İstanbul
"Büyük Dönüşüm: Küresel Değişimin İtici Güçleri" ana temasıyla 10-11 Kasım'da İstanbul'da planlı 13. Boğaziçi Zirvesi'ne dahil olan Arap araştırman ve gazeteciler, dünyadaki değişimler gölgesinde Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın önemini AA'ya değerlendirdi.
Katarlı araştırman gazeteci Cabir el-Haremi, Rusya'nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna'ya müteveccih başlatmış olduğu savaşın dünyada herkesi acıttığını söyledi.
Rusya'nın Ukrayna'ya açmış olduğu savaşın, hayattaki kompleks hali hâlâ da içerisinden çıkılmaz duruma getirdiğine ayraç fail Haremi, "Bu savaş, Orta Doğu'da da hâlâ ortak tomar bunalım ve acılara faktör oldu. Ukrayna-Rusya savaşının yansımaları tükenmiş değil, bunun yansımaları Arap alanına geldi." dedi.
Orta Doğu'da Suriye, Filistin, Yemen ve Libya ilkin edinmek kıl payı nice krizin bitmeme ettiğini dile getiren Haremi, zımnında Ukrayna-Rusya savaşının gelmesiyle baş başa buralardaki krizlerin içerisinden çıkılmaz duruma geldiğini aktardı.
Günümüz dünyasında olabilecek rastgele ortak bunalım yahut savaşın belli ortak coğrafyayı etkilemekle kalmadığının altını çizen Haremi, bu yüzden Ukrayna'daki savaşın bambaşka bölgelere taşınmaması düşüncesince hâlâ ortak tomar arsıulusal çabalara gerekseme duyulduğunu söyledi.
Türkiye'nin Ukrayna-Rusya savaşının önüne devrolmak yahut en azından etkilerini kısıntı mevzusundaki çabalarıyla değerli olduğuna dikkati çekici Haremi, "Türkiye'nin, evren ülkelerine hububat sevkiyatı alternatifini açan anlaşmayla besin güvenliği dair üstlendiği şişman görevi ölçüm etmeden geçmemek lazım." ifadelerini kullandı.
"Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya inanma ve muvazene getirir"
Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkilere de yer veren Katarlı araştırman edip Haremi, şunları kaydetti:
"Aslında Türkiye ile Arapların yakınlaşmasına en aşırı kadın olduğumuz ortak dönemden geçiyoruz. Çünkü Türkiye ile rastgele ortak Arap ülkesi arasındaki müspet ortak gelişimin alelacele Orta Doğu'da yansımalarına şahitlik ediliyor."
Orta Doğu'nun bundan böyle aşırı cepheli krizlerden yorulduğunu dile getiren Haremi, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Güçlü ortak Türkiye, Arap dünyasının dayanağı oluyor, ayrımsız sürede Arap devletleri de Türkiye düşüncesince enine boyuna önemlidir. Bu sebeple Türkiye ile Arap devletleri ortada mesafeleri metres ve hâlâ aşırı teşrikimesai köprülerinin kurulması gerekiyor. Zaten Türkiye ile Arap vatanlarını birleştiren mevzular çoğunlukta ve ayrımlı melhuz mevzular enine boyuna azdır. Sonuç nedeni ile Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya kalkınmanın alternatifini anahtar inanma ve muvazene getirir."
"Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkiler, Orta Doğu ittifakını vaat ediyor"
Filistinli araştırman gazeteci Halil el-Aseli de Türkiye ile Arap devletleri ortada sonuç aylarda şahitlik ettikleri yakınlaşmanın rüya donör bulunduğunu söyledi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci'nin zirvedeki konuşmasında Türkiye'nin lehçe politikalarını destekleri anlamına mevrut ifadeler harcama ettiğini aktaran Aseli, "Türkiye ile Arap devletleri ortada sonuç yıllarda tekâmül kaydeden ilişkiler, emektar Arap Birliği Sekreteri Amr Musa'nın da ayraç etmiş olduğu Orta Doğu ittifakının oluşmasını vaat ediyor." dedi.
Dolayısıyla arsıulusal bunalım ve değişimlerin gölgesindeki zorluklara erinç Türkiye ile Arap devletleri ortada ortak lehçe birliğin olabileceğine dikkati çekici Aseli, filhakika semt ülkelerinin de bundan böyle Türkiye ile mesafeli olmanın kimsenin yararına olmayacağının bilincinde bulunduğunu anlatım etti.
Ukrayna-Rusya mücadelesi bağlamında dünyada aşırı ağır ve çabuk dönüşümlerin olabileceğine, bilhassa de erke kabilinden mevzularda Orta Doğu'yu aracısız ait gelişmelerin olduğuna ayraç fail Aseli, bu yüzden de Türkiye ile Arap devletleri arasındaki iş birliğinin devir yitirme lüksü olmadığına aksan yaptı.
"Bölgesel takarrüp Filistin meselesinin yararınadır"
Bölgesel yakınlaşmaların Filistin meselesine de yarayışlı bulunduğunu kail Kudüslü edip Aseli, Türkiye'nin Filistin davasına verdiği değme ortak yardıma Arap devletleri çeşidinden da cemaat çıkılmasının enine boyuna ehemmiyet sunma ettiğine aksan yaptı.
Aseli, Türkiye'nin Filistin meselesine müteveccih tutumunun arsıulusal mahfillerde ve diplomaside baştan sona müspet kaldığını hatırlattı.
Arap ülkelerinin sonuç yıllarda Kudüs kenti ve Mescid-i Aksa ilkin edinmek kıl payı Filistin davasına müteveccih yükümlülüklerini aldığı kadar adına getirmediğine ayraç fail Aseli, zımnında Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın bu bağlamda rüya donör bulunduğunu dile getirdi.
Iraklı araştırman edip İbrahim ez-Zubeydi ise Türkiye ile Arap dünyasının ilişkilerinin dini eksene dayandığına dikkati çekerek, "Türkler menfaatlerini İslam'la tanıştıran Araplara amaç gütmediği kabilinden Araplar da Türkiye'yi o halde görüyor." dedi.
Zubeydi, zımnında Türkiye ile Arap ülkelerinin global değişimler gölgesinde de iş birliğiyle bölgenin inanma ve istikrarını korumaktan şek etmediklerini anlatım etti.
