Kabil
Afganistan'da Taliban'ın yönetimi devralmasıyla derinleşen konuşu çöküntü zımnında yetimhanelerde küsurat binlerce çocuk, akrabalarının evlerine atıf kızarmak durumunda kaldı.
Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker ve hükûmet merkezi Kabil'deki yetimhane yöneticileri, AA muhabirine mevzuyla ilişik açıklamalarda bulundu.
Alınan bilgiye göre, iklim genelinde talih ve hususi edinmek neredeyse 68 yetimhane bulunuyor fakat bunların 26'sı ülkenin içerisine girmiş bulunduğu şişman konuşu çöküntü zımnında çalışarak sisli durumda.
Maddi sorunların çözülmemesi biçiminde aktif bazısı yetimhanelerin de kapatılması gündemde.
Akrabası bulunan kollar gönderildi
Taliban önceleri yetimhanelerde 9 bin 319 çocuğun kalmış bulunduğu fakat konuşu çöküntü zımnında bunlardan 3 bin 566’sının, kısaca 10 çocuktan 4’ünün akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu öğrenildi.
Gönderilmeyen evlatların çoğunun kendilerine bakacak kimsesi yok. Kimisinin anne babaları bulunmayan yahut onlara bakacak vaziyette değil. Ebeveynleri olup boşanan, asıl yahut babası ölüm eden, narkotik bağımlısı bulunan yahut onlara beslemek istemeyenler de mevcut. Kimilerinin ise akrabaları var fakat evlatları istemiyor.
Gıda, kıyafet ve kışlık yakıt temininde başağrısı yaşanıyor
Taliban'ın Afganistan yönetimini devralmasıyla ülkede derinleşen konuşu kriz, yetimhaneleri de sarstı.
Yetimhanelerde yoğun pıtrak yalıtım kesiliyor, su akmıyor, bulunan jeneratörler de ihtiyaca karşılık vermiyor. İçme suyu temininde de teessürat yaşanıyor. Yetimhane binası, odaları ve yemekhanesinin de hıfzıssıhha açısından ağır sorunları bulunuyor.
Yetimhanelerdeki en ehemmiyetli mesail gıda, elbise, çıkar yol ve tıbbi malzeme, kırtasiye ürünleri ve kışlık yakıt yetersizliği yerine sıralanıyor. Taliban, iklim yönetimini devralmasının arkası sıra yetimhaneleri görüşme etmiş ve sorunların çözümü düşüncesince dayanak noktası vaadinde bulunmuş fakat şu asıl denli konkre hal sunulmuş değil.
Çocuklar, ağırlıklı yerine pirinç, bakliyat, unlu mamuller, kumpir kabilinden tatminkâr niteliği efdal gıdalarla besleniyor. Et ve motorin tüketimi ise aşırı az. Taliban hükümetinden rastgele birlikte maddesel sağlık gerçekleştirme edilmiyor. Bu sebeple yetimhane yönetimleri, şartların iyileştirilmesi düşüncesince millî ve arsıulusal iane kuruluşlarıyla hayırseverlerin kapısını çalıyor.
Mevcut kısıtlanmış olanaklar da bahis konusu yardımlarla sürdürülmeye çalışılıyor.
Ancak yetkililer, yardımlarla yetimhanelerin ayakta kalamayacağını belirterek Taliban yönetiminin ve arsıulusal iane kurumlarının bu mevzuda somutlaştırılmış ve devamlılığı bulunan kurumsal politikayla desteklerini bekliyor.
Ülkedeki konuşu çöküntü zımnında Afgan ailelerinin evlat iktisap ve koruyan eş kabilinden mevzularda başvurularının da azaldığı aktarıldı.
Personel mahiye alamıyor
Yetkililer, iklim çapında yetimhanelerde etkin personelin eski hükümet zamanında de mahiye ikrar etme problemi yaşadığını, Taliban sonrası ise Afganistan Yetimhaneler Müdürü Feyzan Ahmed Kaker de karışma hepsi personelin fakat birlikte mahiye maaş alabildiğini kaydetti.
Kaker, buna karşın personelin yetimlere fariza etmeyi dini birlikte vazife yerine gördüğünü ve işlerinin başlangıcında bulunduğunu anlatım etti.
İlk ve rüştiye kademesinde eğitimlerin başlamasıyla bazısı evlatların yetimhanelere döndüğünü tamlayan Kaker, "İmkanlar sağlanırsa ve konuşu gidişat düzelirse akrabalarına gönderilen kollar baştan yetimhanelere müracaat yapabilir. Şu anda fark bazısı kollar müracaat yapıyor fakat imkansızlık ve bazısı vilayetlerdeki yetimhanelerin kısıtlanmış çalışkanlık göstermesi zımnında onları ikrar edemiyoruz." dedi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) karışma arsıulusal iane kuruluşlarına müracaatta bulunduklarını aktaran Kaker, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığına (TİKA) da yetimhanelere iane edilmesi düşüncesince müracaat yaptıklarını belirtti.
Önceki hükümet zamanında de mesail yaşadıklarını kaydeden Kaker, Taliban'ın yönetime gelmesiyle konuşu probleminin derinleşmesi ve arsıulusal yardımların kesilmesiyle problemlerinin arttığını vurguladı.
Kaker, "Bazı sorunlarımız eski hükümet döneminden kalmıştı ve bunlar hala sürüyor. Sorunlardan birisi besin sorunuydu ve bu, kollar düşüncesince asliye birlikte problem. Bu sebeple bazısı iane kuruluşları ve hayırseverlerle temasa geçtik ve bizlere birlikte hacim iane ettiler. Halen bu yardımlarla dalavere ediyoruz." niteleyerek konuştu.
UNICEF'in sarıklı maaşlarını ödeyeceği vaadinde bulunduğunu tamlayan Kaker, "Taliban hükümetinin evlatların korunması düşüncesince açıkça ve kupkuru birlikte siyaset belirlemesini istiyoruz." dedi.
Teyiye Mesken ve Alaaddin yetimhaneleri iane bekliyor
Başkent Kabil'in Teyiye Mesken Caddesi üstündeki Teyiye Mesken Yetimhanesi ve Darul Aman Caddesi üstündeki Alaaddin Yetimhanesi de imkansızlıklarla boğuşuyor.
Yetimhanelerde klinik ve ruhsal servisi ile meslek bulunuyor. Öğrenciler, kampüsteki okullarda terbiye bilimi bilimi alıyor.
Teyiye Mesken Yetimhanesinde 10-18 gözyaşı aralığındaki koca kollar kalıyor. Yetimhane kapasitesi 400 fakat imkansızlık zımnında şu an burada 168 bebek kalıyor. 100'e benzeyen çocuğun akrabalarının evlerine göndermiş bulunduğu anlatım edildi.
Yetimhane Müdürü Mucibi Rahman Hotak, hükümet değişikliğinin hepsi finansal sistemlerini etkilediğini kaydederek iane kuruluşlarına çağrıda bulundu.
Hotak, "Çocukların gıda, elbise, tıbbi materyal kabilinden günce gereksinimlerini vaktiyle bulunduğu kabilinden çelimsiz müddette karşılayamıyoruz. Gıdadan tutun onları hamam tutaç kömür ve kıyafet kabilinden kışlık malzemeler ile eğitimleri düşüncesince kırtasiye ürünlerine denli ihtiyacımız bulunuyor." dedi.
Alaaddin Yetimhanesinde de kızlar ve 11-12 yaşına denli bulunan koca kollar kalıyor. Erkek çocuklar, yaşı ulaştığında koca yetimhanelerine atıf ediliyor.
300 yabanlık kapasiteli yetimhanede şu an 100'ü koca 210 bebek kalıyor. Yine buradan da maddesel mahrumiyet zımnında 150 yöresinde çocuğun akrabalarına göndermiş bulunduğu belirtildi.
TİKA'nın 2017'de buradaki birlikte gayrimenkul binasını mensur ettiği, dü gayrimenkul binasını da yenilediği kaydedildi.
Yetimhanenin Yurtlardan Sorumlu Müdür Yardımcısı Azize Azizi, Taliban sonrası maddesel teessürat zımnında bahis konusu evlatları akrabalarına atmak durumunda kaldıklarını anlatım etti.
6'ncı dershane üstü kız evlatlarının Taliban'ın müsaade vermemesi zımnında okula gidemediklerini aktaran Azizi, bunların çoğunun akrabalarının birlikte bulunduğunu söyledi.
Azizi, "En çelimsiz müddette toy hükümetin kararının değişmesini ve yaşları şişman kızların okula gitmelerine müsaade vermesini imge ediyoruz." dedi.
Taliban sonrası iklim ekonomisi şişman dokunca gördü
Taliban'ın 15 Ağustos'ta hükûmet merkezi Kabil'e girerek iklim yönetimini devralması ve NATO güçlerinin ülkeden ağız ağıza ayrılması iklim ekonomisini dikçe etkiledi.
Bu süreçte nice iş noktayı mestur kalırken, Taliban sonrası Afganistan’a müteveccih arsıulusal yardımlar maktu ve iklim haricinde bulunan rezervler dondurulmuştu.
Yaklaşan şita aylarında da ülkedeki kesat ve fakirliğin artacağı bekleniyor.
BM’ye ilişkin Gıda ve Tarım Örgütü ile Dünya Gıda Programının verilerine göre, iklim nüfusunun yarısından fazlasına emsal mevrut 22,8 milyon insan ağır açıdan besin problemi yaşayacak.
