Kayseri
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce (TAGEM) üretimi azalmış efsanevi ırklarının sayısı ve veriminin artırılması gibi 2011 senesinde şehirde uygulanmaya başlanan "Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Projesi"nde 74 üretici arazi alıyor.
İl ve kaymakamlık ekincilik orman müdürlükleri, Kayseri Damızlık Koyun Yetiştiricileri Birliği ve Erciyes Üniversitesi (ERÜ) iş birliğiyle sürdürülen projede müspet neticeler alınıyor.
Proje lideri, ERÜ Veteriner Fakültesi Zootekni Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Bayram, AA muhabirine, semiz akrep kucak ırklarından Akkaraman koyunlarının dudaklarının fevk kısmındaki dip yarıktan çevre merada, çayırda otlarken baş döndürücü elan derindeki otları yiyebildiklerini, dişilerinin 42-55 kilo ağırlığında olduğunu, erkeklerinin ise 85 kilograma denli çıkabildiğini söyledi.
Bu koyunların fut yapılarının dağlık kitleye akla yatkın olduğunu, bedava hafif incinme problemi yaşamadığını tabir fail Bayram, "Bizim ırklarımız parlak ırklar. Yüzyıllar süresince seleksiyona yayımcı kendisine gelmişler, birlikte yerde tıkanmışlar. Bundan sonrası düşüncesince de TAGEM'in projesi devreye girdi." dedi.
Projenin geçmiş ilkin yetiştiricilere mevki kabilinden maruz dayanak noktası kendisine algılandığını tamlayan Bayram, "Aslında bu destek, eşya tutmaya, cevher seçmemize ve ahir nesilde yetiştiriciler ortada paylaşılmasına müteveccih birlikte uygulama. Yetiştiricinin tuttuğu kayda ve söylediklerimize uymasına mal veriyoruz. Bu tutma değil, ödüllendirmedir." diyerek konuştu.
Bayram, bu ırkın hem yapakçı hem kasap bununla beraber sütçü bulunduğunu aktararak, Kayseri'de projeye 18 bin kucak ve 900 koçun müdahale edildiğini, yavruları da adisyona katıldığında kısaca 40 bin efsanevi varlığından lakırtı edilebileceğini anlattı.
Projenin amacına değgin bilgelik verici Bayram, şu şekilde konuştu:
"Islahtaki amaç, efsanevi sayısını artırmaktan fazla birinci sınıf efsanevi sayısını artırmak. Bunların yetiştiriciler kabilinden cevher kendisine kullanılmasını yaygınlaştırmak. Akkaraman ırkında birlikte koyundan yılda 1,2 kuzu alınır, kısaca 100 koyununuz var ise hamile halde bundan 120 kuzu katılması beklenir. Bunları reform kanalıyla artırmaya çalışıyoruz.
Akkaraman ırkında Türkiye çapında baktığımızda ikizlik payı 1,2'den 1,4'e çıktı. Kayseri'de ikizlik ve taayyüş gücü yönünde dobra neticeler almaya başladık. mesela 100 kuzumuz doğdu, sütten kesildikten sonraları 100 kuzudan kaçı yaşıyor, buna bakıyoruz. Önceleri taayyüş payı yüzdelik 80'lerdeydi, sonraları yüzdelik 85'e çıktı, şu an yüzdelik 92'lerdeyiz, yüzdelik 95'e çıkarmaya çalışıyoruz. Koçluklar işletmeler ortada nakil edilerek çağ yakınlığı oluşmaması sağlanıyor, sıhriyet ırak tutuluyor ve böylecene öbür işletmelerde de ürün yükseğe taşınıyor."
Veteriner doktor Kazım Demiral ise plan evveliyat birlikte kuzunun veladet ağırlığının 3,5 kilo yöresinde olduğunu, şu an ise 4,5-5 kilo ortada değiştiğini, yetiştiricilerin hayvanlarını kitleye götürdüklerinde şişman çıkar sağladıklarını kaydetti.
"Proje bizi bilinçlendirdi"
Talas ilçesine değgin Başakpınar Mahallesi'nde kayadan oyma mağarada besicilik karşıcı ve projeden yararlanan Muammer Kılıçkaya da 5 senedir reform projesinde arazi aldığını söyledi.
Daha ilkin hayvanlarından ürün alamadığına dikkati çekici Kılıçkaya, şunları tabir etti:
"Dededen babadan gördüklerimizle hayvancılık yapıyorduk, şuurlu değildik. Proje bizi bilinçlendirdi. Projeye geçince ıslahın ne işe yaradığını öğrendik. Kuzuların birçoğunu 'çelerme' denilen hastalıktan kaybediyorduk. Bir sürüde doğan kuzulardan minimum 30-40 denli kaybımız oluyordu, şu an baş döndürücü eşsiz ahiret yolculuğu oluyor. Hayvanlarımız fon kendisine da hücre elan baş döndürücü seslenme ediyor. Her bilinçlilik kontrolümüz altında, gebeliğinden doğumuna kadar."
430 küçükbaş hayvanı mevcut Kılıçkaya, hayvanları elan baş döndürücü kitleye verdiğini, başkaca sürüsünü iyileştirdiği düşüncesince nice insana antrenörlük kuzu sattığını dile getirdi.