Türkiye'de iş sağlığı ve güvenliği terimi öncesinde mamul bulunan bazısı icraat olsa da 20.06.2012 tarihinde piyasaya sürülen 6331 izlemsel iş sağlığı ve güvenliği kanunuyla yaşamımıza girdi. 6331 izlemsel iş sağlığı ve güvenliği kanunu işverenleri iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına müteveccih muktezi tedbirlerin alınmasıyla ve sürdürülebilir bir vaziyete getirilmesiyle işyar tutuyor.
“İstihdam edilmesi kanuni zorunluluk”
“Kanun çerçevesinde az daha eksiksiz işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ait icraat yapılması ve iş güvenliği uzmanı istihdam edilmesi kanuni ıztırar durumuna gelmiştir” diyen İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Mustafa Tatlıcan, “İş sağlığı ve güvenliği hizmeti borç işyerleri az tehlikeli, kazalı ve baş döndürücü kazalı kazanmak bunun şeklinde 3 sınıfa ayrılmaktadır. Tehlike sınıfına bakılmaksızın 50'den ortak tomar çalışanı bulunan kâffesi işyerleri, kazalı ve baş döndürücü kazalı sınıfta yer meydan ve minimum 1 çalışanı bulunan kâffesi işyerleri iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almakla yükümlüdür. Ancak amme kuruluşları ile az kazalı sınıfta yer meydan ve 50'den az çalışanı bulunan işyerleri 30 Haziran 2023 zamanı nedeni ile hizmet almak zorundadır. İş Sağlığı ve Güvenliği yükümlülüklerinin namına getirilmesiyle işletmelerdeki iş kazaları, manzume hastalıkları, güdeleme düşüklüğü, çalışan verimsizliği vb. bunun şeklinde durumların minimuma indirilmesi ve güvenli emek vermek ortamı oluşturulması amaçlanmaktadır” biçiminde konuştu.
“Türkiye 9'uncu tam yer alıyor”
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun en sonuç yayınlamış bulunduğu verileri paylaşan Tatlıcan, “2020 senesinde iş kazası sayısı 384 bin 262 ve manzume rahatsızlığı sayısı 908 alegori görülmektedir. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) sayımlama ünitesi ILOSTAT'ta yer meydan tabloya gereğince 100 bin çalışan başına fâni iş kazalarının en baş döndürücü yaşandığı devletler listesinde Türkiye 9'uncu tam yer almaktadır. Türkiye'den ilkin en baş döndürücü fâni iş ilçesinin yaşandığı devletler ise sırası ile Filistin, Küba, Ermenistan, Mısır, Kosta Rica, Zimbabve, Özbekistan, Nikaragua Cumhuriyeti'dir. Türkiye'den sonradan en baş döndürücü fâni iş kazalarının yaşandığı devletler de Meksika, Brezilya, Moldova, Tayland, Belize, Ukrayna, Amerika, Rusya, Seyşeller, Moğolistan, Kazakistan, Litvanya, Kırgızistan bulunduğu görülmektedir” dedi.
“Uygulamalar yetersiz”
İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının Türkiye'de tam olmadığını tamlayan Tatlıcan, “Bu halde iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına değgin yapılması gerekenler ise; işverenlerin ve çalışanların yükümlülüklerini en dobra halde namına getirmeleri ve devletin de denetleme mekanizmasını geliştirerek iş kazaları ve manzume rahatsızlıkları minimal seviyeye indirilmesi düşüncesince icraat yapması gerekmektedir” diyerek konuştu.
“Güvenlik kültürü eksik”
İş sağlığı ve güvenliğinde en ehemmiyetli eksiklerden ortak tanesinin “Güvenlik Kültürü” olduğuna yer veren İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu İş Sağlığı ve Güvenliği Programı Öğr. Görevlisi Mustafa Tatlıcan, “Güvenlik kültürü terimi evvel kez, 1986 senesinde Çernobil'de meydana mevrut çekirdeksel kazadan sonradan hazırlanmakta bulunan ortak raporda kullanılmıştır. Hazırlanan bu rapor, Çernobil kazasında ehemmiyetli dizayn eksikleri, örgütsel yanlışlar ve çalışanların ihlallerinin ehemmiyetli ortak gösteriş oynadığına ayraç etmektedir. İş sağlığı ve güvenliğine değgin araştırmalar yapıldığında umumi alegori beceri önlemlerin alındığı ve derneşik aralıklarla çalışanlara pedagoji bilimi verilerek iş kazaları ve manzume rahatsızlıkları engellenmeye çalışmış bulunduğu görülmektedir. Ancak tahsil edilen bu önlemlerin ehliyetsiz bulunduğu gösterilen iş kazası ve manzume rahatsızlıkları istatistiklerinde görülmektedir” diyerek konuştu.
Çalışanların risk, kaza, manzume rahatsızlıkları ve asayiş kültürü kendisince bilinçlendirilmesinin ehemmiyetli olduğuna aksan özne Mustafa Tatlıcan şu ifadelerle laflarını tamamladı:
“Güvenlik kültürünü geliştirebilmek için; yönetimin asayiş kültürünü benimsemesi, iş güvenliğine değgin değerler, tutumlar ve bağlılığın geliştirilmesi, dalavere ve çalışanlar ortada aykırı güven ve adaletli yaklaşımın sağlanması, işletmelerde riziko değerlendirmesi, çabuk gidişat planı, esenlik gözetimi, meydan gözetimi, derneşik aralıklara güvenli tutum eğitiminin yapılması ve işletmelerde meydana mevrut iş kazaları, manzume rahatsızlıkları ve ramak kaldığında olayların ifade edilmesi ve muktezi mercilere iletilmesi gerekmektedir.”
