İzmir
Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Dr. Sohbet Karbuz, AA muhabirine icra ettiği değerlendirmede, Doğu Akdeniz'de bugüne denli keşfedilen gaz miktarının 5 trilyon metreküp yöresinde bulunduğunu ve bu miktarın Avrupa'nın en iri ikinci gaz tedarikçisi bulunan Norveç'te bugüne denli keşfedilmiş gaz miktarına eş bedel bulunduğunu söyledi.
Bu miktarın kestirmece yarısının 2009 yılından buyana meydana getirilen keşiflerde bulunduğunu dile getiren Karbuz, "Ancak alanı gaz alanı açısından ehemmiyetli kılan unsur, keşfedilen gaz miktarından çoğalma keşfedilmesi muhtemel rezervin büyüklüğü ilişkin meydana getirilen tahminlerdir, bugüne denli keşfedilen miktarın dü katından fazla. Yani, Doğu Akdeniz'in gaz varlığının Kuzey Denizi'ndeki gaz varlığından alçak bulunmadığı kestirim edilmektedir." dedi.
Karbuz, bu cezaevi kamaştırıcı rakamlar beraberinde bölgenin çoğunun daha aranmamış bulunduğu gerçeğinin arsıulusal kuruluşların Doğu Akdeniz'e bulunan takdirini artırdığını ve alana girmesinde rol oynadığı anlatım ederek, "Doğu Akdeniz'de halihazırda semt dışına gaz ihracatı sadece Mısır'daki 2 sıvılaştırılmış doğal gaz, şu demek oluyor ki LNG tesisinden ihraç edilmektedir. Toplam kapasitesi 19 bilyon metreküp bulunan bu tesislerden sabık sene 10 bilyon metreküpe benzeyen hariç satım gerçekleştirilerek sonuç 10 senenin en erdemli seviyesine ulaşılmıştır." niteleyerek konuştu.
Gelecek 3-5 sene zarfında şayet İsrail gazı da denkleme engelleme edilirse Mısır'ın LNG ihracatının birlik kapasiteye ulaşmasının cins olabileceğine ayraç fail Karbuz, "Daha derinliğine vadede, şu demek oluyor ki 5 ile 10 sene ortada en güzel olasılıkla Doğu Akdeniz'den Avrupa'ya ihraç edilen gaz miktarı 10 bilyon metreküp elan artırılabilir." ifadesini kullandı.
Karbuz, Avrupa Birliği ülkelerinin, Rusya'dan ithal ettikleri 155 bilyon metreküp gazın 3'te 2'sine yanıt mevrut miktarı bu senenin sonuna kadar, tamamını da 2027 böylece boğazlamak istediğine dikkati çekerek şöyleki bitmeme etti:
"Bu senenin sonuna denli Doğu Akdeniz'den, elan filhakika Mısır'dan ihraç edilmesi muhtemel LNG miktarının sabık yılkine benzeyen müşterek bedel olması beklenmektedir. Tüm LNG kargolarının Avrupa Birliği ülkelerine gideceğini varsaysak caba bahis konusu hacim AB'nin Rusya'dan ithal etmiş bulunduğu gazın fakat yüzdelik 6'sına yanıt gelir. Mısır'daki LNG tesislerinin ileriki yıllarda birlik kapasiteye ulaşacağını ve kâffesi kargoların AB ülkelerine gideceğinin varsayıldığı vaziyette caba ki bunlar iyice iri varsayımlardır, fakat yüzdelik 12'ye çıkılabilir. Buna ekleyerek Türkiye-İsrail borazan hattı projesi gerçekleşse caba AB'nin Rusya'dan ithal etmiş bulunduğu gazın Doğu Akdeniz'den ikame payı en müşterek tomar yüzdelik 20'ye çıkabilir. Kısacası, Doğu Akdeniz gazının Rus gazına seçenek olması bahis konusu değildir. Sadece bölümsel kendisine ikame potansiyeline sahiptir."
"Engeller aşılırsa Leviathan gazının ikinci fazı ilişkin envestisman sonucu alınabilir"
Bu kapsamda ilk evvela İsrail gazının ne formda aut pazarlara satılacağına değişmeyen verilmesi gerektiğine ayraç fail Karbuz, bu seçeneklerin LNG, borazan hattı yahut ikisinin karışımı melez müşterek mekanizmadan oluştuğunu söyledi.
Karbuz, ne opsiyonun seçileceğine hükümetler yahut siyasiler değil, Leviathan piyasasının ortakları ve ilkin bu sektörün operatörü bulunan Chevron'un değişmeyen vereceğini vurgulayarak, "Mesela, Leviathan alanından başlayıp Güney Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan'a ve oradan İtalya'ya bağlanması planlanan Doğu Akdeniz Gaz Boru Hattı projesi senelerce ağız dalaşı konusu reşit fakat Amerika Dışişleri Bakanlığının bu sene projeyi desteklemeyeceğini muhtelif vesilelerle açıklaması ilişkin önemini yitirmiştir. Bunun en iri sebebi bahis konusu projenin müşteri ve vandöz ayağının doldurulamamış olmasıdır." ifadelerini kullandı.
Bu projeden önceki İsrail'in Leviathan alanından Türkiye'ye deniz altından müşterek borazan hattı çekilmesinin gündeme geldiğini tamlayan Karbuz, şunları kaydetti:
"Ancak lüzum ticari koşullarda anlaşmaya varılamaması gerekse dü dünya arasındaki ilişkilerin bozulması zımnında geri plana itilmişti. İki dünya arasındaki ilişkilerin normalleşmesi uğrunda sonuç senelerde atık adımlar zımnında plan yeniden gündeme gelmiştir. Ne var ki oluşan optimist havayı değerlendirirken projenin ticari ve siyasal boyutunu cezaevi gerisi etmemek gerekir. Ticari format açısından bakılınca müşteri tarafında Avrupa'nın en iri gaz pazarlarından bir tanesi bulunan Türkiye bahis konusu bulunduğu düşüncesince gazın ne tüketileceği dava olmaktan çıkmaktadır. Mevcut gelişmeler ışığında gazın fiyatı dair muhit ortada müşterek barışma da bahis konusu kabil fakat ticari format haricinde ehemmiyetli müşterek mevzunun elan üstesinden gelinmesi gereklidir; Kıbrıs problemininin dava olmaktan çıkarılması. Eğer Leviathan alanından Türkiye'ye müşterek borazan hattı ile getirilecekse, Kıbrıs problemi dava olmaktan çıkartılmak zorundadır. Aksi biçimde bulunan haliyle projenin uğrunda müşterek bariyer kendisine duracaktır. Bu ticari ve siyasal engeller müşterek biçimde aşılırsa Leviathan gazının ikinci fazı ilişkin envestisman sonucu katılması anlamında proses başlayabilir ve üretimin start zamanı dair müşterek düşün sahibi olunabilir. Her halükarda bence 2025 yılından önceki müşterek gün hasretmek baş döndürücü iddialı olur."
