Kocaeli
Kartepe ilçesinde 13 bin metrekarelik bölgede müesses bütünleşmiş atılmış arka tahavvül tesisinde, lityum, kobalt, nikel, manganez ve grafit kabil altın madenlerin ayrıştırılarak kaba molekül durumuna getirilmesi düşüncesince 5 sene evvela AR-GE emek vermesi başlatıldı.
Bu kapsamda envestisman yaparak içerisinde toy müşterek kasılma kuran işletme, taşınmazlar içi ve dışından realizasyon edilen atılmış elektrikli araç bataryalarının içerisindeki altın madenleri ayrıştırarak arka dönüştürüyor. Değerli madenlerin kaba molekül yerine kimya ve seramik sektöründe kullanılması amaçlanıyor.
"Dünyada bu mevzuyla ilgilendiren ağırbaşlı yatırımlar var"
Exitcom Recycling Genel Müdürü Murat İlgar, AA muhabirine, Türkiye ve Almanya'da elektronik atık, data imha, piller ve elektrikli araç bataryalarının arka dönüştürülmesiyle ilgilendiren icraat yaptıklarını söyledi.
İlgar, elektrikli vasıtaların evren yollarında yerini almaya başladığına ayraç ederek, "Ülkemizde de Togg var. Yakın sürede bu vasıtaların sayısının artacağını düşünüyoruz. Belli müşterek devir sonradan bu araçlardan atılmış piller çıkacak. Burada toy tesisimizde bununla ilgili ek envestisman yapıyoruz. Bu çıkan atılmış pillerin arka dönüşümünü yapmış olup bunun içerisindeki kobalt, lityum, mangan, nikeli kazanıp esasen kaba molekül durumuna gelmek istiyoruz." diyerek konuştu.
Elektrikli araçlarda genellikle lityum-iyon pillerin kullanıldığını kail İlgar, elektrikli araçlarda maliyetin yüzdelik 40'ını bu pillerin oluşturduğunu dile getirdi.
İlgar, bu pillerin içre de kobalt, lityum, mangan, nikel ve grafit kabil altın madenlerin olduğunu belirterek şöyleki bitmeme etti:
"Bugün kobalt Kongo'dan, lityum Avustralya-Şili'den, grafit Çin'den çıkar. Bunların hepsini arka dönüşümden elde edebiliyorsunuz. Dünyada bu mevzuyla ilgilendiren ağırbaşlı yatırımlar var. Gerek AB icap ABD ve Çin olsun bu kaba maddeleri kendilerinde toplayıp -bunu yer yağı kabil düşünebiliriz- bu kaba maddeleri esasen çıkarıp batarya üreticilerine satmayı düşünüyorlar. Bu kaba molekül kimdeyse ferda elektrikli ara bulucu çoğaltma gücü de onda olacak zira bugün siz elektrikli arabanın motorunu, kaportasını, elektroniğini, pilini yetiştirebilirsiniz ancak pilin kaba maddesi elinizde bulunmadığı devir o kırma üretemezsiniz. Şu anda TÜBİTAK destekli 2 projemiz var. Tesisimizde üretime başladık. Yeni müşterek ek envestisman yapıyoruz. Orada henüz iri istihsal yapmayı düşünüyoruz."
"2028 senesinde hayattaki bulunan lityum rezervleri üretimi karşılayamayacak"
AB'nin yönetmeliklerle 2030'da üretilecek araç pillerinin yüzdelik 4'er kobalt ve lityum kazanmak az daha arka dönüşümden kullanılması zorunluluğu getirdiğine dikkati çekici İlgar, "Bu 2035 senesinde yüzdelik 10-12 seviyesine çıkacak. 2028 senesinde hayattaki bulunan lityum rezervleri üretimi karşılayamayacak. Bu sebeple AB, ABD ve Çin ağırbaşlı açıdan batarya üretimine ve bu kaba maddeyi tedbir düşüncesince arka dönüşüme baş döndürücü ehemmiyet gösteriyor. Bu özellik diyar düşüncesince de eleştiri ve önemli müşterek konudur. Özellikle AB vatanlarında Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan sonradan ortaya çıkan erke krizi dolayısıyla bu mevzuda bilyon dolarlık yatırımlar yapılıyor. Ülkemizde de bizim kabil şirketlerin önünün açılmasını istem ediyoruz." dedi.
Murat İlgar, bitirdikleri üretimin önemine ayraç ederek, "Elektrikli araç pillerinin arka dönüşümünden eleştiri kaba maddeyi Türkiye'de evvel kat yaptık. 300 milyon teklik toy yatırımla, ki bu nicelik gitgide 400 milyona da çıkacak, Türkiye'de ve Avrupa'da önemli tesisler ortada olacağız." diyerek konuştu.