaziyet belirlenmesine müteveccih müşterek davranış benimsedikleri söylenebilir.
ABD'nin tutumunun ardından, Washington'un müttefiki birtakım Arap ülkelerine alakalı müşterek saf peyk kanalı, Ukrayna'daki savaşın neticeleri noktasında Rusya'yı suçlayıcı, sivil polis polis kayıplara odaklanan ve Rus askeri operasyonuna gönül rahatlığı görüşler tamlayan yayınlar ika çabasına girdi.
Arap sokağının tutumu
Arap sokağında ABD'nin, müttefiki bulunan devletleri savunmayacağı ve aut tehlikelere yahut arsıulusal güçlerin saldırılarına sunulan kalması yerinde asayiş şemsiyesi olmayacağı görüşü hakim.
Arap halklarının ekseriyeti bulunan vaziyete devletlerin rastgele müşterek aut atılım karşısında egemenliğini ve bağımsızlığını savunması açısından bakıyor ve Rus ordusuyla gönül rahatlığı karşıya mevrut Ukrayna ve halkının birlikte arsa alıyor.
Buna mukabil hassaten Esed diyeti destekçileri ve "Direniş Ekseni" ilkin peyda etmek kıl payı Rusya'ya bariz desteklerini bildirme fail müşterek meyil de yalan konusu. Bu kesim; Suriye şehirlerinde şişman yıkımlara, savaşın tarafı sıfır on binlerce sivilin yaşamını kaybetmesine, Rus bombardımanı zımnında milyonlarca insanoğlunun yerinden bulunmasına kez açan Putin'e Esed diyetinin birlikte durduğu düşüncesince "borçlu" olduklarını anlatım ediyor.
Arap sokağında minimum can alıcı üçüncü eğilime gelince; ABD'nin müttefiki bulunan Ukrayna ordusunun yüzbinlerce Iraklının ölümüne kez açan 2003'teki işgale katılmış bulunduğu hatırlatılarak bulunan harpte Kiev yahut Moskova'nın birlikte arsa alınmaması gerektiği şeklinde. Bu grup, ayrımsız sürede Rus güçlerinin, Suriye'de kefaret güçlerinin kontrolünde sıfır alanlarda sivilleri gaye almaya bitmeme ettiğine dikkati çekiyor.
Savaşın, erke ve besin tutarları üstündeki yansımaları
Arap devletleri ve halklarının, Ukrayna-Rusya savaşının toptan piyasalarda erke ve besin tutarları üstündeki yansımalarından da etkilenmesi bekleniyor.
Çatışma sahasından coğrafi şekilde ırak olmalarına mukabil birtakım Arap ülkelerinde, Rus saldırısının besin güvenliğine bulunan yansımaları, krizlerden muzdarip bu devletlerde hükümet ve halklar düşüncesince müşterek fikir kaynağı. Savaşın ilerlemesi ile erke ve hububat arzı üstündeki bu el hâlâ karmakarışık bir vaziyete gelebilir.
Arap ülkelerinin çoğunun, savaşın çalışkan tarafları Rusya ve Amerika ile arada sırada ortaklığa yahut ittifaka andıran güzel ilişkilere erbap olması, hükümetleri, pozisyonlarını belirlemede yan peyda etmek yahut Washington ve Moskova ile istikrarlı ilişkileri dayanak peyda etmek dair hâlâ davranışlarında ölçülü bir vaziyete getiriyor.
