Kabil
ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin 31 Ağustos 2021 bakımından ülkeden ayrılması ve Taliban'ın baştan Afganistan yönetimini devralmasıyla bu arada doğranan arsıulusal yardımlar ülkedeki kesat ve sefaletin boyutlarını şiddetlendiriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, ülkenin ½ si besin temininde külfet yaşarken, iklim genelinde araç ortak sokum atlatmak alabilmek düşüncesince çocuklarını harcamak talip ailelerin sayısı artıyor.
Herat il merkezine kısaca 20 kilometre mesafedeki Şehr-i Sebz bölgesi sakini, 30 yaşındaki Şiringül Musazey de yaşamış olduğu kazançlı sorunları AA muhabirine anlattı.
Şehr-i Sebz'de, akıbet 3-4 senedir ağırlaşan yağışsızlık ve Taliban ile geçmiş hükümet arasındaki çatışmalar dolayısıyla Badgis, Farah, Gor kabilinden yer vilayetlerden Herat'a muhaceret kılmak mecburiyetinde küsurat binlerce isim yaşıyor. Şiringül Musazey ve ailesi de bu kişilerden.
Musazey, kocasından küsurat 1500 dolarlık borcu ödeyemezse, 5 yaşındaki kızı Saliha'yı hasretmek mecburiyetinde kalacak.
Çadırda hayat savaşı veriyor
Kocası, 5 kız ve 2 eş çocuğuyla 3 sene ilk Badgis'ten bu köye muhaceret fail Musazey, şu an ailesi ile soğuğa erinç dayanıksız, yağmurda su alan, ısınamayan ortak tane delik ortak çadırda yaşama tutunma savaşı veriyor.
Anne ve evlatları akşamları yatarken balıketinde yorganlar altında donma tehlikesini atlatmaya çalışıyor.
Musazey, "Akşamları iklim baş döndürücü itici oluyor. Ellerim, kollarım da ağrıyor. Hastayım ve üşüyorum." dedi.
Kaldıkları çadırda benimsemek düşüncesince kullanabilecekleri ortak soba bile sıfır ailenin araç az daha uğur boncuğu şeyi yok. Genellikle, çay ve döşenmemiş ekmekle nemalanmak mecburiyetinde küsurat ailenin aş damı eşyası olarak, birer tulum ve çaydanlık, dü termos, beş altı bardak, debbağ ve tas bulunuyor.
"Bugün ne yediniz?" sorusuna Musazey, "Çay ve beş altı zerre döşenmemiş ekmek. Dün de komşuların getirmiş olduğu beş altı kumpir yedik. Yiyecek ayrıksı ortak şeyimiz yok. Bize iane edilmesini istiyoruz." cevabını verdi.
Anne ve ayrıntılar en akıbet ne devir akıllıca selim ortak kemirmek yediklerini bile hatırlamıyor.
Uyuşturucu bağımlısı benzeri evi vazgeçme etti
Eşi Gulamsehi'nin narkotik bağımlısı olduğunu, menfaatlerini vazgeçme ettiğini ve onu en akıbet 8 ay ilk gördüğünü kail Şiringül Musazey, Badgis'te yaşarken kocasının, ortak tanıdığı bulunan Han Hazret'ten, 1500 dolar (150 bin afgani) namus borcu aldığını ve bunu ödeyecek maddesel durumunun olmadığını söyledi.
Kocasının almış olduğu namus borcu mal ile ne yaptığını bilmediğini tamlayan Musazey, içre bulunmuş olduğu hali şöyleki anlattı:
"Ya mal ödeyerek ve ya çocuğumuzu vererek borcumuzu ödememiz lazım. Ailece kesat içerisindeyiz. Bize iane edecek vaziyette bulunan ortak akrabamız da yok. Herkes yoksul. Mecbur, borcum düşüncesince çocuğumu vereceğim. Kimse bizlere iane etmiyor. Ya kızımı satacağım ve ya borcuma yanıt onu vereceğim."
Alacaklı, Saliha'yı 12 yaşındaki oğlu ile evermek istiyor
Alacaklı Han Hazret (35) de bire ortak halde 3 sene ilk Badgis'ten bu köye muhaceret edenlerden. Hazret, Badgis'te ilkin maddesel durumunun güzel bulunduğunu ve Gulamsehi'ye gereksinimlerini karşılaması düşüncesince 150 bin afgani namus borcu verdiğini söyledi.
Hazret, şu an kendisinin de yoksullaştığını ve geçimini sağlayamadığını kaydederek, ya borcun ödenmesini ve ya Saliha'yı buna yanıt 12 yaşındaki oğlu ile evermek istediğini belirtti.
Kız evlatları önemsiz yaşta satılıyor
Açlık ve sefaletin pençesinde ölüm kalım savaşı veren Afgan ailelerde, eş ayrıntılar genel anlamda kentte pabuç boyacılığı, çöplerden plastik ve kağıt alma kabilinden işlerde fiilen evlerine az da olsa mal getirebiliyor. Ancak birtakımı aileler, kız evlatları eve maddesel ulama sağlayamadığı düşüncesince onları "elden çıkarmak" istiyor. Bu nedenle, önemsiz kızların evlendirilme benzeri satılması iklim genelinde sık sık tanıdık ortak durum.
Satın meydan eşhas kızların 11-12 yaşına gelinceye derece ailesiyle kalmasına müsaade verebiliyor. Kızlar, bu hoşnutluk eriştiklerinde de meydan eşhas ile ve ya onların evlatları ile evlendirilmek mecburiyetinde bırakılıyor.
Afganistan ekonomisi zamanı yıkılış yaşıyor
Taliban’ın 15 Ağustos’ta Afganistan yönetimini devralmasının arkası sıra bu ülkeye müteveccih devam eden yardımlar kesildi.
Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Amerika Merkez Bankası Afganistan’ın arsıulusal fonlara erişimini kesmişti.
Özellikle güzeşte yazları küsurat çatışmalar ve muvazenesizlik dolayısıyla güç eyyam nâkil Afganistan’da, bahis konusu yardımların kesilmesi ile iklim ekonomisi içerisinden çıkılamaz ortak çözüm aldı.
Afganistan’da işsizlik, fakirlik ve kesat alarm donör seviyelere ulaştı.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Afganistan'da iveğen besin güvensizliği ile erinç karşıya küsurat isim sayısının minimum 18,8 milyon bulunduğunu ve bu sayının şita aylarında 22,8 milyona yükselmesinin beklendiğini duyurmuştu.
