Erzurum
Erzurum'da müşterek takım ahali ozanı, ramazan akşam olunca buluştukları hars ve sanatevinde sazları, türküleri ve hikayeleriyle aşıklık geleneğini yaşatıyor.
Dadaşlar, teravih namazı namazı sonrası soluğu Yakutiye ilçesindeki Kıyasettin Temelli Kıraathanesi ve Kültür Merkezi'nde alıyor.
Vatandaşlar odun sobası çevresinde çaylarını yudumlarken, müşterek takım âşık da ahali edebiyatının ehemmiyetli şahsiyetlerini özellik meydan sunumlar yapıyor.
Unutulmaya beniz markajcı geleneği yaşatan aşıklar, icra ettikleri sunumlarla misafirlerine Erzurumlu Emrah, Aşık Summani, Aşık Dermani, Aşık Reyhani, Aşık Veysel, Fuzuli ve Nabi denli Türk edebiyatına kaşe vuran şahsiyetlerin eserlerinden örnekler vererek hayatlarını anlatıyor.
Aşıkların sahura denli uzayan atışmalarını yurttaşlar da limonlu kırtlama çay içerek izleme ediyor.
Aşık İhsan Yavuzer, AA muhabirine, ilkin Erzurum, Kars ve Sivas çevrelerinde bu geleneğin bitmeme etiğini söyledi.
Sadece Ramazan ayında değil öbür yıllarda aşıklık geleneğini sürdürdüklerini tamlayan Yavuzer, şöyleki konuştu:
"Biz de aşıklar namına ıvır zıvır yaştan şakirt namına başladığımız bu gelenekte, maharetlilik seviyesine denli bu sahnelerde faslımızı ve atışmalarımızı yapıyoruz. Bazı günlerde de ramazan ayıyla ilişik mevzulara atışma süresince toprak veriyoruz. Şiirlerimizi okuyup halkımızı coşturuyoruz. Halkımız tek devir bizi bekâr bırakmıyor. Özellikle vatandaşımızın ramazan ayında aşıklık geleneğine merakı aşırı güzel. Her aşığı gelip dinleyen yurttaş behemehâl müşterek ana kara yahut türkü öğreniyor. Halk bizi dinledikçe aşıklık geleneğini sürdürüyoruz."
"Çırak olmaksızın aşık olamazsın"
Aşıklardan 65 yaşındaki Sadrettin Polat da ilkin ramazan ayında haftanın muhtemelen günlerinde teravih namazı namazının peşi sıra izlence yaptıklarını kaydetti.
Bu geleneği alışılagelen yıllarda da yaptıklarını ancak ramazanda alakanın elan koyu bulunduğunu tabir fail Polat, "Millet seve seve teravih namazı namazını kılıp sahura denli aşıkları dinliyor. Bizler de aşıklar namına seve seve programlarımızı yapıyoruz. Özellikle atışma, zat yazdığımız türküler ve öbür eli uz aşıkların türkülerinden söylüyoruz. Çıraklar genel anlamda ustaların yazdığı türkülerden söylüyor. Bizde usta-çırak birlikteliği aşırı yaygın. Çırak olmaksızın aşık olamazsın." dedi.
İşletme sahibi Muhammet Temel Temelli ise kendisinin dördüncü nesil namına bu kültüre ihtimam verdiğini anlattı.
Kendinden ahir nesillere de bu kültürü etkilemek düşüncesince savaşım edeceğini aktaran Temelli, şunları tabir etti:
"Aşıklar başladığında meclis üstünden başlar, üstatlarından, zat ustalarından söyler, hemen sonra zat yazdığı eserleri seslendirir. Peşine yiğitleme ve atışma bitmeme eder. Burada vatandaşımızın iştirakı da aşırı önemlidir. Vatandaşımız da aşıklarla iç içe bu geleneği yürütüyor. mesela aşıklarımız hakaret yaptığında vatandaşımız müşterek sistem veriyor. Aşıklarımız onu işliyorlar. Bu biçimde başlıklar şeklinde işliyoruz."
"Bu türkülerin hepsinin gerisinde müşterek yaşanmışlık var"
Bitlis'ten Erzurum’a oğlunu ziyarete gelen Yılmaz Tatlısu da şehirde gelişini ilkin aşıkların programına bedel getirdiğini söyledi.
Çocukluğundan buyana aşıklık geleneğinin arasında dinleyici namına bulunduğunu tamlayan Tatlısu, "Memleketimiz Ahlat, bu kültüre ecnebi değil. Ahlat halkı aşıklık geleneğini aşırı sever. Son dört senedir da oğlum burada fariza icra ettiği düşüncesince daim buraya gelip aşıkları izlerim. Bu geleneğin atmosferi ramazanda ayrı. Teravih namazından sonraları izlence başlıyor, geç saatlere denli bitmeme ediyor. Burada 90 yaşına denli herhangi müşterek gözyaşı grubundan insanoğlu var, aşırı bahtiyar oluyor, kafalarını dinliyorlar. İnsanların kafalarını toparlayacağı müşterek yer." ifadelerini kullandı.
Tatlısu, 2020 senesinde kırıklık geçirdiğini ve dört güneş koyu bakımda kaldığını anımsatarak, "Hastaneden taburcu olduktan sonraları eve kıymetlendirmek hesabına oğluma söyleyip aracısız buraya geldim. Burada bu aşıkları dinleyince halis muhlis sıkıntılarımı unuttum. Türküleri güzel dinleyip, manalarını güzel idrak etmek lazım. Bu türkülerin hepsinin gerisinde müşterek yaşanmışlık var." sanarak konuştu.