Ankara
Rusya'nın Tahran Büyükelçiliği, içtimai iletişim araçları hesabından, 10 Şubat'ta alışılmışın tersine Büyükelçi Levan Dzhagaryan'ın başkanlığında Griboyedov'un büyükelçilikteki anıtına çelenk koyma töreni düzenlendiğine müteallik ortak ileti paylaştı.
Mesajın paylaşılması, İran medyasında ve içtimai medyadaki İranlılar ve kimi politikacılar kabilinden eleştirildi ama Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden ağırbaşlı reaksiyon gelmedi.
Ülkenin önde mevrut gazetelerinden "Cumhuri-yi İslami" gazetesi esbak mevzuyla alakadar yayımladığı haberinde, "Rusların İranlı yetkililere üzerine davranışlarında ayrışık şekillerde örnekleri tanıdık ortak çeşit küstahlığın göstergesi" yerine nitelediği olaya, Dışişleri Bakanlığından kayda bedel reaksiyon gelmemesini eleştirdi.
Gazetenin haberinde Dışişleri Bakanlığının muktezi tepkiyi vermesinin beklendiği belirtilerek, "Yabancı büyükelçiliklerin küstahlığı karşısında Dışişleri Bakanlığının sessizliği tek biçimde ülkenin çıkarına değildir." ifadeleri kullanıldı.
Rus Büyükelçiliğinin İran'da çirkin şöhretle hatırlanan Griboyedov'u yâd törenini önceki kat bu sene iletişim araçları ile paylaştığına dikkati çekici gazetenin haberinde şu ifadelere toprak verildi:
"Yıllar boyunca, Griboyedov'a Rus Büyükelçisi yahut Tahran'daki sefirlik çalışanı kabilinden nazikâne davranılmış mümkün ama bunun büyükelçilikten hariç sızmaması önemlidir. Bu çeşit eylemler, sadece iletişim araçları ile paylaşılmadığı müddetçe delik arkası edilebilir."
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade esbak düzenlemiş olduğu matbuat toplantısında mevzuyla alakadar ortak soruya "Bu eylem, Rusya ile aramızdaki elit ilişkilerimizle ahenkli değildir." yanıtını verdi.
Rus Büyükelçiliğinin paylaşımına en yukarı dozaj gayriresmi reaksiyon ise İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Resul Musevi'den geldi.
Rusların, 1800'lü senelerde İran'ı işgali esnasında ateşlediği topun Meşhed'deki İmam Rıza Türbesi'ni bozma etmiş olduğu ortak görüntüyle Rusya'nın Tahran Büyükelçisi'nin Griboyedov'un abidesi önündeki fotoğrafını içtimai iletişim araçları hesabından paylaşan Musevi, "Tarihten öğüt alalım ama orada kalmayalım. Tarihte durmak uluslar arasındaki ilişkilerin çıkarına değildir." mesajını verdi.
Rus Büyükelçi'nin ortak sene süresince reaksiyon toplayan ikinci paylaşımı
Rusya'nın Tahran Büyükelçiliği hâlâ ilkin de İran'da tepkilere illet bulunan paylaşımda bulunmuştu.
Büyükelçiliğe alakadar içtimai iletişim araçları hesabından 11 Ağustos 2021'de paylaşılan ve İkinci Dünya Savaşı esnasında Rusya, İngiltere ve Amerika liderlerinin "işgal altındaki İran'da düzenlemiş olduğu Tahran Konferansı'na atıfta bulunulan fotoğraf" İran'da tepkilere illet olmuştu.
Tepkilerin arkası sıra Rus Büyükelçi bakanlığa çağrılmıştı.
Dönemin İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, içtimai iletişim araçları hesabından meydana getirdiği açıklamada, Rusya Büyükelçiliği kabilinden paylaşılan fotoğrafı "son basamak uygunsuz" halinde nitelemişti.
İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf da paylaşıma reaksiyon göstererek, müstelzim diplomatik cevabın verilmesini istemişti.
Griboyedov kimdir?
Rus dış ilişkiler uzmanı Aleksandr Griboyedov, İran'da 18'inci asrın sonlarından 20'nci asrın başlarına genişliğinde egemenlik devam eden Kaçar Hanedanı ile Rusya ortada 1828'de imzalanan ve Rusya'ya şişman tavizler verilmesi hasebiyle "utanç donör ortak sözleşme" yerine anılan Türkmençay Anlaşması'nın mimarı yerine biliniyor.
Griboyedov, o devre İran halkına üzerine çirkin muamelesiyle hatırlanıyor. Rus diplomat, 1826-1828'de meydana getirilen Rus-İran Savaşı ve Türkmençay Anlaşması'na meydana getirdiği katkılar zımnında Rusya İmparatorluğu'nun Kaçar Hanedanı idaresinde bulunan İran'a Tahran elçisi yerine görevlendirilmişti.
1829'da işgale üzerine çıkan kitlelerin Tahran'daki Rus elçiliğine saldırısında Griboyedov ve 37 sefirlik çalışanı öldürülmüştü.