Tahran
ABD'de Joe Biden'ın göreve gelmesiyle 6 Nisan'da Viyana'da baştan süregelen ve 6 tur meydana getirilen çekirdeksel barışma müzakerelerine İran'daki hükümet değişikliği zımnında boşluk verilmişti.
İran'daki acemi hükümetin görüşmelere döneceğini açıklamasının arkası sıra Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Direktörü Enrique Mora, 14 Ekim'de İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bakıri ile Tahran'da görüşerek İran ile AB arasındaki müzakereleri baştan başlattı.
Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Mora'nın ziyaretinin arkası sıra Rus ve Çinli mevkidaşlarıyla meydana getirdiği telefon konuşmasında, görüşmelerin "olumlu" geçtiğini ve Brüksel'de bitmeme edileceğini açıkladı.
İran ile AB ortada küsurat diplomatlık trafiği, Viyana'daki görüşmelerin de endamsız müddette başlayacağının habercisi. İranlı yetkililer bu mevzuda kesin ortak gün vermemekle beraberce devir kaybetmeyeceklerini anlatım ediyor.
İranlı uzmanlar, AA muhabirine, çekirdeksel anlaşmanın geleceği ve Viyana'da yapılacak görüşmelerin akıbetiyle ilişik değerlendirmelerde bulundu.
İran, çekirdeksel potansiyelini Viyana'daki görüşmelerde edisyon uzlaştırıcı namına değerlendirmek istiyor
Uluslararası ilgiler uzmanı ve gazeteci Abbas Aslani, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümeti zamanında Viyana'da 6 tur danışma yapıldığını fakat anlam alınamadığını hatırlatarak, "İran'daki acemi hükümet müzakerelerden aceleci anlam ikrar etme arayışında. İran ehil bulunduğu çekirdeksel potansiyeli erinç tarafı atmak düşüncesince ortak edisyon uzlaştırıcı namına istimal düşüncesinde. Bu halde acemi ortak anlaşmaya varmayı hedefliyor." dedi.
Aslani, İran ve çekirdeksel anlaşmaya yan devletler ile Amerika ortada kaldırılacak yaptırımların kapsamı dair ihtilaflar bulunduğunu ve Washington'un Tahran'ın roket programı ile diyalekt faaliyetlerinin de müzakereye engelleme edilmesini istediğini belirtti.
İran'ın Viyana'daki müzakerelerin çekirdeksel anlaşmanın canlandırılması neredeyse uran kurda yapılması noktasında ısrar eden bulunduğunu kaydeden Aslani, şunları söyledi:
"İran AB ve Amerika ile roket programı ve diyalekt faaliyetlerinin ele alınacağı acemi ortak araştırma dönemini ikrar etmez. İran çekirdeksel barışma ile ilişik de elan ortak tomar sınırlamaya isteme göstermez. Amaç esas çekirdeksel anlaşmaya devir olursa muvaffakiyet şansı evet fakat ortalık acemi itirazlar dile getirir ve koşullar öne sürerse bu belki zayıflar. Yeni hususlar katılmak isterse barışma şansı azalır. Eğer bulunan çekirdeksel barışma metni üstünden gidilirse barışma ihtimali elan güçlüdür."
İran'daki acemi hükümetin çekirdeksel anlaşmayla ilişik elan sert ortak tutuma ehil bulunduğu anlamında ortak doyum bulunduğunu fakat Reisi'nin diyetle bulunan çelimli ilişkileri cezaevi önüne alındığında anlaşmaya muvasala imkanının elan ortak tomar olabileceğini anlatım fail Aslani, "Hükümetin diyetle mevzun oluşu zımnında elinin çelimli olması bu proses düşüncesince elan dobra olabilir. Bu müzakerelerin baştan start ihtimali aşırı efdal fakat barışma ile sonuçlanması ve çekirdeksel anlaşmanın canlandırılması konusu kabil olsa da belirsiz. Bu az buçuk da tarafların ne derece elastikiyet göstereceğiyle ilgili." görüşlerini paylaştı.
"Reisi hükümeti, müzakerelerin konkre sonuçlar vermediğini hissettiğinde masayı vazgeçme edecektir"
Gazeteci ve edip Peyman Yezdani de Abbas Arakçi'nin hesabına İran Dışişleri Bakan Yardımcılığına tayin edilen Bakıri'nin esbak görüşmelerde de arazi aldığını ve bu mevzuda görmüş geçirmiş bulunduğunu anlatım ederek, "ABD çekirdeksel anlaşmadaki taahhütlerine dönerse çekirdeksel anlaşmanın diriliş arzusu olabilir. Aksi halde İran, AB ülkeleriyle spot alıp vadeli bey politikasını ikrar etmeyecektir. Reisi hükümeti, müzakerelerin devir aldığını ve konkre sonuçlar vermediğini hissettiğinde masayı vazgeçme edecektir." değerlendirmesinde bulundu.
İran, kâffesi yumurtaları çekirdeksel barışma sepetine bırakmak istemiyor
Tahran yönetiminin Viyana'daki görüşmelerde roket programını ve diyalekt faaliyetlerini araştırma etmeyeceğini kaydeden Yezdani, şu yorumu yaptı:
"İran, kâffesi yumurtaları çekirdeksel barışma sepetine koymayacağını elan ilk de açıkladı. Nükleer barışma akıbet verse de vermese de Reisi hükümeti özlük hesaplı programını uygulayacaktır."