Beyrut
Beyrut sokaklarında dolaşırken Türkçe konuştuğunuzu duyar duymaz yanınıza gelip sizinle geveze etmeye süregelen müşterek Ermeni ile anbean karşılaşabilirsiniz.
Türkiye'den ayrılmalarının üstünden müşterek çağ geçmiş olmasına karşın Türkçe konuşmayı sürdürenlerin yanı sıra, sonuç çağda göstergeç dizilerinden zat kendilerine Türkçe öğrenen Ermeniler de mevcut.
İşin en enteresan yanı ise hayatında on paralık Türkiye'yi görüşme etmemiş nice Ermeninin güçlü Türkçeyi aşırı okunabilen müşterek biçimde konuşabilmesi.
Çalıştığı otoparkta Türkçe türküler mırıldanıyor
Bunlardan birisi de 48 yaşındaki Vartan Deirsarkisyan. Babası aslen Adana, anası de aslen Gaziantepli bulunan Deirsarkisyan Lübnan'da doğup olgun ve Türkiye'yi on paralık görüşme ika fırsatı bulamamış.
Bununla baş başa park yeri görevlisi kendisine çalışmış bulunduğu alım satım merkezinde kendiliğinden Türkçe türküler mırıldanırken rastlayabileceğiniz Deirsarkisyan, eve gittiğinde de genel anlamda İbrahim Tatlıses şarkıları açıp uykusuna dalana denli onları dinlediğini söylüyor.
Lübnan'daki Ermenilerin minimum yüzdelik 60 ila 70'i Türkçe biliyor
"İbrahim Tatlıses'i aşırı severim. (Onu dinlemeye) Yok demem." diyen Deirsarkisyan, Türkiye'yi görüşme geçirmek istediğini fakat sayaç bulamadığını belirtti. Yeni neslin de göstergeç yardımıyla Türkçeyi öğrendiğini kaydeden Deirsarkisyan, Lübnan'da canlı Ermenilerin minimum yüzdelik 60 ila 70'inin Türkçe bildiğini aktardı.
"Türk yemeklerinden en aşırı Urfa ve Adana kebabını seviyorum"
En sevilmiş bulunduğu şarkılardan birisi bulunan "Bir Taş Attım Havaya"yı mırmırık Deirsarkisyan, "Türkçe konuştuğumu duyan Lübnanlılar arada sırada 'Bu ne dil' diyerek soruyorlar. Türkçe olduğunu, annem ve babamın Gaziantep ve Adanalı bulunduğunu söylüyorum ego de. Oralar da 'geliysin, gidiysin' biçiminde müşterek işve ile konuşurlar. Türk yemeklerinden en aşırı Urfa ve Adana kebabını seviyorum. " dedi.
"Türkiye'yi de sevdim. İnsanlarını da sevdim"
Beyrut'un çoğunlukta Ermenilerin yaşamış bulunduğu Burc Hammud Mahallesi'nde durma fail Adanalı 65 yaşındaki Ermen Çerkezyan da okunabilen müşterek biçimde Türkçe mütekellim Lübnanlı Ermenilerden biri.
Lübnan'da doğan ve fakat 45 yaşlarında Türkiye'yi görüşme ika fırsatı bulan Çerkezyan, Adana'ya geçmiş ziyaretini şu biçimde anlattı:
"Çok sevdim. Türkiye'yi de sevdim. İnsanlarını da sevdim. Yemeklerini de sevdim. Kendilerinin servisini de sevdim. O denli iyi memleketli yeridir ki bana aşırı saygı edildi."
Adanalılara Lübnan'dan geldiğini ve aslen buralı bulunduğunu dediğinde her insanın şaşırdığını tamlayan Çerkezyan, şu biçimde konuştu:
"Sonra ahbap olduk. Ellini uzattılar. 'Sen de ego de Adanalıyız' dediler. Ne denli iyi Türkçe konuştuğumu söylediler. 'Senin konuştuğun Türkçe emektar Türkçe. Yeni Türkçe değil. Bunu ne öğrendin?' dediler."
"Benim elimde olsa (Türkiye ve Ermenistan arasında) barışı yaparım"
"Türkiye ile Ermenistan arasındaki yanaşma karşı ne düşünüyorsunuz?" sorusuna ise Çerkezyen şu cevabı verdi:
"Tabii iyi olur. Ermeni evlatları az buçuk ileriye çevrik düşünsünler. Bunun sonu yok. Hayat hakeza gitmez. Hayatta tamamıyla sulh olacak. Benim elimde olsa (Türkiye ve Ermenistan arasında) barışı yaparım. Memleketin ilerlemesini isterim. Benim çocuklarım ve torunlarım henüz ileriye gitsin diyerek bu işi yaparım."
En sevilmiş bulunduğu liet "Urfa'nın çevresi bulanık dağlar"
Çalışırken güçlü dilinden düşürmediği türkünün "Urfa'nın çevresi bulanık dağlar" şarkısı bulunduğunu kail Çerkezyan, "Çok aşırı iyi müşterek şarkı. Bu şarkıyı rahmetlik babam dinlerdi. Kanada'da bulunan annem de halen dinler. Daha evvela aşırı henüz müşterek tomar yırlamak dinlenirdi güçlükle unuttuk." diyerek konuştu.
Babasının devamlı evde yırlamak söylediğini, yay ve coşku çaldığını da on paralık unutmadığını aktaran Çerkezyan, "Babam kelle muadili Adanalı birisiydi ve esenlik insanıydı. Evde halfe (eğlence) bulunmadığı gündüz yoktu. Babam yay ve coşku çalardı. Babam birlik müşterek Adanalıydı." dedi.
"Biz küçükken annem cemi Türk yayınlarını açardı"
Annesi aslen İstanbullu, babası da aslen Diyarbakırlı bulunan 36 yaşındaki Arli Kaçaduryan kadın da Türkçeyi aşırı okunabilen müşterek biçimde konuşanlardan.
Kendisi Lübnan tevellütlü bulunan ve Beyrut'ta yurt danışmanlığı önleyen Haçaduryan, "Biz küçükken annem cemi Türk kanallarını, Türk dizilerini açardı. Onlara bakılırsa ego ve ağabeyim anca öğrendik Türkçeyi ve şu anne denli geldik." dedi.
İstanbul'a geçmiş gidişini gülücük ederek anımsayan Haçaduryan, "İlk özellikle az buçuk komikti. Ben ve ağabeyim güya kendimizi müşterek diziye girmiş kabil hissediyorduk. Ondan sonradan açıldık az buçuk biraz." ifadelerini kullandı.
Lübnanlı Ermeni dostlarıyla Türkçe konuşuyor
Evde dayanıklı Türkçe konuşmadıklarını fakat devamlı Türk göstergeç yayınlarını izlediklerini dile getiren Haçaduryan, şunları söyledi:
"Türkiye'ye gittiğimde geçmiş eyyam Türkçe düşüncesince az buçuk çetin oluyor, ondan sonradan açılıyorum. 'Türk müyüm değil miyim' diyerek soruyorlar bana. Türkiye'den Lübnan'a mevrut dostlarım mevcut ise onlarla elbette ki Türkçe konuşuyoruz. Birkaç (Lübnanlı Ermeni) dostum mevcut onlarla paradigma izliyorum ve toplanınca cemi Türkçe konuşuyoruz."
Türk dizilerini aşırı seviyor
Dizileri elden Türkçe izlediğini ve tamamını anladığını aktaran Haçaduryan, "Şimdi 'Yargı' dizisini aşırı bayıla bayıla izliyorum, en aşırı onu seviyorum şu an diyebilirim. Bazen 'The Voice of Türkiye'yi açıyorum ve Türkçemi güncelliyorum." dedi.
Haçaduryan, Lübnan'da canlı Ermenilerin çoğunun Türkçe bildiğini, aksanları değişik olsa da Türkçe konuştuklarını belirtti.
Lübnan'da 1934'ten buyana kişi sayımı yapılmadığı düşüncesince ülkede canlı unsurların sayısı açık kendisine bilinmese de bu ülkedeki Ermeni nüfusunun 60 bin ile 100 bin ortada bulunduğu kestirim ediliyor
Lübnan iç savaşına sonuç sağlayan 1989'daki Taif Anlaşması'nda da Ermeniler, Lübnan'ın yedinci şişman anne toplumu kendisine onama ediliyor.