Adalet Bakan Yardımcısı ve Komisyon Başkanı Zekeriya Birkan, 27 Mayıs 1960 darbesinde mağdur olanlara tazminat davası ödenmesi sonucu verildiğini söyledi. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinin baş döndürücü partili yaşama geçtikten sonraları ulus iradesine erinç işlenmiş evvel darbe bulunduğunu tamlayan Birkan, darbe hemen sonra Milli Birlik Komitesi çeşidinden milletin iradesi hiçe sayılarak seçme hükümeti görevden çekerek yurt yönetiminin nahak birlikte biçimde gasp edildiğini söyledi.

Darbenin tamamı izlerinin silinmesi düşüncesince çalışmaların sürdüğünü kaydeden Birkan, “Demokrasi tarihimizdeki en çirkin ve biberli hadiselerden birisi bulunan 27 Mayıs darbesinin tamamı izlerinin toplum, politika ve talih hayatından silinmesine müteveccih bu vakte genişliğinde nice adımlar atılmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi elan evvela Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun itibarlarını iadeli etmiş, mezarlarının Yassıada'dan İstanbul'daki abide mezara taşınmalarını sağlamıştır.

Bildiğiniz neredeyse yargılamaların yapıldığı Yassıada, elan akilane birlikte ifadeyle matemli ada, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlarıyla Demokrasi ve Özgürlükler Adası'na dönüştürülmüştür. Son adına 7248 mahdut Kanun'la Türkiye Büyük Millet Meclisi çeşidinden 27 Mayıs darbesinin hala bitmeme fail neticelerinin ve ahbaplık dünyasında varlığını koruyucu anayasa ve kararlarının ortadan kaldırılması sağlanmıştır” dedi.

“TBMM'den gerçekleştirme edilen 247 bin 168 sahife belge incelendi”

Darbeden dokunca gördüğünü bildirme fail 3 bin 52 başvurunun yapıldığına yer veren Birkan, “Komisyonumuza 7248 mahdut Kanun'la türel dayanaktan yoksun bir duruma mevrut Yüksek Soruşturma Kurulu ile Yüksek Adalet Divanı çeşidinden haklarında ölçülü sormaca ve kovuşturmalar neticesinde dokunca gördükleri beyanını içeren mecmu 3 bin 52 müracaat yapılmıştır. Komisyonumuzun emek harcamaları hemen sonra bu başvurulardan 370 dokunca gören ile bağlanmış bin 457 başvurunun 7248 mahdut Kanun kapsamında bulunduğu anlaşılmıştır. Zarar gördüğünü bildirme fail 194 insana bağlı bin 595 başvurunun ise 7248 mahdut Kanun kapsamına girmediği belirlenmiştir.

Kanun kapsamında bulunan müracaatlar incelenirken, müracaat formları ve ekinde arazi düzlük vesaik ile varlığı türel dayanaktan yoksun Yüksek Soruşturma Kurulu ve Yüksek Adalet Divanına ilgilendiren talih arşivlerinden gerçekleştirme edilen 346 bin 510 sahife belge ve Türkiye Büyük Millet Meclisinden gerçekleştirme edilen 247 bin 168 sahife belge değişik incelenmiştir. Arşiv belgelerinde güzeşte esame üstünden mevhum dosyalar oluşturulmuştur. Başvuru yapıldığında müracaat dosyası ile belgelik belgelerine layıkıyla açılan mevhum dosyalar birleştirilmiştir” ifadelerini kullandı.

“Manevi tazminat sonucu verildi”

Komisyonun ele almış bulunduğu kriterler neticesinde 1960 darbesi mağdurlarına tazminat davası ödenmesi anlamında değişmeyen verildiğini kail Birkan, “Yaptığımız tetkikat neticesinde nahak gözaltı, hukuka karşıt tutuklama, derinlemesine tutukluluk, hayat hakkı ihlali ve çirkin muameleye bağlı AİHM, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay'ın tazminat davası uygulamaları incelenmiş, kezalik dokunca görenlerin nahak adına hürriyetinden yoksun bırakıldıkları süre, içtimai ve kazançlı durumları, çektikleri ıstırap, gönül belası ile olayın oluşu ve özellikleri bakımından uğradıkları manevi zararın tesirleri gözetilerek manevi tazminatlar belirlenmiştir.

Komisyon kararlarında haklarında irtihal cezası sonucu verilerek ahiret yolculuğu cezası uygulama edilenler, Milli Birlik Komitesince irtihal cezası kararları ağırlaştırılmış müebbet dam cezasına çevrilenler, aracısız ağırlaştırılmış müebbet dam cezası verilenler, kesiksiz dam cezası verilenler, antlaşma sonucu verilenler ile Kurul çeşidinden gözaltı-tutuklama uygulanarak sormaca yürütülenler ve gözaltı-tutuklama uygulanmadığı biçimde sormaca yürütülenler değişik değerlendirildiği neredeyse hürriyetlerinden yoksun bırakıldıkları mecmu uygulama süreleri de gözetilmiştir. Yine devletin nezarete ve denetimi altında iken intihar ettikleri tez edilenler, devletin nezarete ve denetimi altında ölüm edenler ve müracaat esnasında halen yaşamda bulunan dokunca görenlerin vaziyetleri değişik dikkate alınmıştır. Komisyonumuzca bu kriterler gözetilerek 7248 mahdut Kanun kapsamında tazminat davası kararları verilmiştir. Yüksek Adalet Divanı kararlarında müsadereye bağlı egemenlik bulunmadığından maddesel zarara bağlı tamamı başvuruların reddine değişmeyen verilmiştir” halinde konuştu.

“Tazminat ödemesi Hazine ve Maliye Bakanlığı çeşidinden yapılacak”

Komisyon çeşidinden ödenmesine değişmeyen sunulan tazminat ücretinin 4 ortamında ödeneceğini tamlayan Birkan, “Komisyon Çalışma Usul ve Esasları'nın 10. maddesi gereğince başvuruların müzakeresi ve karara bağlanmasına 22 Eylül 2021 tarihinde meydana getirilen derinti ile başlanmış, haftalık meydana getirilen toplantılar cevabında 2 Kasım 2021 tarihinde başvuruların müzakereleri ve karara girme süreci tamamlanmıştır. Her başvuruya bağlı değişik düzenlenerek imza dibine tahsil edilen derinti tutanakları gereğince gerekçeli kararların yazımı ve icazet işlemleri tamam olup, kararların ilgililere bildiri edilmesine bugünden itibaren başlanacaktır.

Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları'na layıkıyla Komisyon kararlarına erinç kararın tebliğini izleyen 15 çağ ortamında birlikte kereye belli peyda etmek neredeyse verilecek istida ile aracısız yahut valiliklerin İl Yazı İşleri Müdürlüğü aracılığıyla Komisyona itiraz başvurusunda bulunulabilecektir. Komisyonumuzun itiraz üzerinde vereceği karara erinç ise evvel basamak mahkemesi sıfatıyla Danıştay'da sorun açılabilecektir. Komisyon cevabında ödenmesine değişmeyen sunulan tazminat tutarı, kararın kesinleşmesini müteakip istem üzerinde 4 ay ortamında kararda yayınlanan insana Hazine ve Maliye Bakanlığı çeşidinden ödenecektir” dedi.

Engin Yağcı - Yunus Özkan 

HABERİ SİTEDEN OKU...