Ankara
Cape Town Üniversitesi Afrika Çalışmaları Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Halim Gençoğlu'nun "Bree Sokağı No 122 Afrika'ya Hayat Veren Türkler" kitabında ailesinin evveliyatına arazi sunulan Muhammed Nathri Efendi, Apartheid zamanında yaşadıklarını ve Güney Afrika'daki ırkçılıkla mücadelede ragbi sporunun rolüne bağlı AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Başkent Cape Town'da 1956 senesinde doğan Nathri Efendi, "Eski kefaret yüzünden az şimdi herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğruyorduk. Ragbi sporu altında birleşenler Apartheid rejimini mısra getirmeyi başardı." dedi.
Hayatı süresince sporla uğraştığına dikkati çekici Nathri Efendi, "Tüm kariyerim, doğduğum yerdeki şartlar zımnında spor oldu. İçine dönüşmek mecburiyetinde olduğum spor ise ragbi oldu. Ragbi, bölgemdeki Müslüman toplumu ve düzentileme arkadaşlarımı müşterek araya getiren en ehemmiyetli unsurdu." ifadelerini kullandı.
Apartheid zamanında herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğradıklarını vurgulayan Nathri Efendi, "Eski kefaret yüzünden az şimdi herhangi müşterek bölgede ayrımcılığa uğruyorduk. Ben baş döndürücü şanslıydım zira ragbide baş döndürücü erdemli noktalara geldim. Bizimkinin yanında Batı Cape Bölgesi ile Durban şehrinin de temsilcisiydim. Ragbi oynadığım dönemlerde, kullanıcılarını biraya getiriyordum." niteleyerek konuştu.
"Çok dızman değişikler oldu"
Apartheid sürecinin arkası esna Güney Afrika'da baş döndürücü dızman değişikler bulunduğunu tamlayan Nathri Efendi, "Ragbi sporu altında birleşenler Apartheid rejimini mısra getirmeyi başardı. Biraz da denizaşırı ülkelerdeki kişilerin yardımı ile ha bu." ifadelerini kullandı.
Güney Afrika'da bugün değişik renklerde kişilerin ragbinin ortamında arazi çokça dikkati çekici Nathri Efendi, "Bugün tığ de beyazlar derece güzel oynayabildiğimizi tanıtlama fırsatı yakalıyoruz. Bugünkü takımlara baktığınızda, baş döndürücü sayıda siyahi, aşılanmamış ve parafin oyuncunun arazi aldığını görürsünüz. Ragbi sebebiyle bu ülkenin kullanıcılarını birbirine bağlandı. Bu sayede Güney Afrika dünyanın en maruf ülkelerinden bir tanesi durumuna geldi." niteleyerek konuştu.
"Cape Town’ın Müslüman mahallesi..."
Dedesinin büyükbabası Hacı Hasanüddin Efendi'nin 1836 senesinde İslam dinini belletmek düşüncesince Osmanlı topraklarından Güney Afrika'ya geldiği bilgisini verici Muhammed Nathri Efendi, laflarını şu şekilde sürdürdü:
"Müslümanlığı alana yansıtmak üzere geldi ve burada okudu. Onun ardından, benim dızman babam bölgedeki Müslümanlara İslami yetişek verici akıbet Osmanlı alimlerinden Derviş Efendi, burada yaşamaya bitmeme etti. Sonra babam Mahmud Münir Efendi bayrağı devraldı. Cape Town’ın Müslüman mahallesi, Bo-Kaap Semtinde, 71 Wale Caddesi'nde doğdu. Babam, köklerinden mevrut bu mücadelenin farkındaydı. Apartheid devrinde ragbi sporunu müşterek sav şekilde kullandı ve ırkçılıkla savaşım etti."
"Ragbi, sportif yönden, kullanıcılarını birbirine bağladı"
Nathri Efendi, babası Mahmud Münir Efendi'nin Güney Afrika'da ragbi sporunun liderlerinden bulunduğunu belirterek, "Babam, ilkokula giden, önemsiz yaşta ragbici edinmek talip evlatların eğitimini üstlendi." değerlendirmesinde bulundu.
Mahmud Münir Efendi'nin ragbici edinmek talip evlatları Kimberley kentine götürdüğünü ve karşılaşmalar düzenlediğini dile getiren Nathri Efendi, "10, 12 yaşında ragbi oynayan bu evlatların isimleri, Cape Town'ın binlerce kilometre ötesinde fark duyuldu. Kendi yaştaki öteki çocuklarla turnuvalara katıldılar. Sporun ruhu sebebiyle toplaşma ve devingenlik olanağı buldular. Onlar elden Cape Town'da ragbi oynamadı. Yurt dışına açıldı. Rahmetli babam, birtakım önemsiz aktörleri Avustralya'ya götürdü. Bugün, o oyuncular olmuş ha ve yaşadıkları deneyimlerden gururla bahsedebilirler. Ragbi, sportif yönden, kullanıcılarını birbirine bağladı, baş döndürücü değişik kültürlerden arkadaşlıklar kurulmasına okazyon oldu." niteleyerek konuştu.
Babasının "Ragbi dingildemek istiyorsan çelimli müşterek büyümek istiyorsun." şeklindeki fikre huzur çıktığını tabir fail Nathri Efendi, şunları söyledi:
"Ebeveynler, yapılı, ağırbaşlı ve dızman bulunmadığı sürece evlatlarının ragbi oynamasını istemez. Oynadığımız çağda rakiplerimiz ve grup dostlarım da buna benzeri özelliklere sahipti. Babam bu mantaliteye huzur çıkıyordu zira biz, rakiplerimiz derece iri değildik. Maçları kaybetmenizin nedeni, iri olmamanız değil, güzel müşterek tekniğe cemaat olmamanızdandır. Bugünkü oyunculara baktığında, yapılılar kadar, minyon tipli aktör da mevcut ve baş döndürücü iyiler. Dünya Kupası'nda mülevven tende nice küçük iri aktör oynadı. Ragbi, herhangi müşterek devir tekniğin şimdi ehemmiyetli bulunduğu müşterek oyundur. Bazıları 'ragbi koca oyunudur' der. Bu da akıllıcasına değil. Böyle olsaydı bu spor bu derece gelişmezdi. Ragbi sporu sevenlerin oyunudur. Yeteneğin mevcut ise oynarsın, güzel sumsuk yahut çifte atarsan değil. Bu müşterek spor, dövüş değil."
Türk vatandaşlığını aldı
Türk vatandaşlığı başvurusu onama edilen Nahtri Efendi'nin ve ailesinin yaşamış bulunduğu Cape Town, Bo-Kaap Semti, 71 Wale Caddesi'ndeki ev müzeye dönüştürüldü.
Vatandaşlık işlemlerinin pandemi zımnında geciktiğini tabir fail Nahtri Efendi, bu konudaki yardımları düşüncesince Halim Gençoğlu ile İstanbul Yavuz Sultan Selim Camisi Baş İmamı Abdullah Kılıç'a teşekkürname etti.
Özellikle torunları namına bahtiyar bulunduğunu dile getiren Nahtri Efendi, "Ailecek baş döndürücü alım çalım duyuyoruz bu durumdan. Pandemi zımnında az buçuk uzadı ancak böylece oldu. Yakında Türkiye'ye geleceğim." niteleyerek laflarını tamamladı.