Şırnak
Şırnak'ın Cudi ve Gabar dağı eteklerindeki Kumçatı beldesinde dede tohumlardan yetiştirilen susam, güç birlikte yolculuğun peşi sıra tescilli 152 salname su değirmeninde öğütülerek tahine dönüştürülüyor.
Kent merkezine 10 kilometre uzaklıkta toprak meydan ve 5 mahalleden oluşan beldede kısaca 1000 dönüm bölgede ikinci mahsul şekilde imal edilen susamın hasadı yapıldı.
Yıllık sayı farkı 50 titrem toplam ürün sağlanan susam, eyyam devam eden işlemlerin peşi sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı yardımı ile bu sene restore edilen ve tescillenen zamanı su değirmeninde anadan görme yöntemlerle öğütülüyor. Susamdan günde 400 kilo tahin elde ediliyor.
Bir titrem susamdan kısaca 800 kilo tahin elde fail üreticiler, ilkin şita mevsiminde bolca tüketilen gıdaların başlangıcında toprak meydan ürünü Türkiye'nin nice iline gönderiyor.
Şırnak Valiliği ile Dicle Kalkınma Ajansının (DİKA) Sulama Kanalı Projesi ile üretimine dayanaklık etmek verdiği susamın yetiştirildiği sahanın genişletilmesi, markalaşması ve tanıtılması da hedefleniyor.
"Topraktan değirmene geliyor, toprağın bereketiyle bereketleniyor"
Susamın zamanı değirmende tahine dönüştüğü süreci izleyen Vali Ali Hamza Pehlivan, AA muhabirine, değirmenin Kültür ve Turizm Bakanlığı çeşidinden gayrimenkul firez varlığı şekilde tescil ve restore edildiğini belirtti.
Pehlivan, Kumçatı beldesinin süsen üretiminde ehemmiyetli birlikte semt bulunduğunu tabir ederek, "Susamdan tahin elde edilmesinin hakeza birlikte orijinal binanın içerisinde yapılması sevinme verici." dedi.
Kadınların da hasadı meydana getirilen susamı sızgıt işleminden geçirdiğini dile getiren Pehlivan, kavrulan susamın zamanı su değirmeninde sonuç evreye geçtiğini aktardı.
Pehlivan, "Üretilen bu mahsul sofralarımıza derece ulaşıyor. Topraktan değirmene geliyor ve toprağın bereketiyle bereketleniyor. Bereketinin artmasını dilek ediyorum. Çiftçilerimize emeklerinden ötürü teşekkürname ediyorum. Bu yapılara her daim bu arada ehil çıkmaya bitmeme edeceğiz." niteleyerek konuştu.
Susam üretiminin artırılması ve markalaşması hedefleniyor
DİKA Genel Sekreteri Ahmet Alanlı da Gabar Dağı ile Cudi Dağı ortada küsurat dar iklimleme cihazı iklime ehil beldede yetişen susamın özelliklerine dikkati çekti.
Susamın Türkiye'de baş döndürücü az üretildiğini, yüzdelik 80 kısmının ithal edildiğini aktaran Alanlı, bu manada susamı baş döndürücü kalburüstü gördüklerini tabir etti.
Alanlı, şunları kaydetti:
"Hem çiftçimize ek yarar terazi bununla birlikte ülkemizin akan açığını mantinota yönünde finansman şekilde baş döndürücü kalburüstü görüyoruz. Bu bölgede ekincilik baş döndürücü önemli. Alternatif mahsul bulmamız da çiftçilerimizin ek birlikte sağlık kazanmaları hesabına ehemmiyetli olacak. DİKA şekilde halen anadan görme usuller ve yöntemlerle hasat edilen bu ürünün hem istihsal alanını bollatmak bununla birlikte susamın markalaşması ve tanıtılmasını sağlayarak alanımızda bilinirliğini çoğaltmak istiyoruz. Bölgemizde evolüsyon potansiyeli bulunan fakat tanınmayan, adsız sansız hakeza zirai ürünleri tanıtarak, markalaştırarak ve dayanaklık etmek sağlayarak bölgemize ulama sağlamaya çalışıyoruz."
"Zor ve güç birlikte iş"
Susam üreticisi Mehmet Demir, beldede atalarından küsurat gelenekle üretimi sürdürdüklerini söyledi.
Bölgede yetişen susamın baş döndürücü nitelikli bulunduğunu tabir fail Demir, verimin da oldukça güzel bulunduğunu aktardı.
Demir, "Susamı orakla biçiyor, denk biçimine getirip topluyoruz. 3 güneş güneşte kurutuyoruz. 3-4 güneş süresince kıta sayı dökülen susamları toplayıp 8 zaman suda bekletiyoruz. Beyazladıktan sonraları güneşte gine kurutuyoruz. Zor ve güç birlikte iş." biçiminde konuştu.
"Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 zaman çalışıyoruz"
Tarihi su değirmenini işleten Muzhap Demir de susamın güç birlikte yolculuğun peşi sıra değirmene getirildiğini belirtti.
8 zaman suda küsurat susamı kurutup, taş üzerinde kavurduktan sonraları değirmende öğüttüklerini özetleyen Demir, "Bu değirmen dedemden kalma. 1869'dan günümüze derece ulaşmıştır. 1 titrem susamdan 800 kilo tahin çıkıyor. Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 zaman çalışıyoruz. Lezzeti baş döndürücü güzel. 'Kumçatı tahini' şekilde biliniyor. 81 ilimize gönderiyoruz. Talep çok. Katkı maddesi namevcut ve doğal. İstiyoruz ki hepsi tadına baksın. Sağlıklı dirim düşüncesince iyi. Tahinimizi yemeyen nadim olur." ifadelerini kullandı.