Çanakkale
Saraç ustasının birlikte 13 yaşlarında şakirt kendisine mesleğe aşama atan Şahin, Çanakkale'nin Biga ilçesinde duvarları güreşçi fotoğraflarıyla süslenmiş yegâne odalı atölyesinde kispet üretiyor.
Mesleğini yıllardır yegâne başına sürdüren Şahin'in ustacasına işlediği kispetler, bugüne denli baş döndürücü sayıda güreşçi kabilinden er meydanında kullanıldı.
Yetiştirdiği çıraklar sebebiyle mesleğinin unutulmamasına da ulama sağlayıcı Şahin, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) konkre sıfır firez mirası emekleri kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünce 2010 senesinde "Yaşayan İnsan Hazinesi" seçildi.
"26 yaşındaydım, Türkiye'de kispet ustası kendisine yegâne kaldım"
Kispet ustası İrfan Şahin, AA muhabirine, dede sporu besili güreşin kispet yapılmaksızın yapılamayacağını söyledi.
Pehlivanların kispet giyip geçmiş Allah'a, sonraları yüreğine istinaden er meydanına çıktığını tamlayan Şahin, şunları kaydetti:
"Biga'nın Eğridere köyünde doğdum. 2. Dünya Savaşı'ndan çıkmışız, fakirlik, fakr var. İçimde kıraat tutkusu vardı. Maalesef okuyacak durumumuz yoktu. 13 yaşlarındayken babama 'Beni birlikte sanata verir misin?' dedim. Babam, 'Ustalarla görüşeyim' dedi. Biga'da 7-8 saraç vardı. Saraçlık buyurmak hayvanlara koşum, yular, şayet yaparlar. Saraç Mustafa Turabi eli uz o devir Biga'nın en güzel saraçlarından. Ustanın yanına gittim. 'Bismillah' dedik başladık, 66 seneden buyana ayrımsız mesleğin içindeyim."
Şahin, yamaklık ve kalfalık dönemlerinin peşi sıra askere gittiğini, döndüğünde ustasının birlikte çalışmaya bitmeme ettiğini dile getirdi.
Ustasının 1967'de yaşamını kaybettiğini özetleyen Şahin, "İstanbul'da ustamdan baş döndürücü henüz adlı sanlı birlikte Hidayet eli uz vardı. 3 ay sonraları da o ölüm etti. Ben o tam 26 yaşındaydım, Türkiye'de kispet ustası kendisine yegâne kaldım. O dönemin dört başı mamur adlı sanlı pehlivanları bana geldi, 'Aman ustam bizi bekâr bırakma. Bu alp pehlivanları yeşil çayırlarda kimsesiz bırakma' dediler. Allah bana iane etti, dört başı mamur adlı sanlı pehlivanları 1968 senesinden itibaren kispetsiz bırakmadım." niteleyerek konuştu.
Teknolojinin gelişme göstermesi kispet yapımının süresini de kısalttı
İrfan Şahin, mesleği derinliğine seneler yegâne başına sürdürdüğünü, hemen sonra nice şakirt yetiştirdiğini anlattı.
Kispet istihsal ve tamirat işini öğrettiği çıraklarıyla halen görüştüğünü özetleyen Şahin, "Çırak yetiştirmeye bitmeme ediyorum. Samsun, Denizli, Antalya, Edirne'de çıraklarım var." dedi.
Belediyelerin besili güreş müsabakalarına ulama sağlayıp müzahir oldukları pehlivanların kispetlerini yaptırdıklarına ayraç fail Şahin, 50 sene geçmiş bugünkü sistemler bulunmadığı düşüncesince kispetlerin el emeğiyle dikildiğini tabir etti.
Şu anda üretimde şişman makineler kullanıldığına yer veren Şahin, şunları kaydetti:
"Biz birlikte aritmetik yaptık. Bugüne denli el ile 15-16 bin kispet dikmişim. O vakitler nüfusumuz azdı. El emeği ile birlikte pehlivana 2,5-3 günde kispet yağlayıp tasdik ediyordum. Şu anda benim çıraklarım günde 5 kispet yapıyor. Nasıl yapıyorlar? Benim 3 saatte yaptığım birlikte işi onlar 9 dakikada yapıyorlar. Tamamen el emeğiyle meydana getirilen kispetleri onlar bizatihi makinelerle yapıyorlar."