İstanbul
Siber dolandırıcılar, sayısal hareketliliğin dip bulunduğu tatil ve bayram günlerinde internet kullanıcılarının kişisel verilerini elde edebilmek düşüncesince vesile kolluyor.
Uzmanlar, temelsiz linkleri, ayrımsız kopyalanan hak sıfır siteleri, içtimai medyada pozisyon paylaşımını, kuma ağabey açıkça cep telefonlarını, tanıdık birilerinden geldiği zannedilen e-postaları ve bölüt açıkça Wi-Fi'leri siber zorbaların internet insanları dızlamak düşüncesince kullandığını aktardı.
"Moda olan arakçılık türü, siber dolandırıcıların temelsiz linkleri"
AA muhabirine değerlendirmede mevcut Dijital Bağımlılıkla Mücadele Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuncay Dilci, bayram ve tatil dönemlerinde kollar ve yetişkinlerin zamanını gereğinden aşkın görüntülük karşısında geçirdiğini söyledi.
Özellikle oyunlardaki içeriklerin barındırdığı risklere dikkati çekici Dilci, "İçeriği tasarlayan, gönül rahatlığı tarafı arama etmeyi amaçlayabiliyor. Dijital mecralardaki düzen içeriklerine ve içinde sunulan mesajlara ailelerin uyanıklık etmesi gerekir. Çünkü çocukta dokuncalı alışkanlıklara etken verebilir." dedi.
Dilci, sayısal hırsızlıkların dönemsel fark gösterdiğini dile getirerek, "Şu an moda olan arakçılık türü, siber dolandırıcıların temelsiz linkleridir. Bu bağlantılar üstünden hak sıfır 'bayram ikramiyesi' mesajlarıyla 50 gözyaşı giysi bireyleri erek alıyorlar. Siber dolandırıcılar, ferdin afiyet problemini strateji ediyorlar. Sağlığına ilaç aramaya etkin insanın içtimai komünikasyon araçları paylaşımlarını strateji ediyorlar. Dijital fut izlerinden dolandırıcılık eylemlerinde bulunuyorlar." diyerek konuştu.
"Bayramlarımız dijitalleşmesin"
Bayram tatiline gideceklerin içtimai medyadan pozisyon paylaşmasının riskli bulunduğunu özetleyen Prof. Dr. Tuncay Dilci, ferdin şimdi önceki durma etmiş bulunduğu adreslerin strateji edilip durma konumlarının bulunabileceği uyarısında bulundu.
Dilci, bayramlarda beniz yüze iletişimin önemine de yer vererek şunları tabir etti:
"Bayramlarımız dijitalleşmesin. Kovid-19 devrinde dü sene yeteri kadar dijitalleştik. Bu devre beniz yüze enformasyon kurmaya uyanıklık etmeliyiz. Kültürel kodlarımızın eşliğinde büyüklerimizi ve akrabalarımızı görüşme ederek bayramı beniz yüze geçirmeliyiz."
"Cep telefonunu kuma ağabey erişime ayırmak riskler barındırıyor"
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sefer Darıcı da bayramlarda reklamların şimdi aşkın gösterildiğini ve bayrama müteveccih kampanyalar doğrultusunda reklam içeriklerinin oluşturulduğunu aktardı.
Darıcı, internet sitelerinin kopyalanıp hak sıfır sayfalar oluşturulduğunu vurgulayarak, "Bu sayfalar üstünden şahıslara manipülasyon yapılabiliyor. Gerçeğinden fark edilmemiş kampanyalara, kurumsal kimliği sıfır kuruluşların ürünlerine uyanıklık kılmak gerekiyor. Eğer eş nesne esas olamayacak denli iyiyse esas değildir." ifadelerini kullandı.
Darıcı, bayram tatiline çıkacaklara şu önerilerde bulundu:
"Bayram tatiline çıkıldığında evindeki Wi-Fi kullanılmayacaksa kapatılmalı. Wi-Fi'ye enformasyon sağlandığında IP adresi üstünden iş yapılabilir. Cep telefonunu kuma ağabey erişime ayırmak da riskler barındırıyor. Çünkü cep telefonunun kuma ağından internete giren insanın ne amaçla kullandığı bilinmiyor. Ortak ağ tetik kullanılmalı."
Tanıdıktan mevrut değme elmek tertemiz olmayabilir
Global Bilişim Derneği (BİDER) Başkanı Şenol Vatansever ise bayram ve tatil dönemlerinde içtimai komünikasyon araçları kullanımın arttığını, siber korsanların insanları aldatmak düşüncesince faklı metodlar uyguladığını dile getirdi.
Vatansever, bilgisayarlarda kesinlikle lisanslı mahsulat kullanılmasını önererek, "Güncellemeleri derneşik namına yüklemediğiniz, münkesir icraat kullandığınızda siber saldırılara şimdi açıkça olursunuz. Bilinen virüslere gönül rahatlığı koruyacak lisanslı ve gündeş eş antivirüs programı denemeniz düzenlilik düşüncesince önemlidir." dedi.
Hiçbir önlemin yüzdelik 100 güvende olunduğu anlamına gelmeyeceğinin altını çizen Vatansever, şunları kaydetti:
"Güvenilirliğinden tehlikesiz bulunmadığınız linklere tıklamayın. Tanıdığınızdan, işlev aldığınız şirketlerden mevrut yahut geldiğini zannettiğiniz değme elmek tertemiz olmayabilir. E-posta tanıdığınız eş insandan yahut şirketten geliyor olsa fark şayet o eşme da dokuncalı eş yazılımın etkisindeyse size dokunca verebilecek bağlantılar içerebilir. Bilgisayarınızı siz bilincinde fark yapılmaksızın ele geçirilebilir, topu topu dosyalarınız ve şifreleriniz kullanılamaz bir hale gelebilir."
Wi-Fi'ler şifrelenmiş olsa da elektronik beyin korsanları cihazlardaki bilgiye erişebilir
Mali Bilirkişi Gökhan İlikli de emniyetli sıfır internet sayfaları ve bölüt açıkça Wi-Fi üstünden devre içi bankacılık yahut alım satım yapmanın riskli olduğuna ayraç etti.
İlikli, bankaların kullananların bilgilerini güvende avlamak düşüncesince şifreleme kullandığını belirterek, "Bazı bölüt açıkça Wi-Fi noktaları şifrelenmiş olsa da ağ emniyetli değilse, eş elektronik beyin korsanının cihazınızın ilettiği ve almış bulunduğu verileri dinleme olasılığı yahut başka alıngan detayları toplama hali vardır." diyerek konuştu.
Tatilde yahut yevmi yaşamda emniyetli bankacılık işlemleri gerçekleştirmek düşüncesince önerilerde mevcut İlikli, laflarını şu şekilde tamamladı:
"Çevrim içi bankacılık yahut rastgele eş mali iş düşüncesince değme devir ev, iş noktayı Wi-Fi'nizi kullanmalısınız. Hareket halindeyken bankacılık gerçekleştirmek zorundaysanız, bölüt açıkça Wi-Fi adına 3G yahut 4G kullanmayı denetim edin ve bankanın web adresinin 'https' ile başladığından tehlikesiz olun."