Bağdat
Yaklaşık 9 milyon nüfusa cemaat hükûmet merkezi Bağdat’tan güzeşte Dicle Nehri’ne nice çevreden lağım döşemi suları akıtılıyor.
Bağdat kent Hastanesinden çıkan ağılı ve kimyevi maddelerin toprak almış olduğu sıvılar da döşenen borularla direkt Dicle Nehri’ne karışıyor. Ayrıca, yakınlarda oturanlardan birileri evlerindeki çöpleri dereye atıyor.
Nehirde oluşan koyu pislik etrafa baş döndürücü biçimsiz kokuların yayılmasına ve havanın da kirlenmesine etken oluyor.
"İnsan yaşamını yakından ilgilendirdiği düşüncesince acele hal gerekli"
Irak Çevre Bakanlığının "Çevre Durumu" raporunda, Dicle Nehri'ndeki kirliliğinin asliye kaynakları ortada Dicle'ye cari Diyala Nehri'ndeki kirliliğin yoğunluğu ve İran'dan mevrut atıkların olduğuna toprak veriliyor. Raporda Bağdat'ın Rüstümiye bölgesindeki lağım döşemi sularının da direkt dereye akıtıldığı belirtiliyor.
Irak Çevre Bakanlığı Afet Risklerinin Azaltılması Dairesi Başkanı Usame İbrahim, resmi ceride Sabah’a icra ettiği açıklamada, çabucak fabrika, hastane, çarpıcılık santralleri ve kanalizasyonlardan 1 milyon 500 bin metreküp hazır para atığın Dicle Nehri’ne karıştığını söyledi.
Muhammed, "Yaşanan bu mesail insanoğlu tarafından içmece suyunu zehirliyor. İnsan yaşamını yakından ilgilendirdiği düşüncesince meseleye acele hal bulunması gerekli." dedi.
Eski Irak Su Kaynakları Bakanı Hasan Cenabi de şimdi önceki icra ettiği açıklamada, Dicle Nehri’ndeki suyun yüzdelik 40’ının muhtelif mevki kurumlarından mevrut atıklardan oluştuğunu tabir etmişti.
Bağdat’ta 18 ayrı lağım döşemi merkezinden günce kısaca 700 bin metreküp ağırbaşlı su atıkları Dicle Nehri’ne akıyor.
Bağdat’ta gençlerden oluşan fahri ekipler, belli aralıklarla Dicle Nehri’nin kenarına bırakılan atılmış maddeleri ve yararsız yığınlarını temizliyor.
"Savaş kalıntıları ve kimyevi atıkları Dicle suyunu kirletti"
AA muhabirine mütekellim Iraklı mekân kirliliği uzmanı İkbal Latif, Dicle Nehri'ndeki kirliliğin nice sebebi bulunduğunu söyledi.
Latif, "Nehirdeki kirliliğin en asliye deposu harp kalıntılarıdır. 2003 mücadelesi esnasında geçer not silahlardan kaynaklı kurşun, bakır ve gayrı kimyevi ve ağılı atıklar Dicle Nehri suyundaki kirliliği artırdı. Bu ağılı atıklar suyu arıtan bitkileri de öldürdü." dedi.
Irak'taki Dicle Nehri'nde yaşanmış olan kirliliğin ve suda oluşan ağılı maddelerin ortak gayrı kaynağının da İran'dan mevrut baskın suları bulunduğunu tabir fail Latif, şunları kaydetti:
"Laboratuvarda elde ettiğim verilerde İran'dan Dicle Nehri'ne mevrut baskın sularında ağılı maddelere rastladım. Bu ağılı maddelerin arsıulusal normlara gereğince suya bırakılması yasak; bu adamlık suçudur. Irak'taki fabrikalarla hastaneler ve kanalizasyonlardan çıkan atıklar ve endüstri maddeleri de Dicle'ye akıtılıyor. Dicle ve Fırat Nehri'ndeki pislik anbean artıyor fakat tek hükümet buraya ortak hal bulamadı."
Iraklı mekân aktivisti Ebu Hasan el-Musafiri de, Bağdat'ta evlerden mevrut atılmış suları ile hastanelerden çıkan kimyevi maddelerin Dicle Nehri'ne karıştığını, ait mevki kurumlarınınsa hal dair beceriksizlik kaldığını söyledi.
"Dicle Nehri'nde bundan böyle ortak mekân problemi ve krizi var." diyen Musafiri, Çevre Bakanlığının soruna hal düşüncesince bütçesinin olmadığını kanıt ettiğini, fakat bunun gerçekle bağdaşmadığını dile getirdi.
"Çok sayıda insanoğlu ten ve sütun kanserine yakalandı"
Irak'ın Meysan vilayetinden mekân uzmanı Ahmed Salih, Dicle Nehri'ndeki kirliliğin hayatı gözdağı değer ölçüde bulunduğunu belirtti.
Salih, "Dicle Nehri'nde oluşan pislik Süleymaniye'den başlayıp Basra'ya derece uzanır. Bu probleminin sebeplerinden bir tanesi hükümetin dikkatsizliği gayr de kişilerin umursamazlığı ve dereye yararsız atmaları. Dicle Nehri'nde oluşan pislik hayvanların ve kişilerin yaşamını da gözdağı ediyor. Meysan ve gayrı alanlarda baş döndürücü sayıda insanoğlu Dicle Nehri'ndeki halden ekolojik ortam ten ve sütun kanserine yakalandı. Sağlık Bakanlığında da bu mevzuda veriler bulunuyor." dedi.
İnsan ve çevreye dokunca sağlayan bu probleminin çözümü düşüncesince Meclisin birtakım kanunlar çıkarılması icap ettiğini vurgulayan Salih, hükümetin de bunların uygulanmasına erdemli ehemmiyet vermesi icap ettiğinin altını çizdi.
Dicle Nehri Koruma Derneği Üyesi Nasir Bakır ise nehirdeki kirliliğe bağlı gözlemlerini şu şekilde anlattı:
"Dicle Nehri’ne başta Bağdat kent Hastanesinden çabucak kimyevi maddeler değil dokunmabana ilaçlarının atıkları atılıyor. Bir zamanlar, bu hastaneden dereye atılmış al maddeye rastladık ve kansere defa açtığını gördük. Petrol şirketlerinden de atılmış maddeler dereye bırakılıyor. Bunlara dirlik caydırıcı tek tedbir de bulunmuyor."
"Müşteriler balıklarda arsa yağı ve süt keyfi bulunduğunu söylüyor"
Bağdat'ta vaktini Dicle Nehri kenarında balık sara nâkil Salih Hamid, evlerden cari atıkların ve lağım döşemi sularının dereye karışmasıyla yaşanmış olan kirlilikten ekolojik ortam balıkların hayatını kaybettiğini söyledi.
Hamid, "Bazen alıcılar bizlerden satın aldıkları balıklarda arsa yağı ve süt keyfi bulunduğunu söylüyor. Muhtemelen bunun sebebi çarpıcılık santralleri ve jeneratörlerden cari atıklar." dedi.