İzmir
Bölgede april ayında ekimi, temmuzda ise hasadı meydana getirilen domatesler, kamyon yahut traktörlerle Torbalı Ovası'ndaki tarlalara getiriliyor.
Tarım işçileri çeşidinden ikiye bölünerek örtülerin dair sıralanan domatesler, alıcı isteklerine uyarınca kükürtlü yahut tuzlu namına 1 hafta şems altında bekletilerek kurutuluyor.
Torbalı'da domates kurutma mesleğinde çalışanların şişman yönünü Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden mevrut ekincilik işçileri oluşturuyor. Kendi olanaklarıyla kurmuş oldukları çadırlarda artan aileler, evlerinden yüzlerce kilometre uzakta "gurbet mesaisini" sürdürüyor.
Kavurucu sıcakta saatlerce etkin işçilerden rastgele biri, el çabukluğuna uyarınca günde averaj 100-150 sandık domates kesebiliyor. İşlem icra ettikleri sandık sayısına uyarınca sevap düzlük işçiler, hâlâ aşırı domates boğazlamak düşüncesince adeta giderek yarışıyor.
"Bu sene nitelik güzel"
Tarım işçisi Fevzi Ergen, AA muhabirine, ailesiyle beraberce Şanlıurfa'dan Torbalı'ya geldiğini söyledi.
Yaklaşık 8 senedir Torbalı'da domates kurutma işi yaptıklarını tamlayan Ergen, "Bu sıcağın altında idman güç oluyor. Sıcaklık 40 dereceyi geçiyor. Sabah vakit 05.00 kabilinden çalışmaya başlıyoruz, akşama denli bu bitmeme ediyor." dedi.
Domates üreticisi Halit Çoban da senelerdir bu aha olduklarını ve genellikle kişi yetiştirdikleri domatesleri kuruttuklarını anlatım etti.
Bu sene iklim koşulları dolayısıyla ekimi geç yaptıklarını, bu nedenle kurutma mesaisinin de geç başladığını dile getiren Çoban, şunları kaydetti:
"Yaklaşık 30-40 gündüz sonradan sezonu kapatacağız. Bu devirde işçiler vakit 05.30 kabilinden çalışmaya adım atar tün ezanı 19.30'a denli kamet yapılır. Sonra şirketin isteklerine uyarınca sodyum klorür yahut kibrit atılır. 6-7 gündüz içre kuruduktan sonradan toplamaya başlarız. Toplandıktan sonradan da gene firmalara gönderiyoruz. Günlük 10 kamyon yöresinde domates kesiliyor. Yaklaşık 250 titrem filan yapar. Bu sene nitelik dobra maşallah, mahsul de aşırı elleme ancak ekilişler az. Biraz da maliyetlerden çevre kimesne cesurluk yazar ekemedi. Biz aha bugüne denli aşırı şükür gelmeyi başardık. İnşallah bundan böyle da dobra olacak."
Talep rastgele sabık sene artıyor
Daha aşırı pizza ve makarnalarda makbul kurutulmuş domatese istem rastgele sabık sene artıyor.
Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği verilerine göre, 2020'de 83 milyon dolar bulunan kuru domates dış satım ücreti sabık sene yüzdelik 17 artışla 97 milyon dolara ulaştı. Önceki sene 31 bin 200 titrem bulunan dış satım miktarı da 2021'de yüzdelik 18 artışla 36 bin 800 tona çıktı.
Türkiye, 106 ülkeye kurutulmuş domates sattı. En bir tomar kurutulmuş domates ihracatı ABD'ye yapıldı. ABD'yi İtalya ve Almanya strateji etti.