Ankara
Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü araştırmacıları, Dünya'dan 1336 enerji yılı uzaklıktaki Kepler-451 ikiz şimal sisteminde dü gezegen keşfetti.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, ayrımsız bölümden araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. hür Baştürk ve Prof. Dr. Selim Osman Selam ile İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Sinan Aliş çeşidinden meydana gelen ve etkili kuma arsıulusal dergide piyasaya sürülen keşif, Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi kendisine bilgi evveliyatına geçti.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, dü toy gezegen keşfine bağlı açıklamayı AA muhabirine yaptı.
Keşif düşüncesince Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi'nde mevcut 80 santim dirayetli Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi'nin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi'nde mevcut 60 santim dirayetli teleskobu ile ikiz yıldızın enerji takdir gözlemlerinin yapıldığını özetleyen Selam, bunun yanı esna Kepler ve TESS feza teleskoplarının elde etmiş bulunduğu gözlemlerin de kullanıldığını ve ikiz yıldızın popülarite zamanlarının çözümleme edildiğini bildirdi.
"Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde elan evvela keşfedilmiş bulunan kuma gezegene arttırma kendisine Jüpiter boyutlarında dü dev gezegenin elan varlığını keşfetmiş olduk." bilgisini paylaşan Selam, şöyleki bitmeme etti:
"Bu sistemde tanıdık tutulmaların zamanındaki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Yapılan çalışmada toplanmış üç gezegen barındıran bu sistemin azimli yörüngelerde dolandıkları da belirleme edildi. Çift yıldızlar çevresinde gezegen bulma işi az buçuk dayanıklı kuma iştir. Dünya literatürüne bakılacak olursa ikiz yıldızlar çevresinde gezegen keşfi Türkiye'den geçmiş el yapılıyor. Ayrıca Türkiye'den geçmiş gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, sonunda ikinci gezegen keşfi de gene Ankara Üniversitesinde işlenmiş oldu.
Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu manada keşfi meydana getirilen gezegen sayısı 22'ye çıktı. Gezegenlerden bir tanesi Jüpiter'in hacminin tahminî kendisine 1,5 katı, başkası de dü katına yakın. Gaz devi gezegenler bulunduğu düşüncesince bu gezegenlerde sahn olma ihtimali yok. Yörünge sürelerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden kuma tanesinin ikiz şimal sistemi etrafındaki mahrek dönemi, doğrusu kuma yılı 43 günde, başkası ise kuma yılı 1800 günde tamamlıyor."
Bilim dünyasında toy coşku yarattı
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 ikiz şimal sisteminin tahminî 29 bin 300 santigrat satıh sıcaklığına eş altcüce çeşidi kuma şimal ile 2580 santigrat satıh sıcaklığındaki cüce çeşidi apayrı kuma yıldızdan oluştuğunu belirterek, "Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47'den sonradan çevresinde ikiden aşkın gezegen keşfedilen ikinci ikiz şimal sistemi olmuştur." dedi.
Çift şimal sisteminin bileşenlerinden birinin kuma manada yaşamının sonuna mevrut kuma şimal bulunduğunu ve hoppadak ısıdam çekirdeğinin bulunduğunu tamlayan Selam, "Bu çeşit şimal sistemlerinin çevresinde gezegen bulmuş olmak, bu işlerin teorisi ve tekâmül emekleri açısından da enteresan kuma punt sunuyor. Çünkü umumi kendisine bu çeşit cisimlerin çevresinde gerçekte sağlam de gezegen beklenmiyor. Bu manada da enteresan ve bilgi dünyasında coşku yaratıcı kuma sezinleme kendisine gerçekleşti." diyerek konuştu.
TÜBİTAK çeşidinden Doç. Dr. hür Baştürk yürütücülüğünde sürdürülen "Zamanlama Yöntemiyle Ötegezegen Keşfi" başlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın ayrımsız sürede doktora talebesi araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer'in doktora acele emek vermesi kapsamında yapıldığını aktaran Selam, "Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keşfinin açıklanmış bulunduğu ilmî makale, Oxford Üniversitesi Yayınları çeşidinden basılan ve alanın en prestijli dergilerinden bir tanesi bulunan "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society" dergisinde yayınlandı."
Yeni gezegenlerin isimleri kurallara gereğince verildi
Çalışma kapsamında ayrımsız ikiz şimal sisteminde önceleri keşfi işlenmiş öbür gezegenin mahrek periyodunun ise 406 gündüz kendisine güncellendiğini tabir fail Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu toy gezegenlerin ise sistemde 2015 senesinde keşfedilen gezegene benzeri kütlede bulunduğunu söyledi.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 ikiz sisteminde keşfedilen dü toy gezegenle beraberce toplamda bu üç gezegen, arsıulusal isimlendirme kurallarına gereğince "Kepler451b", "Kepler451c" ve "Kepler451d" isimleri ile gök bilimi toplumunun kuma ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.
Türk astronomların gezegen keşfine bağlı makaleye "DOI: https://doi.org/10.1093/mnras/stac357" ve "arXiv:https://arxiv.org/abs/2202.02118" umumi ağ adreslerinden ulaşılabiliyor.