Washington
ABD’de 2021 yılı aut yöntem bağlamında Başkan Joe Biden’ın ülkeyi baştan arsıulusal bağlaşma ve anlaşmalara arka getirme çabalarıyla geçti fakat bu sene Afganistan’daki 20 salname işgalin sonlandırılması ve çekme esnasında yaşanmış bulunan fiyasko, Amerikan aut politikasına damgasını vurdu.
ABD’de kesinleşmemiş müşterek riyaset seçiminin arkası esna iç politikada iyice allak bullak süregelen 2021 yılı, aut politikada Afganistan'dan çekme sürecine genişliğinde rahat bitmeme etti.
Demokrat Başkan Biden, 20 Ocak 2021’de görevi devralarak selefi Donald Trump’ın 4 salname ürün basamak gerilimli iktidarına yeri koydu fakat iç politikada yer aldığı üzere aut politikada da masasında nice madde bekliyordu.
İç politikada ülkeyi “yeniden hâlâ dobra mensur etmek” sloganıyla yola çıkan Biden, aut politikada ise selefi Trump’ın bağlaşma siyasetine, arsıulusal örgütlere ve arsıulusal anlaşmalara mukteza diplomatik önemi vermediğine referansla “ABD arka geldi” sloganıyla işe başladı.
Birçok vaadini gerçekleştiremedi
Biden, Trump’ın çekilmiş yer aldığı Birleşmiş Milletler (BM) çatısı altındaki kurumlara arka döndü fakat vadettiği üzere Amerikan diplomasisi emektar günlerine müşterek çeşitli dönemedi.
ABD’nin anadan görme müttefikleriyle ilişkilerini baştan hâlâ çelimli bir duruma getireceğini ve selefinin çekilmiş yer aldığı arsıulusal anlaşmalara döneceğini vadeden Biden, Paris İklim Anlaşması'na dönebildi fakat Trans Pasifik Ticaret Ortaklığı (TPP) İran çekirdeksel anlaşmasına dönemedi.
Biden 2021 süresince aut yöntem üzerine icra ettiği rastgele müşterek konuşmada, ABD diplomasisinin arka geldiğine ve anadan görme ittifakların ürün basamak nazik olduğuna aksan yaptı.
ABD lideri, arsıulusal topluma “kurallara ait evren düzenini” hâllenmek talip Çin üzere güçlere dirlik beraberce cereyan edilmesi icap ettiğini altını çizdi ve ülkesinin aut politikasında insanoğlu haklarının ehemmiyetli müşterek kıstas olacağını sonrasında sürdü.
ABD, bu bağlamda insanoğlu hakları ihlallerine müdahil ecnebi bireylere dirlik ara sınav yasağı getiren kimi tensikat yapmış oldu ve Çin’in Uygurlara müteveccih muamelelerine dirlik kimi müeyyide ve yasalı tensikat getirdi.
Ancak Biden, insanoğlu hakları ve kurallara ait arsıulusal değinme üzerine beklediği etkiyi göremedi.
Biden, toptan el erki zirvesi düzenleyeceğini açıkladığında, bu zirvenin iri müşterek dayanaklık etmek toplayacağı bekleniyordu.
9-10 Aralık’ta planlı Demokrasi Zirvesi toptan müşterek halkoyu oluşturamazken çağırma edilen kimi devletler üzerine iri eleştiriler aldı.
Biden’ın insanoğlu haklarına ait aut yöntem vaadinin en iri tetikleyicisi Cemal Kaşıkçı cinayeti ve Trump yönetiminin bu cinayette görevi mevcut Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a müteveccih etap atmaması, Demokratların getirmiş yer aldığı eleştirilerdi. Biden yönetimi Kaşıkçı cinayetine müteveccih ABD istihbaratının raporunu yayınladı ve raporda açık açık cinayetim Muhammed bin Selman çeşidinden emredildiği anlatım edilmesine karşın ABD Dışişleri Bakanlığı bin Selman haricinde 16 Suudi Arabistan yetkilisine ABD’ye antre yasağı getirmekten öteye geçecek müşterek etap atamadı.
Filistin üzerine Trump’ın politikalarının iri müşterek yönünü bitmeme ettirdi
2021 senesinde ABD’nin nikbet konusu bulunan aut yöntem başlıklarından birisi de Biden yönetiminin Filistin’e müteveccih alacağı tavırdı.
Biden yönetimi Filistin’e müteveccih askıya tahsil edilen kimi yardımları baştan başlattı ve İsrail’in gayrikanuni yerleşme girişimlerine dirlik print fakat umumi manada Trump yönetiminin politikalarını sürdürdü.
Kudüs’e taşınan ABD büyükelçiliği gine Tel Aviv’e taşınmazken bu sene açılması muhtemel ve Doğu Küdüs’te Filistin halkına görev verecek ABD Başkonsolosluğu da hâlâ açılmadı. Dışişleri Bakanlığı başkonsolosluğun açılmaması üzerine yöneltilen soruları ise “hazırlıklar bitmeme ediyor” biçiminde yanıtlarla geçiştirdi.
Diğer taraftan, ABD yönetimi, Filistin ile rastgele müşterek sulh anlaşması imzalanmadan Arap devletleri ile İsrail arasındaki normalleşme sürecine de dayanaklık etmek vermeye bitmeme etti.
Rusya ile ilgiler Ukrayna üstünden gerildi
Biden yönetimi 2021 yılının ürün aylarına genişliğinde Rusya’ya dirlik tonunu hâlâ okşayıcı tuttu.
ABD yönetiminin, Rusya’nın Amerikan altyapılarına müteveccih kimi siber saldırıları azmettirdiğini açık açık anlatım etmesine karşın Moskova’ya müteveccih tavrı beş altı yaptırımdan öteye geçemedi.
Washington ile Moskova ortada 2021’deki nazik müşterek madde da çekirdeksel anlaşmalar oldu.
ABD, Trump zamanında Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler (INF) Antlaşması'ndan çekilmişti fakat Biden yönetimi INF anlaşması üzerine toy müşterek etap atamadı.
Öte yandan, emektar ABD Başkanı Obama zamanında yenilenen ve 2021’de süresi dolan Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması (New START) 5 Şubat 2021’de 5 sene hâlâ uzatıldı.
1 Kasım’dan itibaren Rusya’nın Ukrayna sınırına andıran yerlere askeri tahaşşüt yapması ile ABD’nin de Rusya’ya müteveccih tonu değişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Ukrayna’da ikinci müşterek nehiy girişiminin bildirme edilemeyeceğini ve hakeza müşterek vaziyette Moskova’ya ciddi bedeller ödetileceğini açıkladı. Ancak Rusya’nın müşterek harekat yürütme etmesi yerinde ABD’nin askeri müşterek cevap vermesi beklenmiyor.
Bu arada, Rusya da ABD ve Avrupa’ya Doğu Avrupa’daki izlemsel silahların çekilmesi ve Ukrayna’nın NATO’ya alınmaması düşüncesince geçim teklifinde bulunuyor. Bu görüşmelerin de doğacak senenin başlarında başlaması bekleniyor.
İran çekirdeksel anlaşmasına dönemedi
Biden’ın 20 Ocak’ta göreve önceden icra ettiği nazik vaatlerden birisi de Trump yönetiminin çekilmiş yer aldığı İran çekirdeksel anlaşmasına dönmekti.
ABD yönetimi ile İran diplomatları ortada bilvasıta görüşmeler 8 Nisan’da Avusturya’nın başkenti Viyana’da başladı.
Önce Avrupalı yetkililerin, hâlâ sonraları ise ABD yetkililerinin de katılmış yer aldığı görüşmelerin 7’nci turu bitmeme ediyor fakat hâlâ ürün kırgın değil.
Biden yönetimi, fakat İran’ın çekirdeksel programından vazgeçmesi yerinde yaptırımları kaldırmaya başlayacağını anlatım ediyor fakat İran kâffesi yaptırımlar kaldırılmadan anlaşmaya rastgele müşterek biçimde dönmemekte ısrar ediyor.
Görüşmelerin bu sene tamamlanması beklenmiyor.
Çin’in yükselişine dirlik Biden’ın attığı adımlar ehliyetsiz kaldı
Biden yönetiminin 2021’deki en nazik aut yöntem mevzularından biri, Çin ile savaşım oldu.
ABD yönetimi, 2021’de askeri ve diplomatik nice hesabı Çin ile savaşım politikasına layıkıyla yaptı.
Çin’i durdurmaya müteveccih atabildiği en konkre etap ise Japonya, Avusturalya ve Hindistan’ın engelleme yer aldığı Dörtlü Güvenlik Diyalogu (QUAD) anlaşmasını baştan harlatmak ve İngiltere ile beraberce Avusturalya’nın çekirdeksel tahtelbahir programına müteveccih meydana getirilen üçgen asayiş teşrikimesai AUKUS anlaşması oldu.
ABD'nin Pasifik'te Çin'i kuşatmanın müşterek parçası yerine imzaladığı AUKUS anlaşması Biden’ın ittifaklara ehemmiyet verdiği söylemiyle çelişen müşterek noktaya çıktı.
Avustralya, Fransa ile bitmeme fail tahtelbahir programını maliyetleri esbabımucibe göstererek feshetti; İngiltere ve ABD ile toy AUKUS anlaşmasını yaptı.
Washington ile Paris ortada diplomatik krize sebep bulunan AUKUS anlaşmasının hazırlıklarının da iri müşterek gizlilikle yürütülmüş yer aldığı ortaya çıktı.
Çin ile savaşım düşüncesince bölgedeki cephesini takviye fail Biden, böylelikle Avrupa’daki ittifaklarında inanma hastalığına sefer açtı.
Bunun yanı esna ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin geçmiş emlak dışı seyahatlerini şarki ve güneydoğu Asya ülkelerine yapmış oldu fakat 2021’de Biden yönetiminin de Trump yönetimi üzere Güney Kore’yi bölgedeki aut yöntem denklemlerinin haricinde tutması dikkati çekti.
Yönetim, Tayvan’a müteveccih desteğini rastgele müşterek platformda gine etse de Çin’in 2021 süresince Tayvan’a müteveccih askeri tacizlerini artırmasına karşın ABD’nin konkre müşterek etap atmaması yahut izleme ortaya koymaması dikkatlerden kaçmadı.
ABD, Pasifik’te Çin’i çevrelemeye çalışırken Çin ise Afrika ve Orta Doğu’daki etkinliğini artırmaya bitmeme etti.
Pekin’in ABD üssünün bulunmuş yer aldığı Cibuti’den sonraları Atlantik Okyanusu kıyılarında toprak meydan Ekvator Ginesi'nde çokluk üssü mensur ika niyetinde yer aldığı ortaya çıktı.
Washington yönetimi Çin’in bu adımının düşünce donör bulunduğunu belirtse de bunun dü abuhava arasındaki hükümran müşterek karara ilişkin olacağını açıkladı.
Aynı zamanda, ürün günlerde Suudi Arabistan’ın Çin ile teşrikimesai içre kişi balistik füzesini üretmeye başladığı iddiaları da Washington’un anadan görme ittifaklara müteveccih vurgusunu sarsmış durumda.
Tarihi fiyasko: Afganistan’dan çekme süreci
2021 yılını ABD aut politikası açısından zamanı müşterek sene kılan evolüsyon ise ABD ordusunun Afganistan’dan çekilmesi ve 20 salname işgalin ürün bulması oldu.
Biden, 14 Nisan’da selefi Donald Trump’ın Taliban ile 29 Şubat 2019’da icra ettiği anlaşmayı esbabımucibe göstererek 11 Eylül saldırılarının sene dönümüne genişliğinde ABD’nin Afganistan’dan kâffesi askerlerini çekmesi emirini verdi.
ABD ordusu Ağustos’un başlarına genişliğinde çekilmenin iri müşterek yönünü tamamladı.
Taliban başşehir Kabil’e yavaş yavaş yaklaşırken Biden "Kabil’in düşmesinin mübrem olmadığını" ve Vietnam’daki çekme sürecine benzeri görüntülerin ortaya çıkmayacağını söyledi.
Ancak ne ABD istihbaratı ne de ABD Dışişleri Bakanlığı, Afgan ordusunun 11 devir içre dağılmasını öngörebildi ve Taliban 14 Ağustos’ta Afganistan başkenti Kabil’i ele geçirdi.
Taliban’dan kaçan Afganlar Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'na atak etti. ABD’nin boşaltma uçaklarına binemeyen Afganlardan birileri uçakların teker kapaklarına asıldı.
Uçakların kalkmasıyla sığınmacılardan bazılarının tayyare tekerleklerinden sukut anları objektiflere takıldı.
ABD tarihinin en iri fiyaskolarından biri, dünyanın gözleri uğrunda yaşandı.
26 Ağustos’ta ABD askerlerinin derin bulunmuş yer aldığı Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın kapılarından birine bombalı hamle düzenlendi. Saldırıda onlarca Afgan ve 13 ABD askeri öldü.
ABD ordusu ise 29 Ağustos’ta bahis konusu havalimanına hamle düzenleyeceği iddiasıyla müşterek vasıtaya iklim saldırısı düzenledi.
ABD ordusu ve yönetimi, hamle hazırlığındaki müşterek DEAŞ aracını erek aldığını, araçtaki sekunder patlamaların da araçtaki patlayıcılar bulunduğunu tez etti.
Çok endamsız müşterek müddet sonraları istihbaratın ağız ağıza hata yer aldığı ve saldırıda 7 çocuğun yanı esna 10 sivilin öldürülmüş yer aldığı ortaya çıktı.
ABD yönetimi de 31 Ağustos’ta geride yüzlerce ABD vatandaşını, milyonlarca dolarlık takım ve silahı ve binlerce ABD ile çalışmış Afgan’ı geride bırakarak çekme periyodunu tamamladı.
Böylece ABD’nin en derinliğine savaşı, fiyasko müşterek çekme ile ürün buldu.
Biden yönetiminin 2021 aut politikası iri seviyede liyakatsiz yerine nitelendiriliyor.
ABD, Rusya ve Çin ile jeopolitik kuvvet rekabetine bitmeme etti fakat ABD’nin bu dü güce dirlik diyalekt üstünlüğünün kilo verdiği yorumları yapılıyor.
Biden yönetimi, 2021'de İran’ı masaya getirme üzerine da muvaffakiyet elde edememesi Biden’ın diplomasiyi önceleyen aut politikasının işe yaramadığına müteallik değerlendirmelere sefer açıyor.
