Karabük
Osmanlı döneminden kalma yapılarıyla "dünyada en güzel mahfazalı evvel 20 kent" ortada yayınlanan Safranbolu ile özdeşleşmiş, "ata tohumu" ürünlerinin anadan görme nitelikleri ve kalitelerinin korunarak doğacak nesillere aktarılmasını getirmek amacıyla hesaplı "Ata Tohumu Ata Toprağında" projesi kapsamında meydana getirilen icraat bitmeme ediyor.
Bu kapsamda ağırlığının 100 bin sert derece sıvıyı sarıya boyayabilen, 80 bin çiçekten çabucak sıhhatsiz kilo üretilebilen, nice kullanma sektörü nedeniyle "mucize bitki" unvanını düzlük safran, 2010 senesinde ilçede tescillenen evvel mahsul oldu.
Geçen sene tescillenen, hoşur ve hoşur yapısı, terbiyeli kabuklu, ferah vıcık vıcık ve şişman olmasının indinde damaklarda bıraktığı lezzetiyle ilçenin en ehemmiyetli zirai mamüllerinden bir tanesi bulunan maniye domatesinin arkası sıra demin de "üzümlerin çavuşu" yerine vasıflandırılan çavuş üzümü, tescillenerek eşya dibine alındı. Böylece şehir genelinde tescil düzlük mahsul sayısı 3 oldu.
Kazılardan çıkan Geç Roma Dönemi'nden kalma üçlü biçimindeki rölyef motifli taşa yansıyan asık dalları, altın varak ve üzüm süsleri yardımıyla bağcılığın asırlar öncesine dayandığının anlaşıldığı ilçede çavuş üzümü, 150 dikici kabilinden 2 bin dekar bölgede üretiliyor.
İnce kabuğu, az çekirdekli, tekemmül devrinin itidalli erkenci olması, kendine özgü aroması ve kokusuyla ötekilerden ayrılan Safranbolu çavuş üzümünün "çoban çavuşu", "pembe çavuş" ve "misket çavuşu" denli çeşitleri bulunuyor.
"Bölgemiz yerli türler açısından baş döndürücü zengin"
Karabük Valisi Fuat Gürel, AA muhabirine, dede tohumu ürünlerinin korunması ve doğacak kuşaklara aktarılması düşüncesince koyu efor içerisinde olduklarını söyledi.
İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce hesaplı "Ata Tohumu Ata Toprağında" projesiyle zafran ve maniye domatesinin arkası sıra demin de çavuş üzümünün tescillendiğini aktaran Gürel, "Bölgemize hürmetli olsun. Bölgemiz yerli türler açısından baş döndürücü zengin. Önem bildirme fail bölgemiz florasına akla yatkın ve senelerdir imal edilen lokal değerlerimizi tescilleyerek, coğrafi işaret alarak doğacak nesillere geçirmek istiyoruz. Çünkü eksiksiz dünyada bu çeşit yerli mahsulat ehemmiyet bildirme etmekte. Biz de ülkemizde, alanımızda ehemmiyet vermekteyiz." biçiminde konuştu.
"2 bin dönüm bölgede üretiliyor"
Bölgenin en ehemmiyetli değerlerinden bulunan safranın 2010 senesinde tescillendiğini anımsatan Gürel, "Maniye domatesi ve çavuş üzümü düşüncesince de 2021 yılının açıklık ayında başvurma yapıldı, bu senenin orak ayı kocaoğlan süresince maniye domatesinin tescili alındı, çavuş üzümünün de bu ay süresince tescili alındı. Bundan sonraları henüz baş döndürücü gelişeceğine inanıyorum." dedi.
Gürel, az henüz gelişigüzel bahçede çavuş üzümü olduğunu, umumi manada 150 ailenin bu işle uğraştığını belirterek, şunları kaydetti:
"1000 dönümü telli incelik dizgeli edinmek şartıyla 2 bin dönüm bölgede üzüm üretildiğini biliyoruz. Bundan sonraları henüz baş döndürücü bölgede çavuş üzümü ekileceğini düşünüyoruz. Çavuş üzümü, 20 ila 25 liradan satılıyor. Üretim gelişigüzel güzeşte sene artıyor. Geçen sene istihsal 900 titrem iken, bu sene 1000 tonun üstünde hasat elde edildiğini duyuyoruz. Coğrafi işaretle beraberce bilinirliğin ve üretimin artacağını düşünüyoruz."