Kars
Kars'ın Kağızman ilçesinde mevcut Keçivan Kalesi'ndeki Tunçkaya köyüne, çevresi surlarla çevrilmiş kalenin kapısından antre yapılıyor.
Tunçkaya köylüleri, derinlemesine senelerdir yalçın kayalıklar üstünde arazinin pozisyonuna gereğince mensur edilen ve halen bazısı talih kalıntılarının bulunmuş yer aldığı zamanı Keçivan Kalesi'nde yaşam sürüyor.
Yöre halkının iskân namına yegâne antre kapısı bulunan surlarla çevrilmiş kale kapısını kullandığı köyde, cami, kilise kabilinden bazısı zamanı yapıların kalıntıları da bulunuyor.
Yerleşim yerini çevreleyen surların bazısı yerlerde berbat durumda yer aldığı 80 haneli "kale köy", alana mevrut evcil ve ecnebi turistlerin de merakını çekiyor.
Kafkas Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, AA muhabirine, Kağızman'ın 34 kilometre kuzeybatısında Aladağlar'ın eteklerinde Aras Nehri'nin elden kenarında mevcut Keçivan Kalesi'nde Tunçkaya köyünün olduğunu söyledi.
"Kale tarihin nice çağında bozma edildi"
Kalenin kimler çeşidinden yapıldığının kemiksiz namına bilinmediğini anlatım fail Arslan, şu detayları verdi:
"Çağdaş kaynakların anlatımından hareketle kalenin kuruluşunun Roma çağında yer aldığı için bahsedebiliriz. Hatta bu zamanda kale Artageria Kalesi namına adlandırılmaktadır. Keçivan Kalesi ilkin Abbasiler çağında Abbasi halifesi Ebu Cafer Mustansır Billah El-Mansur Bin Zahir'e ilişkin namına egemenlik sürmüş, peşi sıra Moğol çağında Hulagu Han çeşidinden bozma edilmiş ve kalede canlı insanoğlu katledilmiştir."
Arslan, kalenin devir kurnaz şişman tahribatlara verilen kaldığını belirterek, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1554 yılındaki Nahcivan Seferi esnasında Lala Mustafa Paşa çeşidinden kalenin fethedildiğini ve Osmanlı topraklarına karışma edildiğini dile getirdi.
Evliya Çelebi'nin Keçivan Kalesi'nden bahsettiğine ayraç fail Arslan, "Evliya Çelebi, 1640 senesinde yaptığı seyahatinde bu kaleye de uğrar ve buradan 'Geçkovan', 'Dudman Kalesi' diyerek bahseder. 'Dudman' Osmanlıca ortak lügat olup, hanedan, aile, oymak manalarına gelmektedir. Buradaki Geçkovan ifadesinin giderek günümüze Geçivan, Keçivan türüne dönüştüğü direnerek muhtemeldir. " diyerek konuştu.
"Osmanlı döneminden bazısı bakaya bulunuyor"
"Tek Kapılı Kale" namına da aşina zamanı binanın bünyesinde Osmanlı döneminden kalma gövde duvarlarının ortak bölümü ile sıhhatsiz yazma nişli mihrabı ile vasıl cami, sıcak ve kilisecik kalıntılarının bulunduğundan bahseden Arslan, şöyleki bitmeme etti:
"Bazı kaynaklarda kalenin doğusunda 12. asır yapıtı ortak Selçuklu yahut Saltuklu kümbetinin varlığından bahsedilir. Hatta kümbetin gövde duvarları üstünde ejderha kabartmalarının yer aldığı fark anlatım edilmektedir. Kümbete ilgilendiren kitabenin ise Ruslar çeşidinden yöreye yerleştirilen köylüler çeşidinden söküldüğü ve burayı kendilerine ziyaretgah icra ettikleri belirtilmektedir. Ancak hakeza ortak kubbe günümüze ulaşamamıştır."
Tunçkaya Köyü Muhtarı Ahmet İnanç da zamanı ortak köyde yaşadıklarını anlattı.
Surlar içre yaşam sürdüklerini kail İnanç, şunları aktardı:
"Çocukluğumuzda bura 'Geçivan' namına söyleniyordu. Köyümüz, 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'ndaki şehidimiz Şevket Çil'in adıyla anıldı. Ondan sonraları Tunçkaya namına adı değiştirildi ve hakeza bitmeme etti. Ziyaretçiler turlarla geliyor ve buraları gezip bilim alıyorlar."