Afganistan
Sovyetler Birliği'nin 1979'daki işgali, peşi sıra iç muharebe ve elan sonraları 2001 senesinde başlayıp 20 sene devam eden Amerika işgali esnasında Gazne ciddi kayıplara uğradı.
Kabil-Gazne arasındaki 135 kilometrelik kentler arası yol, 2001-2021 yılları arasındaki Amerika işgali esnasında Taliban'ın yerleştirdiği mayınlar dolayısıyla 400'den birlikte tomar noktada yıkma reşit durumda. Yolda seyreden vasıtalar bazı bazı 50 metrede bir, patlayıcıların etken yer aldığı çukurlar dolayısıyla gevşemek durumunda kalıyor. Normal koşullarda otomobille, birlikte buçuk saatte alınacak yol, bahis konusu tahribat dolayısıyla 3 saatte katedilebiliyor.
Yol üstündeki Sur Pol, Duranay, Salar, Spin Klinik, Detop Daşta, Shash Gav kabil birlikte grup köylerin de 42 sene devam eden savaşlardan ciddi hasar almış yer aldığı gözleniyor. Evlerden birileri yıkılmış yahut duvarları kurşunlarla hapis deşik olmuş.
Savaştan kalanlar sergileniyor
Kentte ayrıca, çoğunluğu Ruslardan geriye artan onlarca tank, zırhlı araç, ferde ve helikopter kalıntısı Sekafet Caddesi'ndeki bariz iklim müzesinde sergileniyor. Çocukların düzen bahçesi durumuna mevrut kıtal kalıntılarının uğrunda insanoğlu hatırat fotoğrafı çektiriyor.
Şehrin bilge tepesindeki Bala Hisar da on seneler devam eden savaşlarda ciddi hasar görmüş vaziyette. Miladi 971-1030 yılları ortada canlı Türk sultanlarından Hindistan Fatihi adına aşina Gazneli Mahmud'un ikametgahı Bala Hisar'da o devre ilgilendiren bakaya da bulunuyor.
Hisarın en yukarı durumunda beden sırta yedişer odanın bulunmuş yer aldığı 2 blok toprak alıyor. Yakın çağda tahminî 30 odanın yapı materyali adına geçer not eroin saçların ise sağa sola saçılmış yer aldığı görülüyor.
Bala Hisar'da Rus tankları
Ayrıca hisarın lodosluk tarafında mükemmel birlikte yıkı görüntüsü sağlayan on yöresinde göz kalıntısı toprak alıyor. Bu odaların batısında bulunan, namlusunu kentin kuzeybatısına çevirmiş ½ si toprağa gömük çağ dışı birlikte Rus tankı dikkati çekiyor.
Tarihi kalenin kuzeyinde oldukça katı odalarda Rus-Afgan güçlerinin konakladığına ilişkin belirtiler var. Odaların iç duvarlarından birinde 1965 senesinde kurulan zamanın sol örgütlerinden Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin sembolleri resmedilmiş. Odaların birlikte köşesinde kum torbalarından örgülü birlikte esirgeme ve madun tarafta 2 Rus kıtal kamyoneti (cemse) bulunuyor.
Harabeyi eğilimli Bala Hisar'ın çevresinde Sovyetler Birliği işgalinden kalma 4 top, 2 tank ve birlikte de konteynır bulunuyor. Civar mahallenin çocukları, Rus toplarını kaldıraç, tank kalıntılarını saklambaç oyununda saklanma noktayı adına kullanıyor.
"Rusların işgalinden önceki Gazne, birlikte uygarlık ve uran şehriydi"
Gazneli araştırmacı-yazar Niyaz Muhammed Hoşeh, AA muhabirine, kalkınma uğrunda ilerleyici Gazne şehrinin 1979 Rus işgali sonrasında ekonomik, zamanı ve kültürel yönden yıkıma uğradığını belirterek, "Rusların işgalinden önceki Gazne, kalkınma uğrunda ilerleyici birlikte uygarlık ve uran şehriydi. Maalesef Rusların işgaliyle dünya genelinde yer aldığı kabil Gazne'de de hesaplı evolüsyon bilakis döndü." dedi.
1979 Rus işgali evveliyat kentteki zamanı mekanları görmeye gayrimenkul dışından turistlerin geldiğini dile getiren Hoşeh, "Turistler kentte el emeğiyle meydana getirilen zanaat eserlerini satın alırlardı. (Rus işgaliyle) Tacirler namevcut oldu. İnsanlar katledildi. 5 bin salname tarihe eş Bala Hisar da bundan dokunca gördü." ifadelerini kullandı.
Afganistan'da aşırı ehemmiyetli birlikte yere eş zamanı Bala Hisar'ın Sovyetler Birliği'nin kenti işgaliyle namevcut olma tehlikesiyle hakkında karşıya kaldığını tamlayan Hoşeh, "Ruslarla mücahitler arasındaki harpte füze, kıtal uçakları ve toplarla herhangi birlikte dü yandan yaralanan Bala Hisar viraneye döndü." biçiminde konuştu.
Kabil'in güneybatısında mevcut Gazne vilayetine ilişkin Gazne şehrinde nüfusun tahminî 1 milyon yer aldığı kestirim ediliyor. Kentte yaşayanların yüzdelik 60'ını Peştunlar, arka artan yönünü nısıf yarıya Tacik ve Hazaralar oluşturuyor.
