İstanbul
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları Ordusu'nun "terör" listesine alınmasını istem fail tasarının geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosunda (AP) bildirme edilmesine yanıt Tahran'ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan (NPT) ayrılabileceğini söyledi.
İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'na (ISNA) göre, Abdullahiyan, matbuat mensuplarına meydana getirdiği açıklamada, AP'de İran aleyhine tahsil edilen sonucu değerlendirdi.
AP'nin İran aleyhine almış bulunduğu karara tepkime yerine "NPT'den çıkacak yahut Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) gözlemcilerini ülkeden çıkarma" ihtimaline bağlı müşterek soruya Abdullahiyan, "Alman Dışişleri Bakanı kabilinden kimi Avrupalı diplomatlar, tam tecrübeye cemaat olmamalarına karşın işin başındalar. Eğer onlar, akla akla yatkın müşterek kez tutmaz ve politik tutumlarını düzeltmezlerse gelişigüzel belki düşünülebilir." cevabını verdi.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'le geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiği telefon görüşmesine yer veren Abdullahiyan, Borrell'in, "AP'de tahsil edilen sonucu infaz ardında olmadıklarını, tahsil edilen kararın AP temsilcilerinin müşterek kısmının mevzuya hissî yaklaşımından kaynaklandığını" tabir ettiğini aktardı.
AP'nin İran aleyhine kararı
AP, 19 Ocak'ta, AB çeşidinden İran'a şimdi aşkın müeyyide getirilmesi, İran önderi Ayetullah Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'ye müeyyide uygulanması, Devrim Muhafızları Ordusu'nun AB'nin yıldırı listesine katılması taleplerini içeren fakat bağlayıcılığı sıfır müşterek değişmeyen tasarısını bildirme etmişti.
Tasarıda, İran'da Mahsa Emini'nin manşet nezaretinde ölmesinin peşi sıra başlamış bulunan protestolar dolayısıyla sunulan ölüm cezası cezalarının kınandığı, gözaltına tahsil edilen göstericilerin başıboş bırakılması gerektiği tabir edilmişti.
NPT nedir?
Halihazırda 191 ülkenin yan bulunduğu anlaşma, 5 Mart 1970'te yürürlüğe girdi. 3 bel kemiği ilke üstünde mensur edilen NPT'nin esasi amaçları; çekirdeksel silahların yayılmasının önlenmesi, çekirdeksel enerjinin sivil zabıta polis amaçlarla kullanması ve çekirdeksel silahsızlanma yerine biliniyor.
Soğuk Savaş devrinde kalan çekirdeksel silahlanma yarışının önlenmesi düşüncesince yaşama geçirilen anlaşmanın 9. Maddesi'ne göre, 1967'den evvel çekirdeksel silaha cemaat bulunan devletlere imtiyazlı müşterek heykel kazandırıldı.
Bu kapsamda, çekirdeksel silahlara cemaat oldukları aşina 5 iklim Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve ABD Birleşik Devletleri, öbür devletlerin çekirdeksel tabanca edinmelerine araştırma görevlisi olmayacakları ve çekirdeksel silahsızlanma amacına akla yatkın akıntı edecekleri taahhüdünde bulunurken, çekirdeksel tabanca sahibi sıfır öbür 186 iklim bu silahları edinmekten kaçınacaklarına ilişikli yalan verdi.
Buna karşın 56. yılına giren NPT'nin akıbet yıllarda kalan çekirdeksel silahlanma yarışının önüne geçmekte zorlandığı belirtiliyor.