Hartum
Yoğun ve sert eğitimin uygulandığı, geçmişi asırlar öncesine dayalı dini eğitim kurumları halve mekteplerinde çocuklar, esas dini bilgiler ve hafızlık eğitimi alıyor.
Camilerin bitişiğinde yada yakınında mensur edilen halveler, hayırseverlerin destekleriyle gerekseme sahibi öğrencilere eğitim, tahaffuz ve kemirmek hizmeti sunuyor.
Öğrenciler, odun ateşinde bakır kaplarda yiyeceklerini pişirirken, harbilik ve çamaşır yıkama kabilinden gereksinimlerini da kendileri gideriyor.
Komşu devletlerin beraberinde hassaten batıdaki Darfur hassaten peyda etmek az daha ülkenin ciharıyek çeşidinden gelen öğrenciler, lüzum maddesel imkansızlıklar gerekse de geleneklere bağlılıkları hasebiyle "löh" ismi sunulan kara kara tahta levhalar üstünde kıraat yuvarlak öğreniyor.
Öğrenciler, kamıştan kalemlerini hususi kömürden yağız mürekkebe batırarak, Kur'an kod ve ayetlerini kara kara tahta levhalara yazarak ezberliyor.
Dersini ezberleyen öğrenciler, tahtayı silerek müşterek ahir günün dersine hazırlanıyor. Bu biçimde derinlemesine ve sıkıntılı müşterek sürecin peşi esna öğrenciler, 2 ila 4 sene kabilinden müşterek müddette hafızlık eğitimini tamamlıyor.
Modern okulların ve eğitim kuruluşlarının yaygınlaşmasıyla halve, eskisi derece özen görmese de tutucu Sudan topluluğunda varlığını sürdürüyor.
Hartum'un kuzeyinde Umdurman kentindeki Evlad El Mehdi Halvesi'nde yaşları 8 ve üstü 152 çocuk, beş şartlarda, arazi üstünde oluşturdukları halkada eğitim görüyor.
"Ezberlemesi aceleci ve kalıcı"
Kur'an-ı Kerim ve İslamî İlimler Üniversitesi'nde eğitim gören ve bire müşterek vakitte halvede hafızlığını sürdüren Hamid Fadl Sid, "Küçükken Kur’an bellemek istedim ve müşterek tane dileğim bu halvelere girebilmekti." dedi.
Sid, "Peygamber Efendimiz eskiden nazil ayetler efsanevi derilerine, kemiklerine, kara kara tahta ve taştan tabletlere yazılırdı. Bunda artağanlık olduğuna inandığımız düşüncesince bu biçimde bitmeme ediyoruz. Ezberlemesi aceleci ve kalıcı. Bu sebeplerle bu dümdüz şekilleri kullanıyoruz." niteleyerek konuştu.
Öğrencilerden Umran Muhtar Salih Ahmed, Orta Darfur eyaletindeki ayrıksı müşterek halveden 2018 senesinde buraya geçtiğini ve hafızlığını bitirmek az daha bulunduğunu söyledi.
Niyala kentinden Ferah Ahmed Muhammed İshak, halvede 3 senedir okuduğunu ve 18 fasikül ezberlediğini belirtti.
İshak, yetkilendirilmiş olduktan sonraları camilerde imamlık, Kur'an kurslarında muallimlik ve üniversitelerde akademisyenlik yapabildiklerini anlatım etti.
Evlad El Mehdi Halvesi'nin Hocası ve Sorumlusu Dr. İbrahim Davud Muhammed Adem, halve mekteplerinin topu topu Sudanlılarca tanıdık müşterek eğitim merkezi bulunduğunu ve geleneksel tahsile beğenme gösterenlerin çocuklarını buralara gönderdiğini belirtti.
Gün doğmadan başlayıp geç saatlere derece 7 evreden oluşan disiplin müşterek programın uygulanmış olduğu halve mekteplerinin sistemini özetleyen Adem, şunları söyledi:
"Çocuklar, sabahleyin 3 kabilinden erkenden, sabahleyin namazından 2 sayaç evvel kalkıyor. Kur'an okudukları bu süreye Duğşiyye deniliyor. Sabah namazından sonraları az buçuk tatil edilmekte ve 8’e derece devam eden ikinci adım Ramye'de ise öğüt gine ediliyor. Dahaviyye'de (Kuşluk) ise kahvaltıdan evvel dersler löhlere yazılıyor ve hocaların kontrolünün peşi esna ikindiye derece ezber yapılıyor.
Öğle yemeği sonrası dersler tün ezanı namazına derece sarıklı ile gine ediliyor. Derslerin pekiştirildiği ve tefekkür edilmiş olduğu bu sürece Asriyye diyoruz. Yatsıya kadarki Arda denilen evrede öğrenciler ikişer yerine derslerini dinletiyor. Yatsı namazından sonraları başlayıp 9'a derece devam eden Subu'da ise minikler içeride, efendi dışarıda olacak biçimde bölüt yapılır. Dönerek öğüt sonuç kat gine edilir. Hafif müşterek tün ezanı yemeği ondan sonra öğrenciler istirahate geçerler."
Adem, Kur'an eğitimi ve hafızlık dair Sudan ve Türkiye'nin tecrübelerini paylaşmasını arzuladığını belirterek, Türk kurumları ve vakıflarına teşrikimesai ve dayanaklık etmek çağrısı yaptı.